"Nowa" matura z biologii 2020 - proponowane odpowiedzi
Przygotowałem dla Was moje własne propozycje odpowiedzi na tegoroczne zadania maturalne z biologii. Mam nadzieję, że będą uznawane również przez klucz oficjalny i znajdziecie tutaj także swoje własne odpowiedzi ;)
Zadanie 1.1 (0-1)
Odp.: A
Zadanie 1.2 (0-1)
Gdy temperatura środowiska wzrasta, to płynność błony komórkowej organizmu jednokomórkowego (się zmniejsza / się zwiększa). Temu zjawisku przeciwdziała zmiana składu błony komórkowej, która polega na (zmniejszeniu / zwiększeniu) udziału cząsteczek o dłuższych łańcuchach węglowodorowych z mniejszą liczbą wiązań podwójnych.
Zadanie 1.3 (0-1)
cholesterol
Zadanie 2 (0-1)
Stwierdzenie „Liczba komórek tłuszczowych u dorosłego człowieka jest stała” jest fałszywe, ponieważ nowe komórki tłuszczowe mogą powstawać w procesie różnicowania z fibroblastów. Prowadzi to do zwiększenia liczby komórek tłuszczowych.
Zadanie 3.1 (0-1)
- P
- P
- F (ściana wtórna powstaje po zakończeniu wzrostu komórki)
Zadanie 3.2 (0-1)
Jedną z funkcji korka jest zmniejszenie utraty wody przez roślinę (funkcja izolacyjna). Ściany komórek korka są bogate w suberynę, która będąc substancją hydrofobową (tłuszczową) zmniejsza przepuszczalność ścian komórkowych korka dla wody. Dzięki temu korek świetnie chroni roślinę przed utratą wody przez parowanie.
Zadanie 3.3 (0-1)
Przykładem tkanki roślinnej, której wtórne ściany komórkowe zawierają dużą ilość ligniny jest sklerenchyma. Tkanka ta pełni w roślinie funkcję wzmacniającą.
Zadanie 4.1 (0-1)
Widoczna na zdjęciu cecha budowy aerenchymy to obecność wyjątkowo rozbudowanych przestworów międzykomórkowych.
Zadanie 4.2 (0-1)
Aerenchyma umożliwia unoszenie się na powierzchni wody nawodnych liści roślin wodnych.
Zadanie 5.1 (0-1)
FADH2 i NADH + H+: łańcuch oddechowy
acetylo-CoA: cykl Krebsa
Zadanie 5.2 (0-1)
Obliczenia:
1 cząsteczka cholesterolu — 18 cząsteczek acetylo-CoA
C11H23COOH → 12 (atomów węgla)2 (atomy węgla na cząsteczkę acetylo-CoA) → 6 cząsteczek acetylo-CoA z jednej cząsteczki kwasu laurynowego
186 = 3
Odpowiedź: Do syntezy jednej cząsteczki cholesterolu niezbędne są 3 cząsteczki kwasu laurynowego.
Zadanie 5.3 (0-1)
wątroba
Zadanie 5.4 (0-1)
U pasożytów jelitowych substancją zapasową jest (A) glikogen, ponieważ (3.) oddychają one beztlenowo i energię uzyskują wyłącznie w procesie glikolizy.
Zadanie 6 (0-1)
Z wcześniej przygotowanej wodnej hodowli pantofelków pobieramy pipetą płyn zawierający protisty. Kilka kropel wody z hodowli zakraplamy pipetą na szkiełko podstawowe. Następnie do kropli dodajemy niewielką ilość sproszkowanego grafitu. Przykrywamy preparat szkiełkiem nakrywkowym, a następnie obserwujemy ruchy cząstek grafitu pod mikroskopem przy powiększeniu 50x. Ruchy te świadczą o ruchach rzęsek.
Zadanie 7 (0-1)
Ściana komórkowa komórek szparkowych jest nierównej grubości. Napełnienie wakuoli, a co za tym idzie zwiększenie turgoru komórki prowadzi do nierównomiernego rozkładania się naprężeń w obrębie nierównomiernie pogrubiałej ściany komórkowej i przybraniem przez nią fasolowatego kształtu. W ten sposób między komórkami szparkowymi powstaje otwór świadczący o otwarciu aparatu szparkowego.
