"Nowa" matura z biologii 2022 - proponowane odpowiedzi
Przedstawiam poniżej moje własne propozycje odpowiedzi do arkusza maturalnego z biologii. Pamiętajcie, że są to tylko propozycje, oficjalny klucz zostanie wydany przez CKE.
Zadanie 1.1 (0-2)
| Oznaczenie etapu oddychania tlenowego ze schematu | Nazwa etapu | Lokalizacja etapu w komórce |
|---|---|---|
| 1 | glikoliza | cytoplasma / cytozol |
| 5 | fosforylacja oksydacyjna / łańcuch oddechowy / łańcuch przenośników elektronów / łańcuch transportu elektronów / utlenianie końcowe | mitochondrium / wewnętrzna błona mitochondrialna |
Zadanie 1.2 (0-2)
| Oznaczenie przemiany ze schematu | Produkty | |
| ATP | CO2 | |
| 2 | N | N |
| 3 | N | T |
| 4 | T ? | T |
W kwestii bezpośredniości powstawania ATP w cyklu Krebsa to faktycznie w komórkach zwierzęcych powstaje najpierw GTP, który następnie służy do wytworzenia ATP. Kwestia czy ta przemiana ma być ujęta jako element cyklu Krebsa czy nie, jeżeli tak to ATP można uznać za bezpośredni produkt tej przemiany, jeżeli nie to bezpośrednim produktem będzie GTP. Osobiście przypuszczam, że w kluczu oficjalnym przyjęta będzie odpowiedź taka, jaką zasugerowałem wyżej.
Zadanie 2.1 (0-1)
A. 1
Nazwa wiązania: wiązanie peptydowe
Zadanie 2.2 (0-1)
seryna-histydyna-cysteina-leucyna-lizyna
lub
S-H-C-L-K
Ser-His-Cys-Leu-Lys - być może będzie uznane, w zależności od tego co autor miał na myśli pisząc o oznaczeniach literowych
Zadanie 3 (0-1)
Formą transportową asymilatów u roślin jest sacharoza, ponieważ w przeciwieństwie do skrobi jest dobrze rozpuszczalna w wodzie.
Zadanie 4.1 (0-1)
Do syntezy ATP w chloroplastach niezbędny jest przepływ elektronów ponieważ jest on siłą sprawczą dla powstania gradientu stężeń jonów H+ pomiędzy stromą i wnętrzem tylakoidu, który to gradient napędza działanie syntazy ATP syntetyzującej ATP. Transport elektronów w błonie tylakoidu prowadzi do transportu jonów H+ ze stromy do wnętrza tylakoidu. Jony H+ powracają następnie zgodnie z wytworzonym w ten sposób gradientem stężeń do stromy poprzez syntazę ATP, która wykorzystuje energię tego przejścia do syntezy ATP.
Zadanie 4.2 (0-1)
Atrazyna nie zaburza syntezy ATP w mitochondriach, ponieważ reaguje swoiście tylko z fotosystemem II nieobecnym w mitochondriach.
Zadanie 5.1 (0-1)
B. faza S
Zadanie 5.2 (0-1)
Aktywne białko Rb zmniejsza częstość podziałów komórkowych.
Zadanie 5.3 (0-1)
C. 45%
Zadanie 6.1 (0-1)
wartość MIC: 0,25 mg/l
wartość MBC: 2,0 mg/l
Zadanie 6.2 (0-1)
B. borelioza
D. gruźlica
E. tężec
Zadanie 6.3 (0-1)
rRNA współtworzy rybosomy stąd mutacja w jednym z genów kodujących rRNA u bakterii M. tuberculosis może prowadzić do zmiany struktury rybosomów tej bakterii. Działanie streptomycyny zależy od jej połączenia z małą podjednostką rybosomu bakteryjnego, stąd jeżeli zmiana będzie dotyczyła rRNA tworzącego małą podjednostkę rybosomu może to utrudnić lub uniemożliwić wiązanie się do niej streptomycyny i doprowadzi do oporności bakterii na ten antybiotyk.
Zadanie 6.4 (0-1)
C. 2.
Zadanie 6.5 (0-2)
Wirusy nie są wrażliwe na streptomycynę ponieważ nie posiadają budowy komórkowej, nie posiadają rybosomów, stąd brak miejsca uchwytu dla działania streptomycyny, która działa poprzez wiązanie się z małą podjednostką rybosomów.
Zadanie 7.1 (0-1)
B. 2.
Zadanie 7.2 (0-1)
Mutualizm jest interakcją pomiędzy gatunkami organizmów dającą korzyści obu gatunkom w takim stopniu, który praktycznie uniemożliwia osobne prawidłowe funkcjonowanie obu gatunków. W przypadku pełnika korzyścią uzyskiwaną ze współpracy z muchówkami jest zapylanie jego kwiatów głównie przez muchówki, co stanowi jeden z kluczowych elementów rozmnażania płciowego tych roślin. Muchówki zyskują natomiast pożywienie dla osobników dorosłych i larw oraz miejsce dla bezpiecznego składania jaj i początkowego rozwoju larw, które również warunkują rozwój ich populacji.
