Biologia - Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 25.
Do zakażenia człowieka wścieklizną dochodzi wskutek kontaktu ze śliną zakażonego zwierzęcia, np. podczas pogryzienia przez takie zwierzę. Pacjentom głęboko pokąsanym przez zwierzę chore (lub podejrzane o zakażenie wścieklizną) jak najszybciej podaje się surowicę odpornościową zawierającą immunoglobuliny skierowane przeciw antygenom wirusa wścieklizny, a następnie wykonuje się serię trzech szczepień zawierających inaktywowane cząstki wirusa.
www.mp.pl/szczepienia
| a) | Uzasadnij, że opisany schemat postępowania z osobami potencjalnie zakażonymi wirusem wścieklizny można określić jako uodparnianie bierno-czynne. W odpowiedzi odnieś się do obu rodzajów odporności. |
| b) | Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące reakcji odpornościowych uruchamianych w organizmie człowieka podczas stosowania uodparniania bierno-czynnego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli stwierdzenie jest fałszywe. |
| 1. | Podanie surowicy zawierającej immunoglobuliny przeciw wściekliźnie zapewnia choremu dłuższą odporność na tę chorobę niż podanie szczepionki. | P | F |
| 2. | W reakcji na podanie surowicy organizm pacjenta rozpoczyna samodzielne wytwarzanie przeciwciał przeciwko wirusowi wścieklizny. | P | F |
| 3. | Podanie drugiej i trzeciej dawki szczepionki przeciw wściekliźnie uruchamia w organizmie zaszczepionego wtórną odpowiedź immunologiczną. | P | F |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie odnoszące się zarówno do podawania choremu surowicy
zawierającej gotowe przeciwciała – wywołującej odporność bierną, jak i szczepionki
powodującej wytwarzanie przeciwciał przez organizm – wywołującej odporność
czynną.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Podanie surowicy osobom potencjalnie zarażonym wywołuje odporność bierną, gdyż podaje
się zawarte w niej przeciwciała (pochodzące spoza organizmu), natomiast podanie
szczepionki wywołuje odporność czynną, ponieważ organizm chorego sam wytwarza
przeciwciała.
Schemat punktowania
1 p. – za właściwą ocenę wszystkich trzech stwierdzeń.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1 – F, 2 – F, 3 – P.
