Biologia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 23.
Bioindykacja jest metodą oceny stanu środowiska, głównie poziomu zanieczyszczeń, na podstawie badania reakcji organizmów na różne czynniki działające w ich środowisku. Na podstawie wieloletnich obserwacji wyróżniono gatunki, których występowanie lub brak sygnalizują obecność określonych warunków w środowisku (np. małą lub dużą ilość jakiegoś składnika mineralnego, obecność czynników niekorzystnych). Nazwano je gatunkami wskaźnikowymi.
23.1 (0–1)
Wybierz i zaznacz w tabeli odpowiedź A albo B, która jest poprawnym dokończeniem poniższego zdania, oraz jej uzasadnienie spośród odpowiedzi 1.–2.
Funkcję gatunków wskaźnikowych mogą pełnić jedynie organizmy
| A. | o wąskim zakresie tolerancji na dany czynnik | ponieważ | 1. | szybko reagują na niewielkie zmiany tego czynnika w ich środowisku. |
| B. | o szerokim zakresie tolerancji na dany czynnik | 2. | występują w środowiskach o różnym stopniu nasilenia danego czynnika. |
23.2. (0–1)
Wyjaśnij, w jaki sposób można wykorzystać porosty (grzyby porostowe) jako gatunki wskaźnikowe. W odpowiedzi uwzględnij rodzaj zanieczyszczenia, którego porosty są wskaźnikami, i stopień ich tolerancji na to zanieczyszczenie.
Rozwiązanie
23.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za wskazanie (A) organizmów o wąskim zakresie tolerancji i poprawne uzasadnienie (1.)
odnoszące się do szybkiej reakcji na zmiany czynnika w środowisku (wynikające
z wąskiego zakresu tolerancji).
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
A 1
23.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe wyjaśnienie, uwzględniające bioindykację zanieczyszczenia powietrza
SO2 / tlenkami siarki oraz różną wrażliwość różnych gatunków porostów na to
zanieczyszczenie lub ich niewystępowanie na terenach o wysokim zanieczyszczeniu
SO2.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Różne gatunki porostów wykazują różną tolerancję na zanieczyszczenie powietrza tlenkami siarki, dlatego na podstawie ich składu gatunkowego na określonym obszarze można określić stopień zanieczyszczenia SO2.
- Porosty są organizmami wrażliwymi na zanieczyszczenie powietrza SO2 – na podstawie występowania określonych gatunków lub ich braku można określić stan zanieczyszczenia powietrza tymi związkami (skala porostowa).
- Porosty są wrażliwe na poziom stężenia tlenków siarki w atmosferze. Jeśli jest wysokie – porosty tam nie występują.
