Biologia - Matura Maj 2016, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 26.
W przypadku fenyloketonurii organizmy osób chorych nie mają zdolności syntezy enzymu, który przekształca aminokwas fenyloalaninę w aminokwas tyrozynę. Brak tego enzymu skutkuje niedoborem tyrozyny i gromadzeniem się fenyloalaniny, której wysokie stężenia są toksyczne dla ośrodkowego układu nerwowego. Stosowanie diety o niskiej zawartości fenyloalaniny pozwala zapobiec uszkodzeniom mózgu, prowadzącym do ciężkiego upośledzenia umysłowego. Po osiągnięciu wieku dojrzałego stosowanie diety niskofenyloalaninowej może być przerwane, gdyż w tym wieku układ nerwowy nie jest już tak wrażliwy na wysokie stężenie fenyloalaniny.
Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, C.A. Villee, Biologia, Warszawa 2003.
| a) | Na podstawie analizy tekstu uzasadnij celowość badań w kierunku wykrycia fenyloketonurii, którym poddawane są wszystkie noworodki zaraz po urodzeniu. |
| b) | Wyjaśnij, dlaczego kobietom z fenyloketonurią, które chcą zostać matkami, zaleca się powrót do żywienia niskofenyloalaninowego, pomimo konieczności stosowania tej diety tylko do osiągnięcia dojrzałości. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za uzasadnienie celowości badań noworodków w kierunku wykrycia fenyloketonurii,
odnoszące się do możliwości wczesnego zapobiegania skutkom tej choroby.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowa odpowiedź
Wczesne wykrycie schorzenia umożliwia wprowadzenie diety niskofenyloalaninowej zaraz
po urodzeniu się dziecka, co zapobiega uszkodzeniu jego mózgu.
Schemat punktowania
1 p. – za wyjaśnienie przyczyny stosowania diety niskofenyloalaninowej przez kobiety
z fenyloketonurią, które chcą zostać matkami, uwzględniające możliwy szkodliwy
wpływ fenyloalaniny na rozwój płodu (niezależnie od możliwości odziedziczenia tej
choroby przez płód).
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Powrót matki do diety niskofenyloalaninowej zmniejsza ryzyko uszkodzenia układu nerwowego (mózgu) płodu.
- Chora kobieta ma we krwi wysoki poziom fenyloalaniny, który dla matki jest nieszkodliwy, ale może uszkodzić mózg płodu.