Zadanie 8.1 (0-2)
A i E
Zadanie 8.2 (0-1)
Pokrzywa zwyczajna jest rośliną dwupienną, ponieważ kwiaty męskie występują na innych roślinach (osobnikach) niż kwiaty żeńskie.
Zadanie 8.3 (0-2)
- Kwiaty zebrane w kwiatostany wyrastające z kątów liści na długich i wiotkich osiach - wydłużony, wąski kształt zwisających kwiatostanów zwiększają efektywność wywiewania przez wiatr pyłku.
- Słupek z dużym, pędzelkowatym znamieniem w kwiatach żeńskich zwiększa efektywność wyłapywania unoszącego się z wiatrem pyłku.
Zadanie 9.1 (0-1)
np.:
Wpływ temperatury na szybkość kwitnienia rzodkiewnika.
lub
Czy podwyższona temperatura wpływa na szybkość kwitnienia rzodkiewnika?
lub
Czy względnie podwyższona temperatura przyspiesza kwitnienie rzodkiewnika?
Zadanie 9.2 (0-1)
B. dwuliścienne
- palowy system korzeniowy
- kwiaty 4-krotne (zbudowane z 4 płatków korony)
Zadanie 9.3 (0-1)
B. krótki cykl życiowy
D. łatwość rozmnażania
E. małe rozmiary
Zadanie 10.1 (0-1)
C. dymorfizm płciowy
Zadanie 10.2 (0-1)
Ohary są zagniazdownikami ponieważ ich pisklęta zaraz po wykluciu są zdolne po podążania za rodzicami i nie przebywają w gnieździe, będąc wodzone przez rodziców w kierunku wody.
Zadanie 10.3 (0-1)
Jednym z czynników ograniczających liczebność par lęgowych oharów nad Zatoką Pucką jest zbyt mała liczba nor, w których ptaki te zakładają gniazda.
Zadanie 11 (0-1)
- P
- P
- P
Zadanie 12.1 (0-1)
Niedobór jodu prowadzi do (obniżenia / podwyższenia) tempa metabolizmu w organizmie, na skutek (zmniejszenia / zwiększenia) wydzielania hormonów (gruczołów przytarczycznych / tarczycy).
Zadanie 12.2 (0-1)
Osoby stosujące niskosolną, rygorystyczną dietę pozbawioną wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego mogą mieć problem z utrzymaniem odpowiedniego poziomu jodu w organizmie ponieważ rezygnują one z produktów bogatych w ten pierwiastek takich jak mleko, ryby, jaja czy jodowana sól co zmniejsza spożywaną pulę jodu. Jednocześnie część pokarmów roślinnych, które spożywają, takie jak rośliny kapustne i strączkowe zawierają glikozydy zmniejszające biodostępność jodu zawartego w diecie prowadząc do obniżenia jego poziomu w organizmie.
Zadanie 13 (0-1)
Wykorzystanie inuliny w badaniu pracy nerek jest możliwe, ponieważ w odróżnieniu od glukozy inulina nie ulega (B.) resorpcji w (2.) kanaliku krętym I-rzędu nefronu.
Zadanie 14.1 (0-1)
W przypadku zespołu błon szklistych oddech noworodka ulega znacznemu przyśpieszeniu, ponieważ w tej jednostce chorobowej dochodzi do niedoboru surfaktantu, który zapobiega zapadaniu się i zlepianiu pęcherzyków płucnych w trakcie wydechu. Takie zlepianie się pęcherzyków w wyniku niedoboru surfaktantu prowadzi do zmniejszenia się czynnej powierzchni wymiany gazowej, co organizm noworodka na skutek wzrostu poziomu CO2 we krwi kompensuje zwiększeniem częstości oddechów, aby lepiej wykorzystać dostępną zmniejszoną liczbę otwartych (czynnych) pęcherzyków.
Zadanie 14.2 (0-1)
Pneumocyty posiadają silnie rozbudowaną siateczkę śródplazmatyczną szorstką. Odpowiada ona za syntezę białek wydzielanych poza komórkę, m in. wchodzących w skład surfaktantu, stąd jej lepsze rozbudowanie w pneumocytach typu II stanowi przystosowanie do produkcji surfaktantu.
lub
Pneumocyty posiadają liczne aparaty Golgiego. Odpowiadają one za końcowe etapy syntezy białek i lipidów eksportowanych poza komórkę, m in. wchodzących w skład surfaktantu, stąd ich zwiększona liczba w pneumocytach typu II stanowi przystosowanie do produkcji surfaktantu.
