1. Strona główna
  2. Matura i studia

"Nowa" matura z biologii 2017 - proponowane odpowiedzi

Tegoroczny arkusz maturalny został już opublikowany, zatem czas na opracowanie odpowiedzi :) Poniżej znajdziecie moje propozycje oraz załączony arkusz maturalny.

Artykuł zawiera autorskie odpowiedzi stworzone przed publikacją oficjalnego klucza. Aby zapoznać się z oficjalnym kluczem CKE powyższej matury skorzystaj z jednej z poniższych opcji:

Zadanie 1.1 (0-1)

  1. Wiązanie wodorowe
  2. Mostek dwusiarczkowy (disiarczkowy)

Zadanie 1.2 (0-1)

Enzymy pełnią funkcję katalityczną dzięki przestrzennemu dopasowaniu cząsteczki enzymu (jego centrum aktywnego) do substratu. Odpowiednia struktura przestrzenna cząsteczki białka budującej enzym warunkuje przyłączenie substratu, utworzenie kompleksu enzym-substrat oraz zajście reakcji katalitycznej.

Zadanie 2.1 (0-1)

Obecność światła hamuje wzrost wydłużeniowy hipokotyla siewek gorczycy.

Zadanie 2.2 (0-1)

  1. F
  2. P
  3. F

Zadanie 2.3 (0-1)

Stwierdzenie powyższe jest nieprawdziwe, ponieważ wzrost długości hipokotyli w doświadczaniu wynika ze wzrostu wydłużeniowego komórek, nie zaś z ich podziałów. Powstałe różnice są zatem wynikiem różnic we wzroście wydłużeniowym komórek hipokotyli hodowanych w świetle i w ciemności.

Zadanie 3.1 (0-1)

  1. P
  2. F
  3. P

Zadanie 3.2 (0-1)

Cząsteczki chlorofilu znajdujące się w centrum reakcji fotosystemów dostarczają elektronów do redukcji NADP+ w fazie jasnej fotosyntezy.

Zadanie 3.3 (0-1)

W fazie fotosyntezy zależnej od światła ATP może powstawać w drodze fotosyntetycznej fosforylacji cyklicznej lub niecyklicznej. Rozkład cząsteczki wody zachodzi podczas fosforylacji (cyklicznej / niecyklicznej). U roślin podczas fazy zależnej od światła mogą zachodzić (tylko procesy fosforylacji niecyklicznej / oba rodzaje fosforylacji). W cyklu Calvina-Bensona ATP nie jest zużywane podczas etapu (karboksylacji / regeneracji).

Zadanie 3.4 (0-1)

Nazwa związku X: rybulozo-1,5-bisfosforan (RuBP) / rybulozo-1,5-difosforan (RuDP)
Rola w fazie niezależnej od światła: bierze udział w asymilacji CO2, która dokonuje się poprzez jego karboksylację.

Zadanie 3.5 (0-1)

CO2 stanowi substrat do syntezy związków organicznych w fazie ciemnej (niezależnej od światła) fotosyntezy. Zwiększenie dostępności CO2 dla roślin, dzięki zastosowaniu suchego lodu, zwiększa intensywność tego procesu, a zatem prowadzi do wzrostu tempa syntezy związków organicznych i co za tym idzie biomasy warzyw.

Zadanie 4.1 (0-1)

  • Wpływ substancji zawartych w kłączach perzu na kiełkowanie nasion grochu jadalnego.
  • Czy substancje zawarte w kłączach perzu wpływają na kiełkowanie grochu jadalnego.

Zadanie 4.2 (0-1)

Substancje zawarte w kłączach perzu zmniejszają szybkość kiełkowania (energię kiełkowania) nasion grochu jadalnego, jednak nie wpływają znacząco na całkowitą liczbę (procent) wykiełkowanych nasion (siłę kiełkowania).

Zadanie 5.1 (0-1)

Zachodzący w heterocytach sinicy Anabaena proces wiązania azotu atmosferycznego przy udziale nitrogenazy wymaga środowiska beztlenowego, dlatego też w tych komórkach nie może być aktywny fotosystem II, ponieważ katalizuje on reakcję fotolizy wody z wytworzeniem tlenu.

Zadanie 5.2 (0-1)

Reakcja wiązania azotu atmosferycznego zachodząca w heterocytach sinicy Anabaena ma charakter anaboliczny, ponieważ zużywana jest w tym procesie energia pochodząca z ATP (reakcja endoergiczna) / ponieważ ze związków prostych syntetyzowany jest związek złożony w postaci amoniaku.

