Matura z biologii 2023 - proponowane odpowiedzi
Przedstawiam poniżej moje własne propozycje odpowiedzi do arkusza maturalnego z biologii rozszerzonej z maja 2023 w formule 2023 i 2015. Pamiętajcie, że są to tylko propozycje, oficjalny klucz zostanie wydany przez CKE.
Przed zadaniem mi pytania przejrzyj komentarze pod artykułem - przewiń .
Formuła 2023
(Formuła 2015 znajduje się niżej - przewiń )
Zadanie 1.1 (0-1)
| Typ reakcji | Oznaczenie enzymu (E1 / E2 / E3) |
|---|---|
| Transacetylacja | E2 |
| Dehydrogenacja | E3 |
| Dekarboksylacja | E1 |
Zadanie 1.2 (0-1)
B. Macierz mitochondrialna
Zadanie 1.3 (0-1)
Funkcjonowanie kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej jest konieczne do połączenia szlaku glikolizy z cyklem Krebsa ponieważ kompleks ten odpowiada za przeprowadzenie reakcji pomostowej: wytworzenie z będącego końcowym produktem glikolizy w warunkach tlenowych pirogronianu, substratu dla cyklu Krebsa, czyli acetylo-CoA.
lub
Kompleks dehydrogenazy pirogronianowej odpowiedzialny jest za wytworzenie substratu dla cyklu Krebsa (acetylo-CoA) z końcowego produktu glikolizy (pirogronianu). Jest to reakcja pomostowa niezbędna do połączenia tych szlaków.
Zadanie 1.4 (0-1)
Zmniejszenie aktywności dehydrogenazy pirogronianowej w komórce mięśnia szkieletowego będzie prowadziło do ograniczenia wydajności reakcji pomostowej i gromadzenia się pirogronianu, który w przypadku ograniczonej możliwości wykorzystania szlaku tlenowego przekształcany będzie do mleczanu. Będzie to skutkowało zwiększeniem stężenia mleczanu w komórce mięśniowej, która zazwyczaj wykorzystuje pełny szlak oddychania tlenowego.
Zadanie 2.1 (0-1)
- płatek korony
- działki kielicha
Moim zdaniem powinny zostać uznane prawidłowe określenia zarówno użyte w liczbie pojedynczej jak i mnogiej.
Nie będzie natomiast uznana odpowiedź "działki korony" jako struktura B. Owszem, istnieje taka struktura i można znaleźć takie sformułowanie w literaturze, ale są to zupełnie inne struktury niż działki kielicha. Generalnie okwiat dwuliściennych składa się z kielicha i korony - w obrębie obu mogą występować działki. W przypadku opisywanej w zadaniu goryczki wiosennej działki korony zrosły się tworząc rurkowatą strukturę korony. Nie znalazłem jednak precyzyjnych informacji w kwestii tego, czy płatki korony i działki korony to to samo.
Zadanie 2.2 (0-1)
Goryczka wiosenna należy do (nagonasiennych / okrytonasiennych). W przemianie pokoleń goryczki wiosennej pokoleniem dominującym jest (gametofit / sporofit).
Zadanie 2.3 (0-1)
Goryczka wiosenna jest zapylana przez owady (głównie motyle i trzmiele) stąd produkcja barwnika w kwiatach goryczki jest korzystna dla rośliny, ponieważ barwa okwiatu przyciąga owady umożliwiając przeniesienie pyłku (zapylenie) i rozmnażanie płciowe rośliny. Jest to korzyść przewyższająca straty energetyczne związane z produkcją barwnika.
Zadanie 3.1 (0-1)
Ehh, byłem blisko tworząc to zadanie autorskie: zadanie 8/2023 ;)
- Rośliny: R! między sporofitem a zarodnikami
- Krążkopławy: R! między meduzą a gametami
Zadanie 3.2 (0-1)
Rozmnażanie płciowe eukariontów polega na połączeniu się dwóch haploidalnych gamet, co skutkuje powstaniem organizmu diploidalnego. Aby ponownie mogły zostać wytworzone gamety i cykl został zamknięty musi zajść podział redukcyjny, jakim jest mejoza, który zredukuje liczbę zestawów chromosomów z 2n do 1n.
Zadanie 4.1 (0-2)
- P
- F
- F
Zadanie 4.2 (0-1)
Rośliny w pierwszym etapie doświadczenia były uprawiane w takich samych warunkach środowiskowych, aby wykluczyć wpływ innych czynników niż badane zmienne na zawartość chlorofilu w badanych grupach roślin i dać możliwość porównania wyników między grupami.
lub
Aby ujednolicić wyjściową grupę roślin pod względem zawartości chlorofilu w liściach i móc porównać wyniki drugiego etapu doświadczenia pomiędzy grupami.
Zadanie 4.3 (0-1)
Pomiary zawartości chlorofilu w pierwszym dniu trwania drugiego etapu doświadczenia miały na celu określenie wyjściowego poziomu chlorofilu do porównania z wynikami końcowymi oraz potwierdzenie, że badane grupy roślin są wyjściowo zbliżone pod względem zawartości chlorofilu.
