Biologia - Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 22.
Współczesny krajobraz rolniczy charakteryzuje się wysokim stopniem jednolitości. Rzadko można zobaczyć rosnące na polach drzewa czy zostawione pasy nieużytków.
Stawiane na terenie pól uprawnych słupy energetyczne wywierają istotny wpływ na różnorodność biologiczną na tych terenach, ponieważ obszary pod słupami wysokiego napięcia, które nie mogą być wykorzystane przez rolników, szybko zarastają chwastami, co z kolei przyciąga owady zapylające, ptaki i ssaki. Wyniki obserwacji gatunków roślin wskazują, że pod liniami energetycznymi, na których przesiadują ptaki, udział drzew i krzewów wytwarzających mięsiste owoce jest większy niż na obszarach kontrolnych.
Jak obliczyli naukowcy, aż 85% roślin, które dają mięsiste owoce, to gatunki inwazyjne, obce dla naszej flory.
22.1. (0–1)
Na podstawie powyższego tekstu uzasadnij, że obecność słupów energetycznych zwiększa różnorodność gatunkową terenów pól uprawnych.
22.2. (0–1)
Określ, odnosząc się do sposobu rozsiewania nasion, dlaczego pod liniami energetycznymi udział drzew i krzewów wytwarzających owoce mięsiste był większy niż na obszarach kontrolnych.
Rozwiązanie
22.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne uzasadnienie dotyczącego wpływu stawiania słupów energetycznych na
wzrost różnorodności gatunkowej pól uprawnych, uwzględniające zaprzestanie
działalności rolnej pod słupami energetycznymi oraz pojawieniem się nowych gatunków.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
- Pod słupami energetycznymi tereny nie są wykorzystywane rolniczo, co skutkuje zarastaniem ich przez chwasty i pojawianiem się gatunków roślin obcych dla tego terenu
- Na terenach , gdzie stawiane są słupy energetyczne pojawiają się w większej ilości chwasty i inne rośliny inwazyjne, zmieniając tym samym skład monokulturowy pól uprawnych.
- Owoce mięsiste roślin zarastających tereny pod słupami energetycznymi przyciągają owady zapylające, ptaki i ssaki, co zwiększa różnorodność gatunkową zwierząt na tych obszarach.
- Zwierzęta żywiące się mięsistymi owocami przyczyniają się do rozprzestrzeniania się nowych dla tych terenów gatunków, co skutkuje wzrostem różnorodności gatunkowej roślin.
22.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie odnoszące się do udziału ptaków w rozprzestrzenianiu się
nasion poprzez zjadanie mięsistych owoców drzew i krzewów wytwarzających te owoce
i wydalaniu ich w miejscach przesiadywania na liniach energetycznych.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Owoce mięsiste są zjadane przez ptaki, które następnie wraz z odchodami pozbywają się nasion, umożliwiając w ten sposób ich rozsiewanie. Ptaki przesiadują na liniach energetycznych, więc nasiona trafiają na teren pod liniami energetycznymi i tam kiełkują.
- Owoce mięsiste stanowią pokarm ptaków. Ptaki trawią mięsistą część owocu, a nasiona usuwają z kałem/kałomoczem, gdy siedzą na liniach energetycznych. Z nasion wyrastają rośliny i dlatego pod liniami energetycznymi rośnie dużo drzew i krzewów (wytwarzających owoce mięsiste).
- Owoce mięsiste są zjadane przez ptaki, które są odpowiedzialne za rozsiewanie się tych gatunków. Ptaki przesiadując na liniach energetycznych defekują na pola znajdujące się pod nimi. Nasiona kiełkują i wyrastają z nich drzewa i krzewy (wytwarzające owoce mięsiste).
