Biologia - Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 10.

Kategoria: Układ krążenia Typ: Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę

Wyróżnia się trzy rodzaje włosowatych naczyń krwionośnych: naczynia o ścianie ciągłej, naczynia o ścianie okienkowej oraz naczynia o ścianie nieciągłej (zatokowe). Ich opisy przedstawiono poniżej.

W naczyniach o ścianie ciągłej występują: pozbawiony przerw śródbłonek mający zwartą organizację komórek oraz otaczająca go ciągła błona podstawna.
Naczynia o ścianie okienkowej mają komórki śródbłonka, w których cytoplazmie znajdują się liczne, regularnie rozmieszczone cieńsze warstwy − okienka, które w większości są przesłonięte białkową błoną. Są to rejony o zwiększonej przepuszczalności. Ich błona podstawna, otaczająca śródbłonek, jest ciągła.
Naczynia o ścianie nieciągłej, tzw. naczynia zatokowe, cechuje nieciągłość śródbłonka – w jego strukturze pomiędzy rozsuniętymi komórkami tworzą się luki. Błona podstawna jest nieciągła lub jej brakuje.

Transport substancji drobnocząsteczkowych przez błonę komórkową odbywa się za pomocą określonych transporterów.

Na podstawie: P. Trojan, M. Janik, M. Przybyło, Śródbłonek – niedoceniany organ. 1. Budowa i rola w procesach fizjologicznych, „Kosmos”,4/63, 2014;
T. Cichocki, J A. Litwin, J. Mirecka, Kompendium histologii. Podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych, Kraków 2002.

Zaprojektuj tabelę, umożliwiającą porównanie budowy trzech wymienionych rodzajów włosowatych naczyń krwionośnych pod względem ciągłości błony podstawnej i ciągłości śródbłonka. Opisz nagłówki wierszy i kolumn tabeli. Nie wypełniaj tabeli.

Rozwiązanie

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne zaprojektowanie i opisanie nagłówków wszystkich wierszy i kolumn w tabeli, porównującej właściwości trzech rodzajów naczyń włosowatych pod względem ciągłości błony podstawnej i śródbłonka.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi


Rodzaj naczynia włosowatego	Ciągłość błony podstawnej	Ciągłość śródbłonka
o ciągłej ścianie
o ścianie okienkowej
o ścianie nieciągłej / zatokowe

lub

Rodzaj naczynia włosowatego	Ciągłość
Rodzaj naczynia włosowatego	błony podstawnej	śródbłonka
o ciągłej ścianie
o ścianie okienkowej
o ścianie nieciągłej / zatokowe

Uwaga:
Uznaje się odpowiedź, w której w tabeli są odwrócone wiersze i kolumny.