Zadanie 5.1 (0-2)
- karboksylacja
- redukcja
- regeneracja
Zadanie 5.2 (0-1)
C (szczawiooctan) który jest 1. (pierwotnym produktem karboksylacji u roślin C4.)
Zadanie 5.3 (0-2)
- F
- F
- F
Zadanie 5.4 (0-2)
1. dwuetapowym mechanizmem wiązania dwutlenku węgla:
Dwuetapowy mechanizm wiązania dwutlenku węgla u roślin C4 pozwala na miejscowe zwiększenie stężenia CO2 w komórkach pochwy okołowiązkowej gdzie zachodzi cykl Calvina, dzięki czemu zwiększa się wydajność RuBisCO jako karboksylazy w stosunku do aktywności oksygenazy (więcej odpowiedniego substratu), a tym samym ograniczony zostaje proces fotooddychania.
2. brakiem PS II w komórkach pochew okołowiązkowych.
Brak PS II w komórkach pochew okołowiązkowych warunkuje zachodzenie tylko fosforylacji cyklicznej, dzięki czemu (powstaje ATP potrzebne do odtworzenia PEP oraz) brak jest fotolizy wody i nie powstaje tlen cząsteczkowy, którego podwyższone stężenie mogłoby zwiększyć aktywność oksygenazy RuBisCO prowadząc do nasilenia fotooddychania.
Zadanie 6.1 (0-1)
Auksyny produkowane przez młode liście hamują rozwój strefy odcinającej liści jabłoni.
Zadanie 6.2 (0-1)
Zrzucanie liści przed zimą u drzew liściastych klimatu umiarkowanego ma na celu zmniejszenie utraty wody w mechanizmie transpiracji, zachodzącej głównie przez liście, w okresie ograniczonej dostępności wody dla rośliny w zimie. Adaptacja ta prowadzi do poprawy bilansu wodnego rośliny w niekorzystnym dla niej okresie (w okresie suszy fizjologicznej).
Zadanie 7.1 (0-2)
Wymiana gazowa w płucach płazów jest mniej efektywna niż w płucach ssaków, ponieważ płaca workowate płazów mają mniejszą powierzchnię wymiany gazowej niż płuca pęcherzykowate ssaków. Ponadto wentylacja u płazów odbywa się dzięki ruchom gardzieli (mechanizm tłoczący) co zapewnia gorszą wentylację płuc niż wentylacja za pomocą ruchów klatki piersiowej i przepony u ssaków (mechanizm ssący).
Zadanie 7.2 (0-1)
Gromadzenie mocznika w płynach ustrojowych płazów zmniejsza ich potencjał osmotyczny (potencjał staje się bardziej ujemny) / zmniejsza ich potencjał wody (potencjał staje się bardziej ujemny) / zwiększa ich ciśnienie osmotyczne / płyny ustrojowe stają się hipertoniczne w stosunku do otoczenia, co prowadzi do pobierania wody przez powłoki ciała na zasadzie osmozy.
Zadanie 8.1 (0-1)
C. (gadów) o czym świadczy 1. (okresowe zrzucanie zrogowaciałego naskórka w postaci wylinki.)
Zadanie 8.2 (0-1)
D. doboru naturalnego.
Zadanie 9.1 (0-1)
| Substraty | Proces | Produkty |
|---|---|---|
| aminokwasy | (dekarboksylacja / deaminacja) | ketokwasy + amoniak |
| glukoza | (glikoliza / glikogenogeneza) | glikogen |
Zadanie 9.2 (0-1)
Żółć emulguje tłuszcze w przewodzie pokarmowym (wspomaga rozbijanie bogatych w tłuszcze pokarmów na mniejsze cząstki) co prowadzi do zwiększenia podatnej na trawienie enzymatyczne powierzchni cząstek tłuszczowych pokarmu (zwiększa powierzchnię działania enzymów trawiennych).
Zadanie 10.1 (0-1)
Białko stanowiące główny składnik pierścieni tchawicy człowieka: kolagen
Polisacharyd stanowiący główny składnik zgrubień kutykuli w tchawkach owadów: chityna
Zadanie 10.2 (0-1)
Tchawica człowieka rozpoczyna się bezpośrednio za (gardłem / krtanią), a na dolnym końcu dzieli się na (oskrzela główne / oskrzeliki).
Zadanie 10.3 (0-1)
C. bronchoskopię.
Zadanie 11.1 (0-2)
- P
- F
- F
Zadanie 11.2 (0-1)
Podwyższone stężenie 2,3-BPG w erytrocytach ciężarnych kobiet jest przyczyną (obniżonego / podwyższonego) powinowactwa hemoglobiny matki do tlenu, co (ułatwia / utrudnia) dyfuzję tlenu z części macicznej łożyska do części płodowej łożyska.
Zadanie 11.3 (0-1)
np.
