Biologia - Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5.
Źródłem energii w większości procesów endoergicznych jest rozkład ATP do ADP. Przekształcenie ATP do ADP wiąże się z odłączeniem jednej reszty fosforanowej. W komórkach ATP jest ciągle odnawiany poprzez przyłączenie do ADP reszty kwasu fosforowego. Wzajemne przekształcenia ATP i ADP tworzą cykl, który w uproszczeniu przedstawiono na schemacie.
| a) | Dokończ poniższe zdanie – wybierz właściwe typy reakcji spośród wymienionych poniżej i wpisz ich nazwy w wyznaczone miejsca. |
dehydratacja hydroliza fosforylacja karboksylacja
Reakcja oznaczona na schemacie numerem I, w której ATP przekształca się w ADP, jest przykładem , a reakcja oznaczona numerem II, w której ADP przekształca się w ATP, jest przykładem .
| b) | Podaj nazwy związków chemicznych, które wchodzą w skład ATP, oznaczonych na schemacie kółkami 1 i 2. |
Związek 1.:
Związek 2.:
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne uzupełnienie zdania.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Reakcja oznaczona cyfrą I, w której ATP przekształca się w ADP, jest przykładem hydrolizy a reakcja oznaczona cyfrą II, w której ADP przekształca się w ATP, jest przykładem fosforylacji.
Uwagi od BiologHelp:
W trakcie reakcji oznaczonej cyfrą II wydzielana jest cząsteczka wody. Możemy zatem zauważyć tam element reakcji dehydratacji (odłączenia cząsteczki wody). Nie tłumaczy ona jednak całego zjawiska przekształcenia ADP do ATP. Dużo lepiej sprawdziło by się określenie "reakcja kondensacji" - reakcja taka polega na połączeniu dwóch cząsteczek związków chemicznych z wydzieleniem cząsteczki wody - w pojęciu tym zawiera się dehydratacja z syntezą. Nadal jednak jest to określenie mniej precyzyjne niż fosforylacja, która może obejmować dwie poprzednie reakcje oraz informację, że synteza dotyczy przyłączenia reszty fosforanowej. Innymi słowy pomimo, że w opisanym przypadku można powiedzieć, że w trakcie fosforylacji zachodzi dehydratacja, to nie możemy określić reakcji oznaczonej cyfrą II jako dehydratacji, ponieważ sama dehydratacja nie prowadzi do przekształcenia ADP do ATP.
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie nazw związków składowych ATP.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Związek 1.: adenina
Związek 2.: ryboza
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi zawierających zamiast nazw związków chemicznych nazwy grup
związków chemicznych, np. „zasada azotowa”, „cukier”, „pentoza”.
