Chemia - Informator CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 51.
Superfosfat jest nawozem sztucznym zawierającym diwodoroortofosforan(V) wapnia (Ca(H2PO4)2), siarczan(VI) wapnia (CaSO4) oraz zanieczyszczenia niezawierające wapnia i siarki. W superfosfacie zawartość procentowa siarki wynosi 11,9%, a zawartość procentowa wapnia jest równa 22,2%.
Oblicz w procentach masowych zawartość diwodoroortofosforanu(V) wapnia w superfosfacie.
Rozwiązanie
Zasady oceniania
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku
w procentach masowych.
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody, ale:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego.
LUB
– niepodanie wyniku w procentach.
0 pkt – za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania.
Przykładowe rozwiązania
Sposób I
W 100 g próbki 11,9 g S ⇒ 0,372 mola S ⇒ 0,372 mola CaSO4
W 100 g próbki 22,2 g Ca ⇒ 0,555 mola Ca
M (Ca(H2PO4)2) = 234 g ∙ mol−1
W 100 g próbki 0,555 – 0,372 = 0,183 mola Ca(H2PO4)2 ⇒ 0,183 ∙ 234 = 42,8 g
⇒ 42,8 (%) ≈ 43(%)
Sposób II
Należy przyjąć do obliczeń masę nawozu równą 100 g
234 g ∙ mol−1 – masa molowa Ca(H2PO4)2
136 g ∙ mol−1 – masa molowa CaSO4
x
⸺
11,9 g
S ⇒ x = 50,575 g CaSO4
50,575 g CaSO4
⸺
y
⇒ y = 14,875 g Ca
W 100 gramach 22,2 g Ca: 22,2 g – 14,875 g = 7,33 g
z
⸺
7,33 g Ca
⇒ z = 42,88 g ⇒ 42,9(%) ≈ 43(%)
