1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 10.

Kategoria: Skład organizmów Typ: Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Poniżej przedstawiono wzory strukturalne trzech węglowodanów.

Na podstawie: N.A. Campbell, J.B. Reece, L.A. Urry, M.L. Cain, S.A. Wasserman, P.V. Minorsky, R.B. Jackson, Biologia, Poznań 2013, s. 70.
a)Na podstawie analizy przedstawionych wzorów i posiadanej wiedzy oceń prawdziwość informacji dotyczących budowy węglowodanów. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.
Lp. Informacja Prawda Fałsz
1. Cząsteczka monosacharydu zbudowana jest z co najmniej 3 atomów węgla.
2. W cząsteczce monosacharydu każdy atom węgla połączony jest z grupą hydroksylową.
3. Obecność polarnych grup hydroksylowych sprawia, że monosacharydy są hydrofobowe.
b)Podaj przykład, innej niż przedstawiona powyżej, pentozy i określ jej biologiczne znaczenie.
c)Każdemu z cukrów (I–III) przyporządkuj spośród A–D jego znaczenie dla organizmu roślinnego.
  1. Jest głównym materiałem energetycznym dla komórek.
  2. Stanowi związek wyjściowy do tworzenia cukrów bardziej złożonych.
  3. Wchodzi w skład kwasów nukleinowych.
  4. Stanowi materiał budulcowy ściany komórkowej roślin.
d)Wyjaśnij, dlaczego cukry proste nie mogą być materiałem zapasowym w komórkach zwierząt. W odpowiedzi uwzględnij ich rozpuszczalność w wodzie.

Rozwiązanie

a)(0-1)

1. P; 2. F; 3. F

b)
(0-1)

Przykład poprawnej odpowiedzi

Deoksyryboza – buduje nukleotydy wchodzące w skład DNA.

c)
(0-1)
  1. B
  2. C
  3. A

d)
(0-1)

Przykład poprawnej odpowiedzi

Dobra rozpuszczalność cukrów prostych w wodzie powoduje wzrost stężenia roztworu w komórce, co prowadzi do wzrostu potencjału osmotycznego i napływu wody do komórki. Komórki zwierzęce nie mają ścian komórkowych i napływająca do ich wnętrza woda może spowodować ich rozerwanie.

Wskazówki

a)
Dokonaj analizy przedstawionych wzorów chemicznych. Zastanów się, czy wszystkie z nich są wzorami monosacharydów. Przypomnij sobie, jakie grupy funkcyjne mają monosacharydy i jak są one przedstawiane we wzorach strukturalnych. Które z grup funkcyjnych są grupami hydroksylowymi? Zwróć uwagę, że hydrofobowość oznacza skłonność cząsteczek chemicznych do odpychania wody. Czy cząsteczki monosacharydów wykazują taką właściwość?

b)
Jednym z kryteriów klasyfikacji cukrów prostych jest liczba atomów węgla w cząsteczce. Przypomnij sobie terminologię związaną z tym podziałem. Zastanów się, ile atomów węgla w cząsteczce zawiera pentoza. Następnie odszukaj wśród tych 3 wzorów wzór pentozy i odczytaj jego nazwę. Zastanów się, czy znasz inny monosacharyd o takiej samej liczbie atomów węgla w cząsteczce i podobnej nazwie.

c)
Aby prawidłowo wykonać polecenie, przypomnij sobie znaczenie dla organizmu roślinnego wszystkich przedstawionych węglowodanów. Przyporządkowując wybrane znaczenie do określonego węglowodanu, zwróć uwagę, że nie wszystkie informacje (A–D) muszą dotyczyć węglowodanów przedstawionych na schematach.

d)
Przypomnij sobie, czy monosacharydy dobrze rozpuszczają się w wodzie. Zastanów się, jak ta właściwość wpływa na stężenie roztworu w komórce. Przypomnij sobie zjawisko osmozy. Biorąc pod uwagę, że charakterystyczną cechą komórki zwierzęcej jest brak ściany komórkowej, zastanów się, jaki może być skutek umieszczenia tak zbudowanej komórki w roztworze hipotonicznym (o stężeniu niższym od stężenia roztworu wewnątrz komórki).