Zadanie 5.3 (0-1)

W heterocytach zachodzi wiązanie wolnego azotu atmosferycznego, który stanowi niezbędny składnik białek oraz chlorofilu, biorących udział w procesie fotosyntezy zachodzącym w komórkach fotosyntetyzujących. Obecność połączeń między tymi komórkami umożliwia przekazanie związanego azotu w postaci glutaminy do komórek fotosyntetyzujących, co umożliwia syntezę nowych białek i chlorofilu aparatu fotosyntetycznego, a tym samym efektywne zachodzenie fotosyntezy.

Zadanie 6.1 (0-1)

  1. Obecność 3 par odnóży krocznych.

  2. Ciało podzielone na 3 tagmy: głowę, tułów i odwłok lub

  3. obecność zredukowanych skrzydeł

Zadanie 6.2 (0-1)

W rozwoju turkucia podjadka następuje przeobrażenie niezupełne, ponieważ larwy różnią się od osobnika dorosłego tylko pewnymi cechami budowy jak brak zredukowanych skrzydeł oraz wielkością. Nie występuje też stadium poczwarki.

Zadanie 6.3 (0-1)

Pierwsza para odnóży krocznych tego owada jest masywnie zbudowana, przypominając kształtem łopaty co wiąże się z podziemnym trybem życia tego owada. Odnóża te służą bowiem do rozgarniania ziemi w trakcie kopania podziemnych korytarzy.

Zadanie 7.1 (0-1)

  1. F
  2. P
  3. P

Zadanie 7.2 (0-2)

  1. Gruczoły śluzowe: liczne gruczoły śluzowe zapewniają stałą wilgotność skóry, która potrzebna jest do efektywnego przenikania (dyfuzji) gazów oddechowych przez skórę.

  2. Naczynia krwionośne: dzięki licznym naczyniom krwionośnym skóra płazów posiada sprawny przepływ krwi potrzebny do efektywnego odbierania przenikającego z otoczenia tlenu oraz oddawania dwutlenku węgla.

Zadanie 8.1 (0-1)

A. Tkanka chrzęstna (szklista)
B. Tkanka kostna

Zadanie 8.2 (0-1)

  1. F
  2. F
  3. P

Zadanie 9.1 (0-1)

  1. P
  2. P
  3. F

Zadanie 9.2 (0-1)

Niedobór jonów wapnia w płynie międzykomórkowym może spowodować zahamowanie przekazywania impulsów w synapsach chemicznych, ponieważ napływ tych jonów do zakończenia presynaptycznego stanowi kluczowy czynnik powodujący fuzję pęcherzyków synaptycznych z błoną presynaptyczną, a tym samym uwolnienie neuroprzekaźnika do szczeliny synaptycznej i przekazanie sygnału.

Zadanie 9.3 (0-1)

Cząsteczki neuroprzekaźnika łączą się z receptorami obecnymi na błonie postsynaptycznej. Przyłączenie neuroprzekaźnika do receptora powoduje depolaryzację błony postsynaptycznej. Szybkie usuwanie neuroprzekaźnika ze szczeliny synaptycznej zapobiega przedłużonemu pobudzaniu neuronu postsynaptycznego.

Zadanie 10.1 (0-1)

C4

Zadanie 10.2 (0-1)

Element układu krwionośnego Numer
tętnice płucne 2
lewy przedsionek serca 5
prawa komora serca 1
żyły płucne 4
naczynia włosowate płuc 3

Zadanie 10.3 (0-1)

Ściany lewej komory serca człowieka są znacznie grubsze od ścian prawej komory, ponieważ lewa komora odpowiedzialna jest za tłoczenie krwi w dużym obiegu krwi, odpowiadającym za ukrwienie większej części ciała i charakteryzującym się panującym w nim wyższym ciśnieniem krwi i oporem naczyniowym. Wiąże się to z potrzebą generowania większej siły tłoczącej krew. Prawa komora odpowiedzialna jest natomiast za tłoczenie krwi w obiegu małym, zaopatrującym tylko płuca, co wiąże się z mniejszymi ciśnieniami krwi i oporami naczyniowymi, a co za tym idzie mniejszą siłą jaką musi generować prawa komora.