- transport dwutlenku węgla
- udział w utrzymaniu odpowiedniego pH krwi / równowagi kwasowo‑zasadowej
Zadanie 12.1 (0-2)
- P
- P
- F
Zadanie 12.2 (0-1)
Toksyna botulinowa posiada strukturę IV-rzędową, ponieważ składa się z dwóch łańcuchów białkowych: lekkiego i ciężkiego.
Zadanie 12.3 (0-1)
| Proces fizjologiczny | Kolejność |
|---|---|
| Dotarcie impulsu nerwowego do synapsy nerwowo-mięśniowej i utworzenie kompleksu fuzyjnego przez białka transbłonowe (SNARE). | 1 |
| Depolaryzacja błony komórkowej komórki mięśniowej i powstanie potencjału czynnościowego. | 4 |
| Fuzja pęcherzyków synaptycznych z błoną presynaptyczną i uwolnienie acetylocholiny do szczeliny synaptycznej. | 2 |
| Wiązanie się acetylocholiny z mięśniowym receptorem błonowym. | 3 |
Zadanie 13.1 (0-1)
- dATP
- dCTP
Zadanie 13.2 (0-1)
Podgrzewając próbkę do wysokiej temperatury (powyżej 90°C) / poprzez denaturację dwuniciowego DNA w wysokiej temperaturze.
Zadanie 13.3 (0-1)
W cyklu PCR etap syntezy DNA musi być poprzedzony przyłączeniem starterów ponieważ do nich polimeraza DNA może dobudowywać nukleotydy - enzym ten może dobudowywać nukleotydy tylko do już istniejącego fragmentu nici nukleotydowej, nie może rozpocząć syntezy nici DNA de novo (polimeraza DNA potrzebuje wolnej grupy 3'-OH, do której może zacząć dołączanie kolejnych nukleotydów).
Zadanie 14.1 (0-1)
metionina (Met) - tryptofan (Trp) - fenyloalanina (Phe) - tryptofan (Trp)
Zadanie 14.2 (0-1)
- AUG UGG UUU UGG
- AUG UGG UUC UGG
Zadanie 14.3 (0-1)
UGA
(możliwa jest tylko jedna sekwencja, zgodnie z treścią zadania mutacji uległa tylko ostatnia zasada w kodonie czwartego aminokwasu)
Zadanie 14.4 (0-1)
C. jeden aminokwas może być kodowany przez więcej niż jeden kodon.
Po rozwiązaniu podpunktu 1 mojego autorskiego zadania 23/2022 i zapoznaniu się z komentarzem do niego, nie powinniście mieć problemów z rozwiązaniem tego zadania ;)
Zadanie 15 (0-3)
Genotyp samicy: eeBb
Genotyp samca: Eebb
Krzyżówka genetyczna:
| eB | eb | |
| Eb | EeBb | Eebb |
| eb | eeBb | eebb |
Oczekiwany stosunek fenotypowy: 1 : 1 : 2 (lub czarny : żółty : brązowy w stosunku odpowiednio 1 : 2 : 1, bezpieczniej było napisać słownie o jakie umaszczenie się rozchodzi w zapisanym stosunku fenotypowym)
Prawdopodobieństwo, że żółte szczenię będzie miało ciemny nos: 50% (1/2)
Zadanie 16.1 (0-1)
A. mutualizm. (występuje obopólna korzyść)
Dodatkowy komentarz związany z krążącymi wątpliwościami:
Od początku była tu odpowiedź A ;)
Wątpliwości związane z zależnościami międzygatunkowymi wyjaśniam w dodatkowym komentarzu w kluczu do zadania matury dwujęzycznej 8/2023 oraz komentarzu do mojego autorskiego zadania 8/2022.
Zadanie 16.2 (0-1)
Morfologiczne podobieństwo aspidonta do wargatka czyściciela pozwala aspidontowi uniknąć ataku części drapieżników oraz ułatwia zdobycie pokarmu.
Zadanie 16.3 (0-1)
Podobne ubarwienie ciała zbliżone do wargatka pozwoliło aspidontowi na łatwiejsze zdobywanie pokarmu i unikanie części drapieżników, co z kolei przełożyło się na większą szansę pozostawienia potomstwa i przekazanie korzystnych cech wyglądu
lub
Dzięki doborowi naturalnemu ubarwienie ciała zbliżone do wyglądu wargatka utrwaliło się w populacji aspidonta, ponieważ osobniki o takim wyglądzie na skutek łatwiejszego zdobywania pokarmu i unikania drapieżników mają większą szansę na wydanie potomstwa i przekazanie korzystnych genów ubarwienia.
Zadanie 17.1 (0-2)
- P
- P
- P
Dodatkowe wyjaśnienie:
Murawy kserotermiczne w rezerwacie „Zbocza Płutowskie” są ekosystemami, których utrzymanie wymaga działalności człowieka. - Tak, ponieważ "od zaprzestania użytkowania gospodarczego zaobserwowano zmiany w składzie roślinności", innymi słowy bez działań człowieka teren zarasta i murawy kserotermiczne w tym rezerwacie znikają.
