Biologia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 20.
Badano wpływ umiarkowanego (ekstensywnego) wypasania bydła na różnorodność gatunkową roślin w naturalnym zbiorowisku trawiastym (pampa) Ameryki Południowej. Porównano różnorodność gatunkową zbiorowiska, w którym rośliny były zgryzane przez roślinożerców, z różnorodnością gatunkową w takim samym zbiorowisku, które nie było wypasane.
Wyniki przedstawiono na wykresie.
O.E. Sala, The effect of herbivory on vegetation structure, http://www.agro.uba.ar/users/sala/
20.1. (0–1)
Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników badań.
20.2. (0–1)
Wyjaśnij, w jaki sposób zgryzanie roślin przez bydło wpływa na zmiany w różnorodności gatunkowej zbiorowiska trawiastego, w którym jest prowadzony wypas.
Rozwiązanie
20.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za sformułowanie poprawnego wniosku, odnoszącego się do wpływu wypasu bydła
na zwiększenie różnorodności gatunkowej badanego zbiorowiska.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Umiarkowany wypas bydła zwiększa różnorodność gatunkową wypasanego zbiorowiska trawiastego Ameryki Południowej.
- Wypas bydła zwiększa różnorodność gatunkową badanego zbiorowiska roślinnego.
- Zgryzanie roślin przez bydło ma pozytywny wpływ na różnorodność gatunkową pampy.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi, które nie odnoszą się do badanego zbiorowiska,
np. „Umiarkowany wypas bydła zwiększa różnorodność gatunkową zbiorowisk roślinnych”
oraz wniosków określających zależność monotoniczną, np. „Różnorodność gatunkowa tego
zbiorowiska roślin zwiększa się wraz z intensywnością wypasu”.
20.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do zmniejszenia
konkurencji międzygatunkowej między roślinami zbiorowiska.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Zgryzanie roślin przez roślinożerców powoduje, że zmniejsza się konkurencja międzygatunkowa w tym zbiorowisku i rozwijają się rośliny gatunków, które przy braku wypasania są wypierane przez te gatunki, którymi żywi się bydło.
- Presja roślinożerców zmniejsza konkurencję międzygatunkową roślin, co prowadzi do ograniczenia ich konkurencyjnego wypierania.
- Roślinożercy, wybiórczo zjadając rośliny określonych gatunków, ułatwiają rozwój gatunków, które przy braku wypasu są wypierane przez rośliny zjadane przez bydło.
- Roślinożercy zmniejszają konkurencję między gatunkami roślin, umożliwiając pojawienie się nowych, niewystępujących tam wcześniej gatunków.
Uwaga:
Uznaje się odpowiedzi odnoszące się do wybranych aspektów konkurencji międzygatunkowej,
np. konkurencji o światło: „Bydło, zgryzając trawę, powoduje, że inne rośliny mogą mieć
dostęp do światła i rosnąć” lub „Zgryzanie traw przyczyniło się do zmniejszenia ich
wysokości, co umożliwiło wzrost innym gatunkom roślin”.
