Biologia - Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 18.
Przeciwciała są białkami składającymi się z czterech łańcuchów polipeptydowych (dwóch
lekkich i dwóch ciężkich), a geny, które je kodują, mają specyficzną strukturę. Fragmenty
pojedynczych polipeptydów tworzących przeciwciało zakodowane są w kilku różnych
genach, np. w przypadku łańcuchów lekkich są to geny V, J i C. W komórkach linii
zarodkowej geny V i J występują w wielu powtórzeniach, przy czym każde z nich różni się
nieco od pozostałych. W dojrzałych limfocytach geny V i J występują pojedynczo lub
w niewielkiej liczbie powtórzeń. Taki sposób zapisu powoduje, że w organizmie może zostać
wytworzonych ponad 100 milionów różnych przeciwciał. Proces wykorzystania tak zapisanej
informacji przez limfocyty nazywany jest rearanżacją genów.
Na schemacie przedstawiono procesy prowadzące do wytworzenia przeciwciał.
![](https://biologhelp.pl/sites/default/files/styles/large/public/maturalne/2016-06-pr-nowa-18.png?itok=3xdagMX-)
18.1. (0–1)
Podaj nazwę procesu oznaczonego na schemacie literą X oraz lokalizację tego procesu zachodzącego w komórce zwierzęcej.
Nazwa procesu:
Lokalizacja:
18.2. (0–1)
Podaj nazwy dwóch procesów przedstawionych na schemacie, które łącznie są odpowiedzialne za tak dużą różnorodność wytwarzanych przeciwciał.
18.3. (0–1)
Podaj przykład sytuacji zdrowotnej, w której należy obniżyć poziom przeciwciał w organizmie człowieka. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do roli przeciwciał.
Rozwiązanie
18.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za podanie obu prawidłowych nazw.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
- Nazwa procesu: translacja
- Lokalizacja: rybosomy /cytoplazma /cytozol
18.2. (0–1)
Schemat punktowania:
1 p. – za podanie prawidłowych nazw obu procesów przedstawionych na schemacie.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
- rearanżacja genów
- alternatywny splicing
18.3. (0–1)
Schemat punktowania:
1 p. – za podanie odpowiedniego przykładu sytuacji zdrowotnej i uzasadnienia odnoszącego
się do konieczności zahamowania odpowiedzi immunologicznej organizmu.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Aby uniknąć odrzucenia przeszczepu – przeciwciała mogą atakować przeszczepiony narząd i doprowadzić do jego odrzucenia, dlatego wymagana jest ich silna redukcja.
- Podczas leczenia alergii / podczas przeszczepów – wymagane jest zredukowanie liczby przeciwciał wytwarzanych przez organizm, aby maksymalnie zahamować odpowiedź immunologiczną organizmu.