lub
Pneumocyty posiadają liczne mitochondria. Odpowiadają one za uwalnianie energii w procesie oddychania tlenowego, która jest następnie wykorzystywana do energochłonnych procesów syntezy, m.in. składników surfaktantu, stąd ich zwiększona liczba w pneumocytach typu II stanowi przystosowanie do produkcji surfaktantu
Zadanie 15.1 (0-2)
1. zmiana temperatury otoczenia z 20°C do 10°C
- Wzrost tempa metabolizmu skutkujący zwiększeniem produkcji ciepła uwalnianego w reakcjach metabolicznych, które rekompensuje zwiększone straty do otoczenia. Pozwala on na utrzymanie stałej temperatury ciała w tych warunkach.
2. zmiana temperatury otoczenia z 40°C do 50°C np.
- Zwiększenie ukrwienia skóry, pozwalające na efektywniejsze oddawanie nadmiaru ciepła transportowanego przez krew, do otoczenia, co pozwala na utrzymanie względnie stałej temperatury ciała w tych warunkach.
- Zwiększenie intensywności pocenia, pozwalające na efektywniejsze oddawanie nadmiaru ciepła do otoczenia w procesie parowania potu, co pozwala na utrzymanie względnie stałej temperatury ciała w tych warunkach.
Zadanie 15.2 (0-1)
Podczas utraty dużych ilości ciepła przez organizm obserwuje się wzrost wydzielania zarówno hormonu tyreotropowego (TSH), jak i hormonów tarczycy. TSH stymuluje zwiększone wydzielanie hormonów tarczycy, które następnie oddziałują na pozostałe komórki organizmu zwiększając tempo metabolizmu. Zwiększone tempo metabolizmu w warunkach wychłodzenia organizmu pozwala na przynajmniej częściową rekompensatę strat ciepła poprzez zwiększenie jego uwalniania w czasie reakcji metabolicznych. Mechanizm ten pozawala na utrzymanie względnie stałej temperatury ciała.
Zadanie 16.1 (0-1)
| Członkowie rodziny | Genotypy |
|---|---|
| dziecko | l1l1; l1l2 |
| matka dziecka | l1L; l2L |
| ojciec dziecka | l1l1; l1l2 |
Zadanie 16.2 (0-1)
25% ponieważ w związku z występowaniem w rodzinie chorego dziecka u zdrowych rodziców oboje rodzice muszą być heterozygotami pod względem genu LCT, ponieważ tylko homozygota recesywna l2l2 będzie miała rodzinną nietolerancję laktozy.
| L | l2 | |
| L | LL | Ll2 |
| l2 | Ll2 | l2l2 (chore) |
Zadanie 16.3 (0-1)
Laktoza, obecna w ludzkim mleku, jest substancją (B.) odżywczą, a w wyniku jej hydrolizy powstają (2.) galaktoza i glukoza.
Zadanie 16.4 (0-1)
jelito cienkie
Zadanie 16.5 (0-1)
Określenie typu nietolerancji laktozy jest istotne ponieważ w przypadku nietolerancji o podłożu genetycznym wystarczające jest wdrożenie diety eliminującej laktozę, podczas gdy w przypadku nietolerancji wtórnej należy najpierw rozpoznać przyczynę pierwotną (np. infekcję bakteryjną, chorobę zapalną jelit) i ją leczyć.
Zadanie 16.6 (0-1)
- Wrodzona nietolerancja laktozy: jest uznawana za chorobę, ponieważ wiąże się z brakiem laktazy już od urodzenia, a jest ona niezbędna do odżywiania się naturalnym pokarmem na tym etapie życia człowieka, czyli mlekiem.
- Pierwotna nietolerancja laktozy: jest uznawana za wariant normy, ponieważ nie zaburza rozwoju dziecka, które na wczesnym etapie rozwoju ma wystarczającą aktywność laktazy, natomiast u osoby dorosłej udział mleka i produktów zawierających laktozę spada, stąd spadek aktywności laktazy niejako koresponduje ze zmianą diety
Zadanie 17 (0-1)
C. sprzężonej z płcią dominującej.
Uzasadnienie:
W przypadku dziedziczenia sprzężonego z płcią dominującego wszyscy synowie chorego mężczyzny i zdrowej kobiety powinni być zdrowi, jako że allel warunkujący chorobę znajduje się na chromosomie X ojca, który nie jest przekazywany synom. Na załączonym drzewie rodowym występują również chorzy synowie chorego ojca i zdrowej matki co jest sprzeczne z powyższym założeniem.
