1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 112.

Kategoria: Ekologia Metody badawcze i doświadczenia Typ: Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie

Na poletkach doświadczalnych o różnej wilgotności gleby uprawiano trzy gatunki traw z rodzajów stokłosa, rajgras i wyczyniec. Uprawiano je wszystkie razem oraz każdy gatunek oddzielnie. Na wykresach przedstawiono przyrost dla każdego gatunku trawy uprawianej oddzielnie (wykres A) oraz wynik konkurencji między tymi gatunkami, gdy są uprawiane razem (wykres B) na poletkach o różnej wilgotności gleby.

Na podstawie: T. Umiński, Ekologia, środowisko, przyroda. Podręcznik dla szkół średnich, Warszawa 1996, s. 99.
a)Sformułuj problem badawczy do przeprowadzonego doświadczenia.
b)Podaj wniosek wynikający z porównania optimum wilgotności badanych gatunków traw, gdy uprawiane są razem oraz oddzielnie.

Rozwiązanie

a)
(0-1)

Przykłady poprawnych odpowiedzi

  • Wpływ konkurencji międzygatunkowej na zmianę niszy ekologicznej badanych gatunków traw.
  • Czy konkurencja międzygatunkowa powoduje zmianę preferencji warunków środowiska życia badanych gatunków traw?
  • Jakie będą skutki konkurencji między badanymi gatunkami traw?

b)
(0-1)

Jeżeli badane gatunki traw uprawiane są pojedynczo (osobno), to ich optimum wilgotności gleby jest takie samo (gleba średnio wilgotna). Natomiast gdy uprawiane są razem, jeden gatunek (rajgras) wypiera pozostałe, które zawężają swoje nisze ekologiczne (które wykorzystują szanse rozwoju w innym optimum) – na glebie suchej (stokłosa) lub wilgotnej (wyczyniec).

Wskazówki

a)
Trzy badane gatunki traw zostały przedstawione razem na jednym wykresie A, ponieważ gdy są uprawiane razem mają takie samo optimum wilgotności – mają największe przyrosty na glebie średnio wilgotnej.
Należy przypomnieć, że problem badawczy to pytanie stawiane przed rozpoczęciem doświadczenia, które dokładnie określa temat i zakres badań. Jest to problem, który rozwiążemy po przeprowadzeniu doświadczenia. Powinien być jasno sformułowany w formie pytania lub równoważnika zdania. Aby sformułować problem badawczy, porównaj oba wykresy i określ, co było przyczyną zmiany niszy ekologicznej (preferencji), co do wilgotności gleby badanych gatunków traw. Zastanów się, jaka zależność występuje pomiędzy badanymi gatunkami, gdy są uprawiane razem.

b)
Wniosek jest potwierdzeniem lub zaprzeczeniem hipotezy (czyli przypuszczenia, które się sprawdza w doświadczeniu). Jest uogólnieniem sformułowanym bezpośrednio na podstawie uzyskanych wyników z doświadczenia.
Na wykresie A odczytaj, na jakiej glebie (pod względem wilgotności) każdy z badanych gatunków traw uprawianych oddzielnie rośnie najlepiej (ma największy przyrost). Następnie porównaj, czy na wykresie B badane gatunki mają największy przyrost na tym samym rodzaju gleby, co na wykresie A. Podaj, jak zmieniła się nisza ekologiczna (zakres preferencji) wilgotności gleby każdego z badanych gatunków traw.