Chemia - Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 29.
Poniżej podano wzory dwóch aminokwasów białkowych: glicyny i alaniny.
W wyniku działania kwasu azotowego(III) HNO2 na aminokwas dochodzi do podstawienia grupy aminowej grupą hydroksylową. W przemianie tej oprócz dwufunkcyjnego związku organicznego powstaje także woda i wydziela się azot.
29.1. (1 pkt)
Napisz równanie reakcji alaniny z kwasem azotowym(III). Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.
29.2. (1 pkt)
Napisz wzory obu grup funkcyjnych związku organicznego, który powstał w reakcji alaniny z kwasem azotowym(III). Oceń, czy każda z tych grup może – w reakcji z odpowiednim reagentem – uczestniczyć w tworzeniu wiązania estrowego.
Wzory grup funkcyjnych:
Ocena:
29.3. (1 pkt)
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A. albo B. i jej uzasadnienie 1. albo 2.
Wydzielający się w wyniku opisanej reakcji gaz
| A. | bardzo dobrze | rozpuszcza się w wodzie, ponieważ |
1. | cząsteczki azotu są niepolarne, a cząsteczki wody polarne. |
| B. | bardzo słabo | 2. | cząsteczki azotu są polarne i cząsteczki wody są polarne. |
Rozwiązanie
29.1. (1 pkt)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne napisanie równania reakcji – z zastosowaniem wzorów półstrukturalnych
(grupowych) lub uproszczonych związków organicznych.
0 p. – za błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki
stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
29.2. (1 pkt)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne napisanie wzorów grup funkcyjnych i poprawną ocenę.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub niepoprawną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Wzory grup funkcyjnych: –OH i –COOH
Ocena: Tak
29.3. (1 pkt)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne dokończenie zdania.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub niepoprawną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
B1