Zadanie 18.1 (0-1)
BBDD; BbDD; BBDd; BbDd
Zadanie 18.2 (0-1)
Genotyp samicy: BbDd
Genotyp samca: bbdd
Krzyżówka:
| BD | bd | Bd | bD | |
| bd | BbDd | bbdd | Bbdd | bbDd |
Fenotypy potomstwa i ich stosunek liczbowy: białe : czarne : brązowe -> 2:1:1
Zadanie 19.1 (0-1)
| Etapy naprawy uszkodzonego DNA | Kolejność |
|---|---|
| Enzym syntetyzuje brakujący odcinek nici zgodnie z zasadą komplementarności. | 3 |
| Dimer tyminowy powoduje odkształcenie fragmentu cząsteczki DNA. | 1 |
| Enzym nacina uszkodzoną nić DNA. | 2 |
| Enzym łączy wolne końce nowo dobudowanego fragmentu i starego DNA. | 4 |
Zadanie 19.2 (0-1)
Enzymy:
A. III (nukleaza)
B. IV (polimeraza DNA)
C. I (ligaza DNA)
Zadanie 19.3 (0-1)
Osoby chore na tzw. skórę pergaminową w większości przypadków posiadają defekt jednego z enzymów systemu naprawy DNA. Enzym ten bierze udział w usuwaniu dimerów tyminowych, które powstają na skutek oddziaływania promieniowania UV na DNA. Dlatego też chorzy na tą chorobę powinni unikać słońca, ponieważ ekspozycja na światło słoneczne może przyczynić się do powstania mutacji, których system naprawczy organizmu nie będzie w stanie usunąć. Może to w efekcie doprowadzić do transformacji nowotworowej komórek.
Zadanie 20.1 (0-1)
Bakteria Bacteroides thetaiotaomicron jest dla człowieka gatunkiem mutualistycznym, ponieważ ze współbytowania tych gatunków korzyści czerpią oba organizmy - człowiek zyskuje m.in. większą ilość witamin, węglowodanów, czy też lepsze ukrwienie jelita dzięki substancjom produkowanym przez bakterie, podczas gdy bakteria zyskuje dogodne środowisko do życia zapewniane również czynnie przez organizm człowieka poprzez produkcję substancji toksycznych dla gatunków konkurencyjnych dla wspomnianego gatunku bakterii.
Zadanie 20.2 (0-1)
witamina K
Zadanie 21.1 (0-2)
Sposób rozprzestrzeniania: hydrochoria
Cechy diaspor:
- unoszenie się na wodzie (dzięki obecności miękiszu powietrznego)
- gruba łupina nasienna lub woskowy nalot chroniący przed nasiąkaniem wodą
Zadanie 21.2 (0-1)
- P
- P
- F
Zadanie 21.3 (0-1)
Rośliny rozprzestrzeniające się przy udziale ptaków wytwarzały nasiona otoczone jadalną dla ptaków owocnią. Ptaki zjadając owoce roślin przenosiły nasiona w nich zawarte na wyspę, traktując ją jako miejsce odpoczynku. Pozostawiając odchody z nasionami w różnych miejscach wyspy przyczyniły się do rozprzestrzenienia się roślinności.
Zadanie 21.4 (0-1)
Powstanie kolonii mew na wyspie przyczyniło się do nowej fali kolonizacji wyspy przez rośliny ze względu na częstsze i w większej ilości przenoszenie przez mewy nasion nowych gatunków roślin. Wynikało to z częstszych wizyt tych ptaków na wyspie gdzie założyły gniazda, po żerowaniu nad stałym lądem w innych okolicach.
Zadanie 22.1 (0-1)
- T
- T
- N
Zadanie 22.2 (0-1)
Krzyżowanie się żbików z kotami domowymi stanowi zagrożenie dla istnienia żbika europejskiego, ponieważ prowadzi do wymieszania puli genowych dwóch podgatunków (kota domowego i żbika europejskiego) (wprowadzenia obcych genów do puli genetycznej żbika europejskiego), a co za tym idzie rozmycia się odrębności fenotypowej i genetycznej tego podgatunku.