Na murawach kserotermicznych w rezerwacie „Zbocza Płutowskie” po zaprzestaniu użytkowania gospodarczego doszło do zmian składu gatunkowego ekosystemu. - Tak, uwaga jak wyżej.
Umiarkowane użytkowanie gospodarcze muraw kserotermicznych w rezerwacie „Zbocza Płutowskie” jest działaniem umożliwiającym zachowanie typowego składu gatunkowego muraw kserotermicznych. - Tak, zgodnie z wcześniejszymi stwierdzeniami, działalność człowieka jest konieczna do zachowania tego ekosystemu, a jednym z rozwiązań problemu zarastania będzie powrót do umiarkowanego użytkowania gospodarczego.
Zadanie 17.2 (0-1)
Zaniechanie gospodarczego użytkowania zboczy wpłynęło negatywnie na roślinność muraw kserotermicznych ponieważ doprowadziło do wkraczania na te tereny gatunków krzewiastych wypierających dotychczasową roślinność. Brak wypasu bydła i koszenia trawy, sprzyja rozwojowi wrażliwych na te zabiegi gatunków krzewiastych.
Zadanie 17.3 (0-2)
B. Wycinka drzew i krzewów.
C. Kontrolowany wypas zwierząt.
Zadanie 18 (0-2)
- T
- T
- T
Mam nadzieję, że nasze odpowiedzi są zbliżone, a przede wszystkim, że zostaną uznane w kluczu CKE :) Życzę wszystkim zdającym wysokich wyników! ;)
Formuła 2015
Zadanie 1.1 (0-1)
| Typ reakcji | Oznaczenie enzymu (E1 / E2 / E3) |
|---|---|
| Transacetylacja | E2 |
| Dehydrogenacja | E3 |
| Dekarboksylacja | E1 |
Zadanie 1.2 (0-1)
B. Macierz mitochondrialna
Zadanie 1.3 (0-1)
Funkcjonowanie kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej jest konieczne do połączenia szlaku glikolizy z cyklem Krebsa ponieważ kompleks ten odpowiada za przeprowadzenie reakcji pomostowej: wytworzenie z będącego końcowym produktem glikolizy w warunkach tlenowych pirogronianu, substratu dla cyklu Krebsa, czyli acetylo-CoA.
lub
Kompleks dehydrogenazy pirogronianowej odpowiedzialny jest za wytworzenie substratu dla cyklu Krebsa (acetylo-CoA) z końcowego produktu glikolizy (pirogronianu). Jest to reakcja pomostowa niezbędna do połączenia tych szlaków.
Zadanie 1.4 (0-1)
Zmniejszenie aktywności dehydrogenazy pirogronianowej w komórce mięśnia szkieletowego będzie prowadziło do ograniczenia wydajności reakcji pomostowej i gromadzenia się pirogronianu, który w przypadku ograniczonej możliwości wykorzystania szlaku tlenowego przekształcany będzie do mleczanu. Będzie to skutkowało zwiększeniem stężenia mleczanu w komórce mięśniowej, która zazwyczaj wykorzystuje pełny szlak oddychania tlenowego.
Zadanie 2.1 (0-1)
- płatek korony
- działki kielicha
Moim zdaniem powinny zostać uznane prawidłowe określenia zarówno użyte w liczbie pojedynczej jak i mnogiej.
Nie będzie natomiast uznana odpowiedź "działki korony" jako struktura B. Owszem, istnieje taka struktura i można znaleźć takie sformułowanie w literaturze, ale są to zupełnie inne struktury niż działki kielicha. Generalnie okwiat dwuliściennych składa się z kielicha i korony - w obrębie obu mogą występować działki. W przypadku opisywanej w zadaniu goryczki wiosennej działki korony zrosły się tworząc rurkowatą strukturę korony. Nie znalazłem jednak precyzyjnych informacji w kwestii tego, czy płatki korony i działki korony to to samo.
Zadanie 2.2 (0-1)
Goryczka wiosenna należy do (nagonasiennych / okrytonasiennych). W przemianie pokoleń goryczki wiosennej pokoleniem dominującym jest (gametofit / sporofit).
Zadanie 2.3 (0-1)
Goryczka wiosenna jest zapylana przez owady (głównie motyle i trzmiele) stąd produkcja barwnika w kwiatach goryczki jest korzystna dla rośliny, ponieważ barwa okwiatu przyciąga owady umożliwiając przeniesienie pyłku (zapylenie) i rozmnażanie płciowe rośliny. Jest to korzyść przewyższająca straty energetyczne związane z produkcją barwnika.