Zadanie 11.1 (0-1)

20 = 2 1 0 2 / 2 1 0 2

Zadanie 11.1 (0-1)

Zęby trzonowe służą do miażdżenia i rozcierania pokarmu, w związku z czym charakteryzują się większą szerokością korony oraz obecnością guzków (nierówności) na ich spłaszczonej powierzchni, co ułatwia spełnianie tej funkcji.

Zadanie 12.1 (0-1)

Ploidalność jądra komórkowego: haploidalne
Liczba autosomów: 22

Zadanie 12.2 (0-1)

Akrosom zawiera m.in. enzymy trawienne, które zostają z niego uwolnione w momencie kontaktu plemnika z komórką jajową. Uwolnione z akrosomu enzymy trawią połączenia międzykomórkowe wieńca promienistego oraz osłonki przejrzystej - barier otaczających komórkę jajową, umożliwiając przeniknięcie przez nie główki plemnika oraz jej fuzję z komórką jajową - zapłodnienie.

Zadanie 12.3 (0-1)

Plemnik dostarcza w sposób aktywny materiał genetyczny do komórki jajowej. W tym celu porusza się w drogach rodnych kobiety przy udziale ruchów witki. Wymaga to dużych nakładów energii, stąd też duża liczba mitochondriów w jego wstawce, które odpowiedzialne są za syntezę substratu energetycznego - ATP - w procesach utleniania tlenowego.

Zadanie 13 (0-1)

Płodny mężczyzna mający chorobę genetyczną, która jest uwarunkowana mutacją w genie mitochondrialnym, nie przekaże allelu warunkującego tę chorobę swoim dzieciom, ponieważ wszystkie mitochondria linii męskiej, w tym zawierające wadliwy materiał genetyczny, pozostają w trakcie zapłodnienia we wstawce plemnika, która nie wnika do komórki jajowej. W związku z tym, wszystkie mitochondria (a zatem też mitochondrialny materiał genetyczny) nowo powstałej zygoty pochodzą tylko od matki.

Zadanie 14.1 (0-1)

C1

Zadanie 14.2 (0-2)

Myślę, że krzyżówkę każdy sobie rozrysuje albo z powodzeniem znajdzie. Obliczenia mogłyby natomiast wyglądać tak:
0,5 -> prawdopodobieństwo przekazania wadliwego allelu przez rodzica (takie samo dla matki i dla ojca)
0,5 x 0,5 = 0,25 -> prawdopodobieństwo urodzenia chorego dziecka (pozostałe będą zdrowe)
1 - 0,25 = 0,75 (3/4; 75%) -> prawdopodobieństwo urodzenia zdrowego dziecka

Zadanie 14.3 (0-2)

Wzór z prawa Hardy'ego-Weinberga: pp + 2pq + qq = 1
gdzie:
p - częstość allelu dominującego w populacji
q - częstość allelu recesywnego w populacji
2pq - częstość heterozygot (w tym wypadku nosicieli) w populacji
qq - częstość homozygot recesywnych (chorych na fenyloketonurię) w populacji = 1/10 000
zatem q = pierwiastek kwadratowy z 1/10 000 = 1/100
mamy tylko dwa możliwe allele zatem p + q = 1
zatem p + 1/100 = 1 -> p = 1 - 1/100 = 99/100
szukamy tak na prawdę częstości heterozygot czyli 2pq = 2 x 1/100 x 99/100 = 198/10 000 = 0,0198

Odpowiedź: Prawdopodobieństwo, że losowo wybrana osoba jest nosicielem allelu fenyloketonurii wynosi 198/10 000.

Zadanie 15.1 (0-1)

  1. P
  2. F
  3. F

Zadanie 15.2 (0-1)

Genotyp samicy (kury): ZbW
Genotyp samca (koguta): ZBZb

Zadanie 15.2 (0-2)

Fenotypy potomstwa i ich stosunek: kogut jastrzębiaty, kogut czarny, kura jastrzębiata, kura czarna w stosunku 1:1:1:1
Dla każdego z wyżej wymienionych fenotypów prawdopodobieństwo, że z kolejnego jaja wykluje się ptak o takich właśnie cechach wynosi 1/4 (0,25).