Zadanie 7.3 (0-1)
Typ przeobrażenia: zupełne
Uzasadnienie: w trakcie przeobrażenia występuje stadium poczwarki
Zadanie 7.4 (0-2)
1. T
2. N
3. T
Zadanie 8.1 (0-1)
Zarodek jest niezbędny do prawidłowej produkcji w ziarniaku jęczmienia enzymów rozkładających skrobię.
Zadanie 8.2 (0-1)
B. 3.
Zadanie 9 (0-1)
Gutacja jest procesem zależnym od aktywnego pobierania wody przez roślinę w mechanizmie parcia korzeniowego. Mechanizm parcia korzeniowego wymaga nakładów energii. Inhibitory enzymów oddechowych ograniczając efektywność oddychania komórkowego zmniejszają dostępność energii zmagazynowanej w ATP dla aktywnego transportu jonów i wody w mechanizmie parcia korzeniowego stąd w efekcie ograniczają również gutację.
Zadanie 10.1 (0-2)
1. F
2. P
3. P
Zadanie 10.2 (0-1)
Podczas II podziału mejotycznego skracanie się mikrotubul zachodzi w czasie (metafazy / anafazy) i umożliwia rozejście się (chromatyd siostrzanych / biwalentów) do przeciwległych biegunów komórki. II podział mejotyczny zapewnia właściwą (ilość DNA / ploidalność jąder) w komórkach potomnych.
Zadanie 10.3 (0-1)
A.
Zadanie 11.1 (0-1)
Z bulwy ziemniaka wycięto 18 kostek o (jednakowych / różnych) wymiarach. Następnie przygotowano wodne roztwory sacharozy o (jednakowych / dwóch różnych / kilku różnych) stężeniach, w których na godzinę umieszczono wcześniej przygotowane kostki. W celu obliczenia średnich zmian objętości kostek zmierzono ich wymiary za pomocą suwmiarki (tylko na początku / tylko na końcu / na początku i na końcu) doświadczenia.
Zadanie 11.2 (0-1)
1. P
2. F
Zadanie 11.3 (0-1)
Tkanka umieszczona we wspomnianym roztworze zmniejszyła swoją objętość na skutek ucieczki wody na zasadzie osmozy z komórek do roztworu hipertonicznego w stosunku do cytoplazmy, co doprowadziło do spadku turgoru komórek i ich objętości.
Zadanie 12.1 (0-1)
Wiewiórka czerwona i szara klasyfikowane są w dwóch rodzajach o czym świadczą różne nazwy rodzajowe tych gatunków, odpowiednio Tamiasciurus i Sciurus.
Zadanie 12.2 (0-2)
- Pokrycie ciała sierścią (ew. obecność wibrysów)
- Obecność małżowin usznych / ucha zewnętrznego
Zadanie 12.3 (0-1)
A. 3.
Zadanie 13 (0-1)
szympans: B
wiewiórka: C
krowa: A
Zadanie 14.1 (0-1)
A. 2.
Zadanie 14.2 (0-1)
1. P
2. P
Zadanie 14.3 (0-1)
Cholesterol zmniejsza płynność błony komórkowej i zwiększa jej stabilność co pomaga (oprócz cytoszkieletu) w utrzymaniu właściwego kształtu komórki przez błonę komórkową oraz wpływa korzystnie na stabilność odgraniczenia wnętrza komórki od środowiska zewnętrznego.
Zadanie 14.4 (0-1)
Wzrost stężenia cholesterolu w komórce (aktywuje / hamuje) syntezę receptorów LDL. Dzięki temu komórka pobiera (mniej / więcej) cholesterolu z krwiobiegu. Taki mechanizm regulacji nazywa się (dodatnim / ujemnym) sprzężeniem zwrotnym.
Zadanie 14.5 (0-1)
Delecja obu alleli genu kodującego receptor LDL uniemożliwi pobieranie cholesterolu przez komórkę ze względu na brak syntezy niezbędnego do tego procesu receptora dla LDL. Warunkiem wniknięcia cholesterolu do komórki jest przyłączenie LDL transportującego cholesterol do receptora błonowego.
Zadanie 15.1 (0-2)
1. P
2. P
3. P
Zadanie 15.2 (0-1)
Duże dawki witaminy C powodują (wzrost / spadek) aktywności hydroksylaz HIF-1, co prowadzi do (wzrostu / spadku) stężenia HIF-1 w komórkach nowotworowych. Dzięki temu zostaje (pobudzony / zahamowany) rozwój naczyń krwionośnych w guzie nowotworowym.
Zadanie 15.3 (0-1)
D. osłabienie i pękanie ścian naczyń krwionośnych.
Zadanie 16 (0-1)
Występowanie plamki na dziobie.