Zadanie 3.1 (0-1)
Ehh, byłem blisko tworząc to zadanie autorskie: zadanie 8/2023 ;)
- Rośliny: R! między sporofitem a zarodnikami
- Krążkopławy: R! między meduzą a gametami
Zadanie 3.2 (0-1)
Rozmnażanie płciowe eukariontów polega na połączeniu się dwóch haploidalnych gamet, co skutkuje powstaniem organizmu diploidalnego. Aby ponownie mogły zostać wytworzone gamety i cykl został zamknięty musi zajść podział redukcyjny, jakim jest mejoza, który zredukuje liczbę zestawów chromosomów z 2n do 1n.
Zadanie 4.1 (0-1)
- P
- P
Zadanie 4.2 (0-1)
Podwyższona wilgotność w granicach 90-95% prowadzi do wzrostu plonowania w przeliczeniu na kg owoców/krzew, podczas gdy nawożenie mineralne NPK (związkami azotu, fosforu i potasu) 390 kg NPK/ha (w proporcjach 6 : 3 : 4) prowadzi do zmniejszenia plonowania borówki wysokiej.
Zadanie 4.3 (0-1)
N: 2
P: 1
K: 4
Zadanie 5.1 (0-2)
- karboksylacja
- redukcja
- regeneracja
Zadanie 5.2 (0-1)
C (szczawiooctan) który jest 1. (pierwotnym produktem karboksylacji u roślin C4.)
Zadanie 5.3 (0-2)
- F
- F
- F
Zadanie 5.4 (0-2)
1. dwuetapowym mechanizmem wiązania dwutlenku węgla:
Dwuetapowy mechanizm wiązania dwutlenku węgla u roślin C4 pozwala na miejscowe zwiększenie stężenia CO2 w komórkach pochwy okołowiązkowej gdzie zachodzi cykl Calvina, dzięki czemu zwiększa się wydajność RuBisCO jako karboksylazy w stosunku do aktywności oksygenazy (więcej odpowiedniego substratu), a tym samym ograniczony zostaje proces fotooddychania.
2. brakiem PS II w komórkach pochew okołowiązkowych.
Brak PS II w komórkach pochew okołowiązkowych warunkuje zachodzenie tylko fosforylacji cyklicznej, dzięki czemu (powstaje ATP potrzebne do odtworzenia PEP oraz) brak jest fotolizy wody i nie powstaje tlen cząsteczkowy, którego podwyższone stężenie mogłoby zwiększyć aktywność oksygenazy RuBisCO prowadząc do nasilenia fotooddychania.
Zadanie 6.1 (0-1)
Auksyny produkowane przez młode liście hamują rozwój strefy odcinającej liści jabłoni.
Zadanie 6.2 (0-1)
Zrzucanie liści przed zimą u drzew liściastych klimatu umiarkowanego ma na celu zmniejszenie utraty wody w mechanizmie transpiracji, zachodzącej głównie przez liście, w okresie ograniczonej dostępności wody dla rośliny w zimie. Adaptacja ta prowadzi do poprawy bilansu wodnego rośliny w niekorzystnym dla niej okresie (w okresie suszy fizjologicznej).
Zadanie 7.1 (0-2)
Wymiana gazowa w płucach płazów jest mniej efektywna niż w płucach ssaków, ponieważ płaca workowate płazów mają mniejszą powierzchnię wymiany gazowej niż płuca pęcherzykowate ssaków. Ponadto wentylacja u płazów odbywa się dzięki ruchom gardzieli (mechanizm tłoczący) co zapewnia gorszą wentylację płuc niż wentylacja za pomocą ruchów klatki piersiowej i przepony u ssaków (mechanizm ssący).
Zadanie 7.2 (0-1)
Gromadzenie mocznika w płynach ustrojowych płazów zmniejsza ich potencjał osmotyczny (potencjał staje się bardziej ujemny) / zmniejsza ich potencjał wody (potencjał staje się bardziej ujemny) / zwiększa ich ciśnienie osmotyczne / płyny ustrojowe stają się hipertoniczne w stosunku do otoczenia, co prowadzi do pobierania wody przez powłoki ciała na zasadzie osmozy.
Zadanie 8.1 (0-2)
Kurcze, prawie trafiłem tworząc to zadanie autorskie (nawet nr się zgadza): zadanie 8/2023 ;)
- Rozmnażanie płciowe - o możliwości rozmnażania stułbi zielonej w ten sposób świadczy obecność gonady żeńskiej i męskiej u osobnika przedstawionego na rysunku.
- Rozmnażanie bezpłciowe (przez pączkowanie) - o możliwości rozmnażania stułbi zielonej w ten sposób świadczy obecność u osobnika przedstawionego na rysunku pąka, z którego rozwinie się nowy osobnik (pączkujący nowy osobnik).
Zadanie 8.2 (0-2)
- P
- P
- F
Zadanie 9.1 (0-1)
| Substraty | Proces | Produkty |
|---|---|---|
| aminokwasy | (dekarboksylacja / deaminacja) | ketokwasy + amoniak |
| glukoza | (glikoliza / glikogenogeneza) | glikogen |
Zadanie 9.2 (0-1)
Żółć emulguje tłuszcze w przewodzie pokarmowym (wspomaga rozbijanie bogatych w tłuszcze pokarmów na mniejsze cząstki) co prowadzi do zwiększenia podatnej na trawienie enzymatyczne powierzchni cząstek tłuszczowych pokarmu (zwiększa powierzchnię działania enzymów trawiennych).