Zadanie 22.3 (0-2)
- Zagrożenie dla ich liczebności: rozbudowa sieci drogowej na terenach, na których występują żbiki europejskie może doprowadzić do zwiększonego uśmiercania tych zwierząt w wyniku wypadków komunikacyjnych, jak również utrudnia odnalezienia partnera do rozrodu czy pokarmu utrudniając migrację
- Zagrożenie dla ich różnorodności genetycznej: rozbudowa sieci drogowej na terenach, na których występują żbiki europejskie utrudnia migracje międzypopulacyjne, co utrudnia wymianę puli genowej między małymi populacjami żbików. Większy stopień chowu wsobnego zmniejsza różnorodność genetyczną populacji żbika europejskiego.
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
Komentarze
Michal77
17.06.2020 - 16:41
Czy w 10.3 czynnikiem ograniczającym może być obecność zwierząt wykopujących nory?
Dawid Pawlos
18.06.2020 - 18:38
Obawiam się, że taka odpowiedź może być nieuwzględniona w oficjalnym kluczu. Kluczowe bowiem w tym zadaniu są stanowiska lęgowe, czyli właśnie nory. Wcale nie muszą one być wykopane przez zwierzęta, o czym świadczy chociażby wzmianka o programie ochrony czynnej. Co więcej gniazda budowane są w opuszczonych norach, więc zwierząt je wykopujących na tym etapie nie potrzebujemy.
Swoją drogą należałoby też pamiętać o sformułowaniu odpowiedzi w sposób uwzględniający zbyt małą liczbę nor. Ujęcie problemu w słowach, że czynnikiem ograniczającym może być obecność zwierząt wykopujących nory (bez zaznaczenia czy zbyt czy za mało liczna), sugeruje że to właśnie te zwierzęta ograniczają poprzez swoją obecność liczebność populacji ohara.
Alexandr
18.06.2020 - 15:01
kiedy zostaną opublikowane oficjalne klucze cke?
Dawid Pawlos
18.06.2020 - 18:41
Na to pytanie niestety nie znam odpowiedzi. Nawet trudno o jakieś odniesienie, ze względu na wyjątkową w tym roku sytuację i przesunięcie wszystkich terminów. Pozostaje nam cierpliwie poczekać :) Choć myślę, że skoro na biologhelpie klucz został już opublikowany, to CKE powinno mieć z górki ;P
Kinga899
18.06.2020 - 19:41
Czy w zadaniu 10.3 można napisać "dostępność nor, w których te ptaki zakładają gniazda"? A w zadaniu 22.3 1. "samochody przejeżdżające tymi drogami produkują spaliny, które mogą zagrażać liczebności żbikom europejskim"?
Kinga899
18.06.2020 - 19:44
I jeszcze w zadaniu 21.4 "Mewy wydalają związki zawierające azot, który jest niezbędny roślinom do syntezy białek budulcowych i enzymatycznych, dlatego powstanie kolonii mew na wyspie spowodowało nową falę kolonizacji Surtsey przez rośliny w początkach lat dziewięćdziesiątych"?
Dawid Pawlos
18.06.2020 - 21:42
10.3 - myślę, że tak, choć lepiej byłoby zaznaczyć, że chodzi o małą/niską dostępność
22.3 1. - obawiam się, że nie, ponieważ w poleceniu należy zagadnienie wyjaśnić, natomiast dla mnie na podstawie tej odpowiedzi nie jest do końca jasny związek przyczynowo-skutkowy między produkcją spalin przy drogach, a liczebnością żbików
21.4 - mówiąc o kolonizacji mamy na myśli napływ nowych gatunków. Użyźnianie gleby bez przenoszenia nasion jest moim zdaniem niewystarczającym czynnikiem do powstania fali kolonizacji, choć może takową wspomagać, jeżeli dotychczasowe warunki glebowe były niewystarczające. Moim zdaniem taka odpowiedź jest niewystarczająca, choć nie wiem co CKE uwzględni w kluczu.
Kinga899
18.06.2020 - 22:00
Dziękuję bardzo za odpowiedź.
Michal77
18.06.2020 - 20:04
Czy w 21.3 wystarczyłoby napisanie, że mewy zjadają mięsiste, barwne owoce roślin, a następnie usuwają nasiona tych roślin razem z odchodami do środowiska i czy w 19.3 konieczne było napisanie o tym, że tym uszkodzeniem DNA jest powstanie dimeru tyminowego?
