Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 52.
Tkanka miękiszowa, stanowiąca główną masę ciała roślin, jest zbudowana z żywych komórek o regularnych kształtach, których wnętrze wypełnia centralnie położona wakuola i otacza cienka, celulozowa ściana komórkowa. Włókna celulozowe ściany komórkowej zanurzone są w bezpostaciowej macierzy, składającej się z hemiceluloz, pektyn oraz wielocukrowcowego śluzu. Pomiędzy składniki macierzy mogą wnikać większe ilości wody. W zależności od pełnionej funkcji wyodrębnia się kilka rodzajów tkanki miękiszowej, które mogą występować w różnych organach rośliny. Czasami rodzaj miękiszu danej rośliny zależy od jej środowiska życia. Na rysunku przedstawiono różne rodzaje tkanki miękiszowej, oznaczone literami (A–E).
E. Malinowski, Anatomia roślin, Warszawa 1983, s. 132;
Encyklopedia szkolna. Biologia, praca zbiorowa, Warszawa 1999, s. 531–532.
| a) | Wiedząc, że komórki miękiszu oznaczonego literą E, zawierają substancje śluzowe zarówno w dużych wakuolach, jak i w ścianie komórkowej (wzbogaconej również pektynami), określ, jaką funkcję pełni ten rodzaj miękiszu w roślinie. Odpowiedź uzasadnij. |
| b) | Podaj, jakie rodzaje tkanki miękiszowej (A–E) występują u wymienionych typów ekologicznych roślin 1–3. Uzasadnij swój wybór, odnosząc się do każdego z nich. |
- hydrofity
- kserofity (sukulenty)
- mezofity
Rozwiązanie
Przykłady poprawnych odpowiedzi
Miękisz oznaczony literą E w swoich komórkach gromadzi wodę (w porze deszczowej). Jest to możliwe dzięki obecności w nich, zarówno w ścianie komórkowej, jak i w dużych wakuolach, śluzów i pektyn – substancji, które mogą chłonąć duże ilości wody (pęcznieją).
- Hydrofity – C. Są to rośliny wodne i u nich występuje miękisz powietrzny, gromadzący w swoich komorach (lub przewodach) powietrze.
- Kserofity (sukulenty) – E. Są to rośliny żyjące w klimacie suchym i gorącym, w warunkach okresowego niedoboru wody, zdolne do gromadzenia jej podczas opadów w miękiszu wodonośnym.
- Mezofity – A, B, D. Są to rośliny żyjące w warunkach o umiarkowanej wilgotności i średniej temperaturze, w ich liściach występuje typowy miękisz asymilacyjny, a w łodygach i korzeniach miękisz B (zasadniczy) i D (spichrzowy).
Uwagi od BiologHelp:
W mojej ocenie odpowiedź opracowana przez CKE nie jest dostosowana do treści polecenia. O ile dla mezofitów zostały przedstawione faktycznie wszystkie występujące najczęściej w nich tkanki, o tyle dla hydrofitów i kserofitów wymieniono tkanki charakterystyczne jedynie dla tych grup. Polecenie natomiast brzmi "Podaj, jakie rodzaje tkanki miękiszowej (A–E) występują u wymienionych typów ekologicznych roślin 1–3", nie ma w poleceniu żadnego ograniczenia do tkanek charakterystycznych tylko dla danej grupy, stąd zgodnie z poleceniem należałoby podać wszystkie rodzaje tkanki miękiszowej występujące w danych grupach. Wiadomo, że miękisz asymilacyjny, zasadniczy czy spichrzowy to tkanki niejako uniwersalne dla wszystkich środowisk bytowania roślin, stąd będą występowały również u hydrofitów i sukulentów (np. miękisz palisadowy w liściach pływających lilii czy miękisz spichrzowy w organach przetrwalnikowych roślin jak chociażby nasiona). Nie znajduję uzasadnienia do wymagania w kluczu wymienienia wszystkich tkanek dla mezofitów i tylko tych charakterystycznych w przypadku kserofitów i hydrofitów. Nieco mało przekonujące wydają mi się również zastosowane w kluczu CKE uzasadnienia wyboru (uzasadnienie dla mezofitów, że tkanki te występują w poszczególnych organa stanowi wg mnie uzasadnienie w stylu "jest, bo tam jest"). Poniżej przedstawiam własne propozycje odpowiedzi odpowiednie do tak skonstruowanego polecenia:
- Hydrofity – A., B., D. ponieważ są to tkanki (odpowiednio miękiszowa asymilacyjna, zasadnicza i spichrzowa) występujące u roślin niezależnie od wilgotności środowiska, w którym występują oraz C. ponieważ jest to miękisz powietrzny pozwalający na wydajną wymianę gazową w podwodnych częściach roślin wodnych jakimi są hydrofity / unoszenie się podwodnych i nawodnych części roślin wodnych, do których należą hydrofity
- Kserofity (sukulenty) – A., B., D. ponieważ są to tkanki (odpowiednio miękiszowa asymilacyjna, zasadnicza i spichrzowa) występujące u roślin niezależnie od wilgotności środowiska, w którym występują oraz E. ponieważ jest to miękisz wodonośny pozwalający na zmagazynowanie wody przez rośliny żyjące w suchym środowisku jakimi są kserofity.
- Mezofity – A., B., D. ponieważ są to tkanki (odpowiednio miękiszowa asymilacyjna, zasadnicza i spichrzowa) występujące u roślin niezależnie od wilgotności środowiska, w którym występują, a określenie mezofity odnosi się do roślin żyjących w środowisku o umiarkowanej wilgotności.
