Biologia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12.
Przeprowadzono doświadczenie w dwóch wariantach (zestaw I i zestaw II) zilustrowanych na poniższych rysunkach. Do probówek nalano kolejno: w zestawie I – wody, w zestawie II - 0,1% roztworu NaCl. Poziom cieczy w każdej probówce znajdował się 1 cm poniżej wylotu probówki. Do każdej probówki włożono po jednym liściu tej samej rośliny o zbliżonej wielkości i dodano kilka kropli oliwy, aby utworzyła ona warstwę na powierzchni wody. Po trzech dniach zaobserwowano: w zestawie I – obniżenie poziomu cieczy w probówce, a w zestawie II – spadek turgoru liścia umieszczonego w probówce.
| a) | Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia. |
| b) | Wyjaśnij przyczynę zmian obserwowanych w zestawie II. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne sformułowanie problemu badawczego opisanego doświadczenia
uwzględniające wpływ zasolenia / potencjału osmotycznego wody na pobieranie wody
przez roślinę / transpirację.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Wpływ NaCl na pobieranie wody przez rośliny.
- Wpływ 0,1% roztworu NaCl na turgor rośliny.
- Czy 0,1% roztwór NaCl wpływa na pobieranie wody przez roślinę?
- Czy umieszczenie liścia w 0,1% roztworze NaCl będzie miało wpływ na turgor liścia?
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi ogólnej uwzględniającej tylko „stężenie roztworu” – musi być odniesienie do NaCl lub zasolenia.
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie przyczyny obserwowanych zmian w próbie II uwzględniające
różnicę stężeń roztworów / potencjałów wody w środowisku (probówce)
i w komórkach liścia.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- NaCl obniża potencjał wody w roztworze i utrudnia pobieranie wody ze środowiska / probówki, ponieważ różnica między potencjałem wody roztworu a potencjałem wody komórki zmniejsza się. Ograniczone pobieranie wody powoduje obniżenie turgoru komórek (i więdnięcie liścia).
- Roztwór NaCl (w probówce) stanowi środowisko hipertoniczne i dlatego liść nie może pobrać z tego roztworu wody / woda z komórek liścia przechodzi do roztworu NaCl.
