Biologia - Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 21.
Parzydełkowce są wodnymi dwuwarstwowymi zwierzętami tkankowymi. Dorosłe postaci (polip i meduza) mają zróżnicowane rozmiary – od rozmiarów kilkumilimetrowych do kilkumetrowych. Zwierzęta te nie mają układu krwionośnego, wydalniczego ani oddechowego. Poniżej przedstawiono schemat budowy mikroskopowej fragmentu ściany ciała stułbi – przedstawiciela parzydełkowców.
| a) | Określ, którą cyfrą – 1 czy 2 – oznaczono na schemacie epidermę (ektodermę). Odpowiedź uzasadnij. |
| b) | Podaj nazwy dwóch etapów trawienia pokarmu i określ ich lokalizację w organizmie parzydełkowców. |
Nazwa etapu I: Lokalizacja:
Nazwa etapu II: Lokalizacja:
| c) | Wyjaśnij, dlaczego parzydełkowce, nawet te o dużych rozmiarach ciała, nie mają narządów służących do wymiany gazowej. |
Rozwiązanie
Przykładowe odpowiedzi
Cyfra 2, ponieważ:
- w tej warstwie znajdują się komórki parzydełkowe służące do ataku/obrony/do obezwładniania ofiar.
- w tej warstwie są komórki zmysłowe, które odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego/z otoczenia.
- tylko w warstwie oznaczonej cyfrą 1 znajdują się komórki gruczołowe/komórki zawierające wodniczki pokarmowe odpowiedzialne za trawienie.
Schemat punktowania
1 p. – za wskazanie cyfry 2 i podanie właściwego uzasadnienia odwołującego się do cech ektodermy albo cech endodermy w warstwie oznaczonej cyfrą 1.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Nazwa etapu I: trawienie zewnątrzkomórkowe/zewnętrzne/pozakomórkowe lokalizacja: jama gastralna/chłonąco-trawiąca
- Nazwa etapu II: trawienie wewnątrzkomórkowe/wewnętrzne lokalizacja: komórki gastrodermy/wodniczki pokarmowe (komórek gastrodermy)/ komórki endodermy/komórki nabłonkowo-mięśniowe endodermy
Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnych nazw etapu trawienia I i II oraz lokalizacji każdego z nich w organizmie parzydełkowców.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
Nie posiadają narządów służących do wymiany gazowej, ponieważ:
- prawie każda komórka ich ciała ma kontakt z wodą, w której jest rozpuszczony tlen.
- tlen może swobodnie dyfundować z wody bezpośrednio do komórek jednowarstwowej ektodermy i endodermy/do komórek dwuwarstwowego ciała.
Schemat punktowania
1 p. – za wyjaśnienie uwzględniające bezpośrednią dyfuzję gazów z wody do komórek ciała.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższego wymagania lub za brak odpowiedzi.
