Biologia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 2.
Jednym z najważniejszych enzymów mitochondrialnych jest syntaza ATP: kompleks białek,
dzięki któremu w procesie fosforylacji oksydacyjnej powstaje ATP.
Na schemacie przedstawiono mitochondrium oraz lokalizację materiału genetycznego
zawierającego informację o budowie podjednostek syntazy ATP, a także miejsca ich syntezy
i składania.
2.1. (0–1)
Na przykładzie wytwarzania syntazy ATP uzasadnij, że mitochondria są organellami półautonomicznymi.
2.2. (0–1)
Zaznacz wśród wymienionych elementów budowy mitochondrium ten, w którym występuje aktywna syntaza ATP.
- błona zewnętrzna
- przestrzeń międzybłonowa
- błona wewnętrzna
- matriks (macierz)
2.3. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.
Przez kanał utworzony z podjednostek syntazy ATP (elektrony / protony) powracają do (matriks / przestrzeni międzybłonowej). Ich przepływ przez kanał syntazy ATP sprawia, że możliwe jest przyłączenie reszty fosforanowej do (ATP / ADP).
Rozwiązanie
2.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe uzasadnienie, odnoszące się do widocznego na schemacie kodowania
części białek budujących syntazę ATP przez geny występujące w DNA jądrowym lub
w DNA mitochondrialnym.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
Mitochondria są organellami półautonomicznymi, ponieważ:
- pomimo własnego DNA i obecności rybosomów, część białek budujących syntazę ATP jest kodowana poza genomem mitochondrialnym (przez genom jądrowy i syntetyzowana jest w cytoplazmie).
- część białek tego kompleksu enzymatycznego jest syntezowana w cytoplazmie.
- tylko część białek budujących syntazę ATP jest kodowana przez genom mitochondrialny.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi ogólnych, nieodnoszących się do syntazy ATP, a podających jedynie definicję organellów półautonomicznych.
2.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za wskazanie błony wewnętrznej jako miejsca lokalizacji aktywnej syntazy ATP
w mitochondrium.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
C
2.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za podkreślenie trzech właściwych określeń.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Przez kanał utworzony z podjednostek syntazy ATP (elektrony / protony) powracają
do (matriks / przestrzeni międzybłonowej). Ich przepływ przez kanał syntazy ATP umożliwia
przyłączenie reszty fosforanowej do (ATP / ADP).
