Biologia - Matura Czerwiec 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 11.
Adaptacje ssaków do odżywiania się określonym rodzajem pokarmu dotyczą budowy układu pokarmowego i często są związane z zależnościami międzygatunkowymi, np. w różnych częściach przewodu pokarmowego ssaków roślinożernych żyją drobnoustroje, które ułatwiają trawienie pokarmu.
Na rysunkach przedstawiono budowę układu pokarmowego dwóch ssaków: kojota i koali, mających zbliżone rozmiary ciała, ale odżywiających się różnym rodzajem pokarmu.
11.1. (0–2)
Określ, na którym rysunku – A czy B – przedstawiono budowę układu pokarmowego roślinożercy. Odpowiedź uzasadnij, podając dwie widoczne na rysunku cechy budowy tego układu stanowiące przystosowania do roślinożerności, oraz określ, na czym te przystosowania polegają.
Układ pokarmowy ssaka roślinożernego przedstawiono na rysunku: ,
ponieważ:
11.2. (0–1)
Podaj nazwę składnika pokarmowego występującego w dużej ilości w diecie ssaków roślinożernych, który nie jest trawiony samodzielnie przez zwierzęta, ale trawią go mikroorganizmy żyjące w ich przewodach pokarmowych.
Rozwiązanie
11.1. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – za określenie, że układ pokarmowy roślinożerców przedstawiono na rysunku B oraz
podanie dwóch właściwych, widocznych na rysunku cech budowy wraz z ich
znaczeniem adaptacyjnym w roślinożerności.
1 pkt – za określenie, że układ pokarmowy roślinożerców przedstawiono na rysunku B oraz
podanie tylko jednej właściwej, widocznej na rysunku cechy budowy wraz z jej
znaczeniem adaptacyjnym w roślinożerności.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
Układ pokarmowy ssaka roślinożernego przedstawiono na rysunku: B.
Cechy stanowiące adaptację do odżywiania się roślinami:
- Ten układ pokarmowy jest znacznie dłuższy od układu przedstawionego na rysunku A, dlatego że obróbka i trawienie pokarmu roślinnego jest trudniejsze ze względu na obecność ścian komórkowych w komórkach roślin.
- Jelito ślepe (kątnica) tego ssaka jest dobrze rozwinięte, ponieważ u wielu roślinożerców w tej części układu pokarmowego bytują symbiotyczne mikroorganizmy, rozkładające niestrawione resztki roślinne.
- Jelito tego ssaka jest długie, co umożliwia roślinożercom przez bardzo długi czas zatrzymywać pokarm w jelitach, dzięki czemu mogą rozkładać materiał roślinny poprzez fermentację i degradację enzymatyczną.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi odwołujących się do wielokomorowego żołądka, ponieważ koala
nie ma takiego żołądka.
11.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za podanie składnika pokarmowego trawionego przez symbionty układu
pokarmowego.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
celuloza
Uwaga:
Dopuszcza się odpowiedzi: „błonnik (pokarmowy)” oraz „ włókno pokarmowe”.