Zadanie 17.1 (0-1)
Postawiona hipoteza została odrzucona, ponieważ udział osobników poszczególnej płci będących ofiarami sokołów jest zbliżony do populacji żywych biegusów. Nie odnotowano zwiększonego udziału samic w ofiarach sokołów.
Zadanie 17.2 (0-1)
C.
Zadanie 17.3 (0-2)
1. P?
2. P
3. F
W podpunkcie 1. zaznaczyłem odpowiedź, która moim zdaniem najprawdopodobniej pojawi się w oficjalnym kluczu, co nie zmienia faktu, że zadanie jest niejednoznaczne. Do reakcji PCR potrzebujemy trifosforanów deoksynukleozydów. W zależności jak zdefiniujemy pojęcie nukleotydu (nukleozyd + reszta fosforanowa jak np. w encyklopedii PWN lub nukleozyd + CO NAJMNIEJ jedna reszta fosforanowa jak np. w biologii Villego) może ono obejmować lub nie, swoim zakresem trifosforany deoksynukleozydów.
Zadanie 18.1 (0-1)
Insercja
lub
mutacja dynamiczna ? (trudno powiedzieć czy będzie uznane)
Zadanie 18.2 (0-1)
Zmiana w strukturze I-rzędowej białka będzie polegała na dodaniu dodatkowych cząsteczek glutaminy w łańcuchu białkowym co doprowadzi do jego wydłużenia.
Zadanie 18.3 (0-2)
Genotyp matki: Hh
Genotyp ojca: hh
Krzyżówka:
| H | h | |
| h | Hh | hh |
| h | Hh | hh |
Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby Huntingtona: 50% (1/2, 0,5)
Zadanie 18.4 (0-1)
Allel H utrzymuje się w populacji ponieważ choroba ujawnia się najczęściej między czwartą a szóstą dekadą życia, a więc najczęściej już po spłodzeniu potomstwa, co pozwala na przekazanie allelu H kolejnemu pokoleniu.
Zadanie 19 (0-1)
B. 2.
Zadanie 20.1 (0-1)
A. 3.
Zadanie 20.2 (0-1)
Najwyższy poziom tolerancji uzyskały rośliny z najstarszych populacji, ponieważ na drodze doboru naturalnego w kolejnych pokoleniach przewagę zyskiwały rośliny o wyższej tolerancji na miedź. Im więcej pokoleń było poddanych takiemu działaniu doboru naturalnego tym lepiej przystosowana populacja powstała.
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
Komentarze
Dżoana2002
19.05.2022 - 10:41
Dzień dobry,
nurtuje mnie jedno pytanie. W zadaniu 6.3. napisłam, że spektromycyna wiąże się z CENTRUM AKTYWNYM małej podjednostki rybosomu. Reszta mojej odpowiedzi jest podobna do Pana odpowiedzi, tylko te centrum aktywme rybosomu... Czy najprawdopodobniej nie dostanę za to punktu?
Dawid Pawlos
20.05.2022 - 0:11
Dzień dobry,
streptomycyna (a nie spektromycyna - mam nadzieję, że to literówka tylko tutaj, a nie w arkuszu, co dodatkowo skomplikowałoby ocenę) wiąże się z centrum dekodującym małej podjednostki rybosomu. Jest to jedno z 3 miejsc odpowiedzialnych za aktywność rybosomu, a więc w znaczeniu powiedziałbym "potocznym" Twoje stwierdzenie jest poniekąd bliskie prawdzie. W literaturze jednak o centrum aktywnym rybosomu pisze się głównie w stosunku do dużej podjednostki rybosomu i peptydylotransferazy odpowiadającej za powstawanie wiązań peptydowych, ewentualnie centrum o aktywności GTP-azy (również duża podjednostka rybosomu). Trudno mi powiedzieć jak taka odpowiedź będzie oceniona przez CKE, ale wydaje mi się, że jeżeli nie zostaną za nią przyznane punkty, to można próbować się odwoływać, przy umiejętnej argumentacji może coś się uda wywalczyć :)
Dżoana2002
20.05.2022 - 20:14
Tak, na szczęście tylko tutaj wkradł mi się błąd. Dziękuję za obszerny komentarz i fenomenalne wyjaśnienie. Bardzo doceniam Pana pracę.
Julia Griss
20.05.2022 - 0:51
Czy w zadaniu 14.3 można było napisać, że cholesterol zmniejsza płynność błony komórkowej, usztywnia ją i tym samym pomaga w nadaniu komórce kształtu? (wątpiłam w tą odpowiedź, ale w tamtej chwili nie miałam innego pomysłu na funkcję)
Dawid Pawlos
21.05.2022 - 11:37
Nie wiem jak skonstruowany będzie klucz CKE, ale odpowiedź wydaje się być ok.
derekberek
24.05.2022 - 19:32
czy myśli pan że chemiosmoza w pierwszym zadaniu podpunkt 2 byłaby uznana?
Strony