Zadanie 10.1 (0-1)
Białko stanowiące główny składnik pierścieni tchawicy człowieka: kolagen
Polisacharyd stanowiący główny składnik zgrubień kutykuli w tchawkach owadów: chityna
Zadanie 10.2 (0-2)
Tchawica człowieka rozpoczyna się bezpośrednio za (gardłem / krtanią), a na dolnym końcu dzieli się na (oskrzela główne / oskrzeliki). Tylna ściana tchawicy jest spłaszczona i tworzą ją mięśnie (gładkie / poprzecznie prążkowane).
Zadanie 10.3 (0-1)
C. bronchoskopię.
Zadanie 11.1 (0-2)
- P
- F
- F
Zadanie 11.2 (0-1)
Podwyższone stężenie 2,3-BPG w erytrocytach ciężarnych kobiet jest przyczyną (obniżonego / podwyższonego) powinowactwa hemoglobiny matki do tlenu, co (ułatwia / utrudnia) dyfuzję tlenu z części macicznej łożyska do części płodowej łożyska.
Zadanie 11.3 (0-1)
np.
- transport dwutlenku węgla
- udział w utrzymaniu odpowiedniego pH krwi / równowagi kwasowo‑zasadowej
Zadanie 12.1 (0-2)
- P
- P
- F
Zadanie 12.2 (0-1)
Toksyna botulinowa posiada strukturę IV-rzędową, ponieważ składa się z dwóch łańcuchów białkowych: lekkiego i ciężkiego.
Zadanie 12.3 (0-1)
| Proces fizjologiczny | Kolejność |
|---|---|
| Dotarcie impulsu nerwowego do synapsy nerwowo-mięśniowej i utworzenie kompleksu fuzyjnego przez białka transbłonowe (SNARE). | 1 |
| Depolaryzacja błony komórkowej komórki mięśniowej i powstanie potencjału czynnościowego. | 4 |
| Fuzja pęcherzyków synaptycznych z błoną presynaptyczną i uwolnienie acetylocholiny do szczeliny synaptycznej. | 2 |
| Wiązanie się acetylocholiny z mięśniowym receptorem błonowym. | 3 |
Zadanie 13.1 (0-1)
AA, Aa
Zadanie 13.2 (0-1)
Cytrulinemia dziedziczy się autosomalnie recesywnie, a nosiciele tej choroby nie wykazują objawów i mogą się rozmnażać. Brak odpowiedniej selekcji bydła z wykluczeniem nosicieli zmutowanego allelu prowadziłby do utrzymywania się tej choroby genetycznej w populacji i zwiększonej śmiertelności cieląt w hodowli, wynikającej z pojawiania się homozygot recesywnych ginących po kilku dniach od urodzenia.
Zadanie 13.3 (0-1)
| Nazwa techniki | Kolejność wykonania |
|---|---|
| cięcie DNA enzymem restrykcyjnym | 2 |
| elektroforeza DNA | 3 |
| łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR) | 1 |
Zadanie 13.4 (0-1)
- Homozygota dominująca: 2
- Heterozygota: 3
- Homozygota recesywna: 1
Zadanie 13.5 (0-1)
Płody cieląt, które są homozygotyczne pod względem allelu a, rozwijają się prawidłowo ponieważ metabolizm zbędnych produktów przemiany materii płodu, w tym cykl mocznikowy odbywa się w organizmie matki (transport metabolitów przez łożysko), w związku z czym nie ujawnia się wada funkcjonowania syntetazy argininobursztynianowej biorącej udział w cyklu mocznikowym płodu.
Zadanie 14.1 (0-1)
X. kapsyd (białkowy)
Y. dwuniciowy DNA / DNA / materiał genetyczny
Zadanie 14.2 (0-2)
- P
- F
- P
Zadanie 15.1 (0-1)
A. mutualizm. (występuje obopólna korzyść)
Dodatkowy komentarz związany z krążącymi wątpliwościami:
Od początku była tu odpowiedź A ;)
Wątpliwości związane z zależnościami międzygatunkowymi wyjaśniam w dodatkowym komentarzu w kluczu do zadania matury dwujęzycznej 8/2023 oraz komentarzu do mojego autorskiego zadania 8/2022.
Zadanie 15.2 (0-1)
Morfologiczne podobieństwo aspidonta do wargatka czyściciela pozwala aspidontowi uniknąć ataku części drapieżników oraz ułatwia zdobycie pokarmu.