Zadanie 16.1 (0-1)

D. translokacja

Zadanie 16.2 (0-1)

  1. F
  2. P
  3. F

Zadanie 16.3 (0-1)

Przedstawionego sposobu leczenia białaczki szpikowej spowodowanej opisaną mutacją nie można uznać za terapię genową, ponieważ lek hamuje tylko produkt wadliwego genu (kinazę tyrozynową) nie wpływając natomiast na sam genom człowieka.

Zadanie 17 (0-1)

Etapy procesu Kolejność
Gen kodujący prowitaminę A wstawiono do plazmidu bakterii. 3
Plazmid przecięto enzymami restrykcyjnymi. 2
Z komórki bakterii Agrobacterium tumefaciens wyizolowano plazmid. 1
Wyhodowano kukurydzę, która syntetyzuje prowitaminę A. 6
Zmodyfikowany plazmid wprowadzono do komórki bakterii. 4
Zainfekowano tkanki kukurydzy transgenicznymi bakteriami. 5

Zadanie 18 (0-1)

Obecność rozgwiazdy Pisaster ochraceus odpowiedzialna jest za utrzymanie różnorodności międzygatunkowej w badanej biocenozie. Jako drapieżnik rozgwiazda ta ogranicza liczebność populacji omułków, które konkurują z innymi organizmami (bezkręgowcami, glonami) o zasoby środowiska, zapobiegając tym samym wyparciu innych gatunków przez małża.

Zadanie 19.1 (0-1)

B. pasożytnictwo.

Zadanie 19.2 (0-1)

Zależność między raflezjami a muchami zapylającymi jej kwiaty nie jest przykładem mutualizmu, ponieważ korzyść z tej zależności jest jednostronna i dotyczy tylko raflezji (przenoszenie pyłku przez muchy). Muchy nie odnoszą żadnych korzyści (kwiaty raflezji wabią je tylko zapachem, nie zapewniają jednak spodziewanego pożywienia).

Zadanie 19.3 (0-1)

  1. Wygląd kwiatów przypominający gnijące mięso
  2. Wydzielanie zapachu rozkładającego się mięsa

Zadanie 19.4 (0-1)

Dla ochrony raflezji Arnolda konieczna jest ochrona także innych gatunków poprzez zachowanie całych ekosystemów lasów równikowych w południowo-wschodniej Azji, ponieważ jej rozwój ściśle zależny jest od obecności lian z rodzaju Tetrastigma, a te zaś występują tylko w wilgotnych lasach równikowych Azji południowo-wschodniej. Ekosystemy lasów równikowych są bardzo złożone i wymagają całościowej ochrony, w innym wypadku brak jednego gatunku może pociągnąć za sobą straty także innych od niego zależnych.

Zadanie 20.1 (0-1)

Grochodrzew stanowi zagrożenie dla składu gatunkowego zbiorowisk roślinnych w ekosystemach leśnych na terenach chronionych, ponieważ jego silnie rozwinięty system korzeniowy przyczynia się do wysuszenia głębszych warstw gleby, z których korzystają drzewa. Stwarza to niekorzystne warunki hydrologiczne dla drzew i sprawia, że promowane są gatunki bardziej odporne na suszę, zaś wymagające lepszego nawodnienia giną.

Zadanie 20.2 (0-1)

  1. Gatunek ten wzbogaca warstwę powierzchniową gleby w azot dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi.
  2. Grochodrzew jest odporny na zanieczyszczenia powietrza.

Zadanie 21.1 (0-1)

Grupą parafiletyczną jest grupa III, ponieważ obejmuje tylko część potomków (4 i 5) ostatniego wspólnego przodka dla gatunków 4, 5 i 6.

Zadanie 21.2 (0-1)

  1. F
  2. F
  3. P

Zadanie 22.1 (0-1)

W populacjach ślimaków z rodzaju Satsuma utrwala się mutacja powodująca lewoskrętność, ponieważ taka budowa uodparnia je na atak węża Pareas iwasakii. Osobniki prawoskrętne są częściej zjadane przez tego drapieżnika, a lewoskrętne częściej przeżywają atak. Lewoskrętność jest zatem promowana w populacji jako cecha zwiększająca przeżywalność osobników. Zwiększenie liczebności osobników lewoskrętnych zwiększa prawdopodobieństwo znalezienie partnera do rozrodu i przekazanie korzystnej mutacji kolejnym pokoleniom.

Zadanie 22.1 (0-1)

B2

Załączniki: 
PDF icon Biologia nowa formuła maj 2017 - arkusz maturalny.pdf