Biologia - Matura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 25.
Wazopresyna (ADH) i oksytocyna mają całkowicie odmienne działanie, mimo chemicznego podobieństwa. Wazopresyna działa pobudzająco, a jej poziom wzrasta u człowieka pod wpływem stresu. Powoduje m.in. skurcz naczyń krwionośnych, podnosi ciśnienie krwi i podobnie jak adrenalina, przygotowuje organizm do walki bądź ucieczki. Oksytocyna ma działanie ogólnie relaksujące, łagodzi stres, powoduje obniżenie ciśnienia krwi i uśmierza ból.
Poniżej przedstawiono budowę chemiczną obu opisanych substancji.
| a) | Na podstawie schematu dokonaj korekty poniższych zdań, wykreślając w nawiasach niewłaściwe określenia, tak aby zdania (A–C) poprawnie opisywały podobieństwo obu przedstawionych substancji. |
- Są (enzymami / hormonami), należącymi do (oligopeptydów / lipidów).
- Składają się z (9 / 11) aminokwasów, z których (7 / 9) jest takich samych.
- W każdym łańcuchu (występuje / nie występuje) mostek dwusiarczkowy.
| b) | Podaj, inną niż opisana w tekście, rolę oksytocyny i wazopresyny (ADH) w organizmie człowieka. |
Oksytocyna
Wazopresyna (ADH)
Rozwiązanie
Poprawna odpowiedź:
Podobieństwo budowy chemicznej oksytocyny i wazopresyny wynika z tego, że:
-
Są (
enzymami/ hormonami), należącymi do (oligopeptydów /lipidów). -
Składają się z (9 /
11) aminokwasów, z których (7 /9) jest takich samych. -
W każdym łańcuchu (występuje /
nie występuje) mostek dwusiarczkowy.
Za prawidłowo wykreślone niewłaściwe określenia we wszystkich trzech zdaniach – 1 pkt
Przykłady poprawnych odpowiedzi:
Oksytocyna:
- powoduje skurcze mięśni macicy, co ma znaczenie podczas akcji porodowej.
- uczestniczy także w akcie płciowym i zapłodnieniu (powoduje skurcze macicy, które ułatwiają transport nasienia do jajowodów).
- ułatwia wydzielanie mleka z gruczołów sutkowych
Wazopresyna
- powoduje zagęszczanie moczu (poprzez resorpcję wody i jonów sodu) w kanalikach nerkowych (poprzez pobudzanie receptorów V2)
Za podanie roli każdego z dwóch hormonów – po 1 pkt