Zadanie 15.3 (0-1)
Podobne ubarwienie ciała zbliżone do wargatka pozwoliło aspidontowi na łatwiejsze zdobywanie pokarmu i unikanie części drapieżników, co z kolei przełożyło się na większą szansę pozostawienia potomstwa i przekazanie korzystnych cech wyglądu
lub
Dzięki doborowi naturalnemu ubarwienie ciała zbliżone do wyglądu wargatka utrwaliło się w populacji aspidonta, ponieważ osobniki o takim wyglądzie na skutek łatwiejszego zdobywania pokarmu i unikania drapieżników mają większą szansę na wydanie potomstwa i przekazanie korzystnych genów ubarwienia.
Zadanie 16.1 (0-2)
- P
- P
- P
Dodatkowe wyjaśnienie:
Murawy kserotermiczne w rezerwacie „Zbocza Płutowskie” są ekosystemami, których utrzymanie wymaga działalności człowieka. - Tak, ponieważ "od zaprzestania użytkowania gospodarczego zaobserwowano zmiany w składzie roślinności", innymi słowy bez działań człowieka teren zarasta i murawy kserotermiczne w tym rezerwacie znikają.
Na murawach kserotermicznych w rezerwacie „Zbocza Płutowskie” po zaprzestaniu użytkowania gospodarczego doszło do zmian składu gatunkowego ekosystemu. - Tak, uwaga jak wyżej.
Umiarkowane użytkowanie gospodarcze muraw kserotermicznych w rezerwacie „Zbocza Płutowskie” jest działaniem umożliwiającym zachowanie typowego składu gatunkowego muraw kserotermicznych. - Tak, zgodnie z wcześniejszymi stwierdzeniami, działalność człowieka jest konieczna do zachowania tego ekosystemu, a jednym z rozwiązań problemu zarastania będzie powrót do umiarkowanego użytkowania gospodarczego.
Zadanie 16.2 (0-1)
Zaniechanie gospodarczego użytkowania zboczy wpłynęło negatywnie na roślinność muraw kserotermicznych ponieważ doprowadziło do wkraczania na te tereny gatunków krzewiastych wypierających dotychczasową roślinność. Brak wypasu bydła i koszenia trawy, sprzyja rozwojowi wrażliwych na te zabiegi gatunków krzewiastych.
Zadanie 16.3 (0-2)
B. Wycinka drzew i krzewów.
C. Kontrolowany wypas zwierząt.
Zadanie 17.1 (0-1)
Morświn odżywiający się sałatą morską, skorupiakami i rybami zajmuje
(jeden poziom troficzny / wiele poziomów troficznych).
Morświn zjadający sałatę morską jest konsumentem (I rzędu / II rzędu).
Zadanie 17.2 (0-2)
1. skucie lodem dużych powierzchni Bałtyku – morświny są płucodyszne, muszą wynurzać się co 8-12 minut celem zaczerpnięcia powietrza. Skucie lodem powierzchni wody może ograniczać lub wręcz uniemożliwić wynurzenie, co prowadzi do zwiększonej śmiertelności populacji morświnów na skutek częstszych uduszeń pod pokrywą lodową.
2. wzrost żeglugi motorowej na Bałtyku – prowadzi do zwiększonego zanieczyszczenia środowiska życia morświnów hałasem i zakłóceń akustycznych, co może niekorzystnie wpłynąć na możliwość lokalizowania ofiar przez echolokację i skuteczność łowów prowadzonych przez morświny. Mniejsza skuteczność polowań morświnów prowadzi do zwiększonej śmiertelności ich populacji.
Mam nadzieję, że i w tym wypadku nasze odpowiedzi są zbliżone, a przede wszystkim, że zostaną uznane w kluczu CKE :) Życzę wszystkim zdającym wysokich wyników! ;)
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
Komentarze
Dawid Pawlos
13.05.2023 - 20:54
Trochę dziwne to sformułowanie. Co do zasady jest niepoprawne z punktu widzenia językowego, choć widać chęć przekazania prawidłowej informacji przez autora. Szczerze mówiąc nie wiem jak będzie to odebrane i ocenione przez sprawdzającego egzamin.
Anonim
14.05.2023 - 6:03
1.4 powinno być dehydrogenazy pirogronianowej a nie mleczanowej.
ciekawostka - w arkuszu dla daltonistów zadanie z kwiatem tej roślinki nie było o dużej ilości barwnika tylko dużym rozmiarze kwiatów
p.s.
maturka mega ez +/- 59pkt będzie
Dawid Pawlos
14.05.2023 - 9:16
Dziękuję za uwagę, poprawiłem :)
wyrzykowskasara...
14.05.2023 - 11:08
A mam pytanie: jakie są ogólne wrażenia po tej maturze, zarówno z jednej i drugiej wersji? Jest szansa że progi znowu trochę spadną ?
