Biologia - Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 4.
Glikokaliks jest zbudowany z łańcuchów oligosacharydowych przyłączonych do białek i lipidów błony komórkowej. Glikokaliks ochrania powierzchnię komórki przed uszkodzeniami mechanicznymi i chemicznymi. Ponieważ oligosacharydy i polisacharydy wiążą wodę, powierzchnia komórki jest śliska. Wiązana przez oligo- i polisacharydy warstwa wody występująca na powierzchni błony komórkowej zmniejsza tarcie komórki o inne komórki i macierz międzykomórkową.
Na podstawie: B. Alberts i inni, Podstawy biologii komórki, Warszawa 1999.
Wykaż, że występowanie glikokaliksu na powierzchni erytrocytów ma znaczenie dla funkcjonowania tych komórek.
Rozwiązanie
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłowe wykazanie znaczenia glikokaliksu, uwzględniające: 1) mniejsze tarcie
erytrocytów o inne komórki lub tkanki albo słabsze przyleganie erytrocytów do innych
komórek lub tkanek oraz 2) znaczenie jednej z tych właściwości dla funkcjonowania
erytrocytów.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Śliskie erytrocyty łatwiej przeciskają się przez wąskie naczynia krwionośne.
- Glikokaliks osłabia oddziaływania między erytrocytami, przez co nie zlepiają się ze sobą.
- Erytrocyty nie przylepiają się do ścian naczyń krwionośnych dzięki warstwie wody na ich powierzchni.
Uwaga:
Nie uznaje się zbyt ogólnych odpowiedzi odnoszących się do ochrony mechanicznej
erytrocytów bez wskazania konkretnej cechy glikokaliksu i jej znaczenia w tej ochronie.
