1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 82.

Kategoria: Układ rozrodczy Typ: Podaj/wymień

Komórka jajowa ssaków kończy podział komórkowy dopiero po wniknięcia do niej jednego z plemników podczas zapłodnienia.
Na rysunkach A–E przedstawiono kolejne etapy procesu zapłodnienia.

Na podstawie: W. Lewiński, Anatomia i fizjologia człowieka (z elementami fizjologii zwierząt), Reda 1996, s. 126.
a)Korzystając z rysunku, podaj nazwę etapu podziału komórkowego, na którym znajduje się proces oogenezy w momencie owulacji.
b)Podaj, jaką funkcję spełniają ciałka kierunkowe w procesie powstawania komórki jajowej.
c)Uszereguj wymienione poniżej etapy procesu zapłodnienia według kolejności ich zachodzenia. W odpowiedzi posłuż się ich numerami.
  1. Usunięcie ciałka kierunkowego.
  2. Wniknięcie plemnika.
  3. Reakcja akrosomalna.
  4. Blok przeciwko polispermii.

Rozwiązanie

a)
(0-1)
Metafaza II (podziału mejotycznego).
b)
(0-1)

Przykład poprawnej odpowiedzi
Ciałka kierunkowe odprowadzają połowę materiału genetycznego po każdym z dwóch podziałów komórki macierzystej tak, by komórka jajowa była haploidalna (1n, 1c) i zachowała większość cytoplazmy komórki macierzystej.

c)
(0-1)
3, 2, 4, 1

Wskazówki

a)
Realizacja polecenia wymaga umiejętności analizy informacji oraz znajomości przebiegu i roli podziałów komórkowych z uwzględnieniem oogenezy oraz wiedzy na temat procesu zapłodnienia u człowieka. Na rysunku B zaznaczono metafazę, ale pamiętaj, że w mejozie są dwa podziały i tu trzeba określić, czy jest to metafaza I podziału, czy II.

b)
W wyniku oogenezy powstaje tylko 1 komórka jajowa (owotyda / ootyda), która jest duża w porównaniu z plemnikiem dzięki temu, że małe ciałka kierunkowe (polocyty) powstające w wyniku mejozy odprowadzają zbędny
materiał genetyczny, pozostawiając komórce jajowej (owotydzie) prawie całą cytoplazmę.

c)
W ustalaniu poprawnej kolejności możesz skorzystać z rysunków. Trzeba jednak wiedzieć, że plemnik powstały w wyniku spermiogenezy wyposażony jest w akrosom, którego wydzielina ułatwia plemnikowi wniknięcie do komórki jajowej. Polispermia polega na wniknięciu wielu plemników do komórki jajowej i u człowieka, jak i u wielu ssaków, nie występuje. Na rysunku drugim widać, że tylko 1 plemnik wnika do komórki, co zmienia jej osłonkę tak, że niemożliwe jest wniknięcie innych plemników, widocznych w dużej ilości na pierwszym rysunku. Potem dochodzi do usunięcia ciałka kierunkowego.