Dawid Pawlos
14.05.2023 - 21:50
Szczerze mówiąc nie wiem czy jestem dobrą osobą do oceny trudności matury, dla mnie wszystkie są mniej więcej porównywalne, a wyniki matur będą zależały od tego, czy dla zdających była trudna ;) A czy progi spadną to trochę wróżenie z fusów, bo od wielu czynników to zależy. Jeżeli chodzi o kierunek lekarski to niby otwierają się nowe miejsca, więc teoretycznie gdzieś mogą spaść, ale pytanie czy zainteresowanie dotychczasowymi uczelniami spadnie na rzecz tych nowo otwieranych? Według mnie za dużo gdybania, które i tak niewiele zmieni ;)
wisienka1
15.05.2023 - 9:27
czy w zadaniu 11.3 odnośnie innej funkcji hemoglobiny odpowiedz "magazynuje żelazo" może zostać uznana? formuła 2023
Dawid Pawlos
15.05.2023 - 19:17
Obawiam się, że taka odpowiedź nie będzie prawidłowa. Owszem, hemoglobina zawiera w swoim składzie żelazo, jednak nie w celu jego przechowywania lecz jest ono istotne w pełnieniu głównej funkcji tego białka - transporcie tlenu. Są inne białka, których funkcją jest magazynowanie żelaza (ferrytyna).
Shaksk
15.05.2023 - 11:53
Czy w zadaniu z polipeptyd odpowiedź „gametogamia” może być zaliczona?
Dawid Pawlos
15.05.2023 - 19:22
Przykro mi, ale nie jestem w stanie rozwikłać, o które dokładnie zadanie/podpunkt chodzi.
Wiktoria Nitendel
15.05.2023 - 17:15
Czy będzie omówiony arkusz z chemii formuła 2015?
Dawid Pawlos
15.05.2023 - 19:26
Niestety osobiście nie podejmę się omówienia arkusza z chemii, mimo wszystko lepiej się czuję z biologią niż z chemią ;)
Storczyk1435
15.05.2023 - 22:08
Dzień dobry! Czy w zadaniu 5.1 podpunkt A - może zostać uznana asymilacja CO2? (Znalazłam takie określenie na 1 etap cyklu calvina w podręczniku).
Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź :)
Dawid Pawlos
15.05.2023 - 22:47
Dzień dobry, analogiczne zadanie zdarzyło się już na maturze w 2017 r
(https://biologhelp.pl/matura/matura-maj-2017-poziom-rozszerzony-stary/zadanie-6),
wtedy w kluczu CKE pojawiła się następująca informacja:
"Nie uznaje się opisania etapu cyklu Calvina-Bensona zamiast podania jego nazwy, np. <<3. odtworzenie RuBP>>."
W takim wypadku "asymilacja CO2" byłoby uznane za określenie opisowe i nie byłoby uznane. Nie wiem natomiast jak będzie wyglądał klucz w tym roku.
Storczyk1435
15.05.2023 - 22:50
Szkoda, w takim razie trzeba liczyć na łaskę CKE. Dziękuję za wyjaśnienie :)
Zofia Ossowska
16.05.2023 - 15:08
Mam pytanie o zadanie z wirusem-czy napisanie „kwas nukleinowy” będzie uznawane?
Dawid Pawlos
16.05.2023 - 22:19
Ja bym uznał :)
Shaksk
16.05.2023 - 18:30
Przepraszam, kiedy zadawałam pytanie wkradła się literówka. Czy w zadaniu z polipem odpowiedź „gametogamia” może być zaliczona?
Dawid Pawlos
16.05.2023 - 22:26
Jeżeli chodzi o zadanie 8 z podstawy 2015 i podanie jako sposobu rozmnażania gametogamii to niestety taka odpowiedź nie będzie uznawana. Gametogamia to proces zamykający się na połączeniu gamet, nie jest to sposób rozmnażania.
Oliwiallp
16.05.2023 - 21:02
Czy rozmnażanie bezpłciowe przez ODpączkowanie za pomocą pąka będzie uznane?
Dawid Pawlos
17.05.2023 - 20:44
Jeżeli chodzi o zadanie nr 8 podstawy 2015 samo użycie określenia "odpączkowywanie" do opisu sposobu rozmnażania bezpłciowego (jeżeli podało się jako sposób rozmnażania określenie "bezpłciowe") nie jest błędem. Osobiście sformułowałbym to jednak bardziej w ten sposób: "odpączkowywanie nowego osobnika formującego się w postaci przedstawionego na ilustracji pąka". Według mnie "odpączkowywanie za pomocą pąka" jest dziwną konstrukcją - pąk jest efektem odpączkowywania, a nie jego przyczyną czy czynnikiem pomocniczym procesu, jak sugeruje przytoczona konstrukcja słowna. Moim zdaniem uznanie tej odpowiedzi będzie zależne od tego jak zrozumie ją oceniający.
haniamajchrzak
19.05.2023 - 22:25
rozumiem:)
Dawid Pawlos
19.05.2023 - 21:00
Niestety nadawanie barwy czerwonym krwinkom nie jest FUNKCJĄ hemoglobiny. Jest to efekt takiej, a nie innej budowy cząsteczki, jednak barwa ta nie ma żadnego znaczenia funkcjonalnego dla organizmu. Można powiedzieć, że zabarwienie jest tutaj "efektem ubocznym", a nie funkcją.
Strony