Biologia - Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 19.
Kortyzol to hormon należący do glikokortykoidów, wydzielany przez korę nadnerczy. Wpływa na metabolizm oraz funkcjonowanie wielu narządów, np. nerek, serca i naczyń krwionośnych. Pobudza wydzielanie HCl w żołądku. Powoduje również zmniejszenie liczby limfocytów i niektórych granulocytów oraz zmniejszenie wytwarzania przeciwciał. Wydzielanie kortyzolu zwiększa się w organizmie, który pozostaje pod wpływem działania długotrwałego stresu.
| a) | Na podstawie podanych informacji wyjaśnij, dlaczego człowiek pozostający w długotrwałym stresie jest bardziej podatny na choroby zakaźne. W odpowiedzi uwzględnij działanie kortyzolu. |
| b) | Wyjaśnij, dlaczego glikokortykoidy znalazły zastosowanie w leczeniu osób, u których przeprowadzono przeszczep. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie zależności między działaniem długotrwałego stresu
a podatnością organizmu na choroby, uwzględniające działanie kortyzolu na układ
limfatyczny i w konsekwencji – osłabienie obrony organizmu.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Kortyzol ma działanie immunosupresyjne / hamuje wytwarzanie przeciwciał i komórek odpornościowych, a ten hormon jest wydzielany w stresie.
- U człowieka pozostającego w długotrwałym stresie zwiększa się wydzielanie kortyzolu, który powoduje zanik tkanki limfatycznej, co skutkuje zmniejszeniem liczby limfocytów i niektórych granulocytów, co w efekcie uniemożliwia / osłabia obronę organizmu przed czynnikami chorobotwórczymi.
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie zasadności stosowania glikokortykoidów w leczeniu osób,
u których przeprowadzono przeszczep, uwzględniające wpływ tych związków
na tkankę limfatyczną w postaci hamowania reakcji odpornościowych.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Glikokortykoidy znalazły zastosowanie w leczeniu osób, u których dokonano przeszczepu, ponieważ powodują one zanik tkanki limfatycznej, co skutkuje zmniejszonym wytwarzaniem przeciwciał i w efekcie hamowaniem reakcji odpornościowych powodujących odrzucanie przeszczepu.
- Ponieważ ma działanie immunosupresyjne, a odrzucenie przeszczepu wiąże się z pobudzeniem układu immunologicznego przez antygeny dawcy.