Dawid Pawlos
18.06.2020 - 22:05
21.3 - moim zdaniem jest to odpowiedź niewystarczająca, ponieważ nie wyjaśnia w pełni mechanizmu kolonizacji. Brakuje tutaj kluczowej informacji o przenoszeniu nasion. Jeżeli bowiem mewy wydalą nasiona roślin w miejscu ich spożycia nie będzie to miało dużego wpływu na kolonizację.
19.3 - czy konieczne to pokaże klucz od CKE, ale osobiście uważam, że dobrze było to zaznaczyć w odpowiedzi, ponieważ według tekstu schorzenie dotyczy defektu enzymu biorącego udział w usuwaniu dimerów tyminowych, a nie koniecznie wszystkich uszkodzeń DNA wywoływanych przez UV. Na pewno kluczowe było zaznaczenie, że chodzi o wadę systemu naprawy uszkodzeń DNA wywołanych promieniowaniem UV/słonecznym.
Michal77
19.06.2020 - 13:09
Dziękuje za odpowiedź, a czy w 15.3 można było się odnieść do tego, że TSH pobudza tarczyce do wydzielania T3 i T4, które zwiększają intensywność oddychania wewnątrzkomórkowego, w którym uwalniane jest ciepło?
Dawid Pawlos
20.06.2020 - 10:49
Jest to moim zdaniem poprawna odpowiedź.
blaszczu99
18.06.2020 - 20:18
Witam, dlaczego w zadaniu 3.1 powinna być "prawda"?
Dawid Pawlos
18.06.2020 - 22:14
To zależy, o który podpunkt pytasz (stwierdzenie 1 czy 2?). Sprecyzuj też proszę co nieprawdziwego widzisz w podpunkcie, o który pytasz, abym mógł się do tego odnieść.
blaszczu99
19.06.2020 - 15:26
o stwierdzenie 1, szczerze mówiąc to ja nic nie widzę tym w podpunkcie :') - strzeliłem w prawdę, jednak moja pani od biologii mówi że fałsz
Dawid Pawlos
20.06.2020 - 10:55
Przedstawiając sprawę bardzo obrazowo włókna celulozowe działają jak sznurki. Jeżeli owiniesz balonik kilkoma równolegle ułożonymi zwojami sznurka i zaczniesz nadmuchiwać, do będzie on "rósł" tylko tam gdzie nie jest owinięty. Zwoje sznurka mogą się od siebie oddalać, ale nie wydłużać. Z resztą sytuacja ta jest też przedstawiona na rycinie załączonej do zadania. Dlatego też uważam, że zdanie jest prawdziwe.
izaa2507
19.06.2020 - 0:46
Czy w zadaniu 3.2 można było napisać, że suberynizacja ścian komórkowych ogranicza wnikanie drobnoustrojów do komórki?
Dawid Pawlos
21.06.2020 - 14:42
Generalnie podane stwierdzenie można uznać za prawdziwe, ale w formie przez Ciebie przedstawionej nie jest pełną odpowiedzią na polecenie "Wykaż związek". W odpowiedzi powinno znaleźć się nawiązanie do funkcji korka, cechy budowy jego komórki oraz ujęcie tych dwóch elementów w związku ze sobą. W przedstawionej przez Ciebie formie odpowiedzi brakuje nawiązania do funkcji korka jako całości - funkcja ochronna dla całej rośliny. Jest to raczej odpowiedź na polecenie "Określ wybraną funkcję/znaczenie suberynizacji ścian komórkowych dla komórek korka."
Michal77
20.06.2020 - 11:43
W 22.3 w poleceniu napisane było, że należy odnieść się do biologii lub procesów ewolucyjnych żbika, tak więc czy napisanie o ginięciu w wyniku wypadków komunikacyjnych jest w porządku?
Dawid Pawlos
21.06.2020 - 14:55
Faktycznie, jeżeli podamy tylko argument o ginięciu żbików w wypadkach komunikacyjnych może się okazać, że nie o to chodziło autorowi pytania i będzie to informacja niewystarczająca. Dlatego też w dalszej części odpowiedzi odnoszę się do utrudnienia migracji. Przyznaję, jednak że w trakcie tworzenia odpowiedzi odruchowo dopisałem informację o wypadkach jako pierwszą, która przyszła mi na myśl. Nie wiem natomiast, czy jako jedyna argumentacja będzie uznana przez klucz. Pewnie wypadałoby przynajmniej dopowiedzieć, że przechodzą ze względu na migrację bądź, że trasy komunikacyjne przebiegają przez ich terytorium - byłoby to jakieś odniesienie do biologii tych zwierząt.
Kasia67
20.06.2020 - 17:28
Czy
w 3.3 może być drewno jako przykład tej tkanki
i w 9.1 Wpływ temperatury na kwitnienie rzodkiewnika?
Dawid Pawlos
21.06.2020 - 15:34
3.3 - myślę, że tak, aczkolwiek w tym przypadku oprócz funkcji przewodzenia wody podałbym też funkcję wzmacniającą, tak na wszelki wypadek żeby wstrzelić się w klucz
9.1 - moim zdaniem nie jest to dość precyzyjne ujęcie problemu badawczego, nie wiemy jakiego parametru kwitnienia dotyczy, a parametr ten był podany we wniosku (szybkość kwitnienia). Patrząc na analogiczne zadania z poprzednich lat nie zdziwię się jednak, jeżeli Twoja odpowiedź również będzie punktowana.
Gerwazy
23.06.2020 - 1:17
Zad. 3.2
Czy odpowiedź: komórki korka są adkrustowane suberyną, dzięki czemu tworzą mogą tworzyć one warstwę zabezpieczającą roślinę przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz wnikaniem do jej wnętrza drobnoustrojów chorobotwórczych, jest w porządku?
Dawid Pawlos
23.06.2020 - 20:33
Obawiam się, że odpowiedź w takiej postaci nie do końca jest poprawna. Przede wszystkim to nie komórki są adkrustowane suberyną, lecz ich ściany komórkowe. Poza tym ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi warunkuje raczej gruba ściana komórkowa niż adkrustacja suberyną. Stąd też mam wątpliwość, czy tak sformułowana odpowiedź będzie punktowana.
Gerwazy
23.06.2020 - 1:20
Zad. 3.3
Czy tutaj można podać wtórną tkankę okrywającą - korkowicę - komórki korka są inkrustowane ligniną, dzięki czemu zyskują odporność mechaniczną i ochraniają roślinę przed urazami mechanicznymi?
Dawid Pawlos
23.06.2020 - 20:36
Nie wszystkie komórki korka są zdrewniałe, stąd nie wiem, czy korkowica będzie ujęta w oficjalnym kluczu.
Gerwazy
23.06.2020 - 1:28
Zad.16.5
Czy tutaj można było podać argument, że przy nietolerancji o podłożu genetycznym, jej rozpoznanie daje szansę na wdrożenie terapii genowej?
Dawid Pawlos
23.06.2020 - 20:54
Obawiam się, że takiej odpowiedzi nie znajdziemy w oficjalnym kluczu CKE. Nie jest mi znana terapia genowa w kierunku nietolerancji laktozy i raczej nikt nie podejmie badań w kierunku jej stworzenia, z powodu dostępności dużo prostszych, bezpieczniejszych i tańszych metod uporania się z chorobą w postaci stosowania diety eliminacyjnej. Dużo istotniejszy był tutaj fakt możliwości rozwoju innych chorób, które wymagają innego postępowania, a które maskują się pod postacią nietolerancji laktozy. Ich wykrycie zmienia nasze postępowanie terapeutyczne, dlatego tak ważne jest określenie podłoża nietolerancji.
Gerwazy
23.06.2020 - 1:30
Zad. 19.2
Uważa Pan, że klucz uzna cyfry rzymskie, zamiast nazw enzymów?
Dawid Pawlos
23.06.2020 - 20:57
Polecenie w zadaniu jasno informuje, że należy wybrać i zapisać nazwy enzymów, stąd też obawiam się, że w kluczu nie będzie uwzględnione podanie cyfr rzymskich.
Gerwazy
24.06.2020 - 19:52
Dziękuję za wszystkie odpowiedzi ?
Emil Janowski
25.06.2020 - 16:55
Co do zadania 19.2 to chyba CKE napisało na Twitterze, ze uzna i nazwy i cyfry rzymskie.
roooksaaana
25.06.2020 - 20:15
Witam, mam jeszcze kilka pytań odnośnie odpowiedzi.
21.1 W "cechach diaspor" podałam jedną jako: nasiona nie mają zdolności do pęcznienia.
22.2 Napisałam coś w podobnym stylu, że krzyżowanie prowadzić może do rekombinacji materiału genetycznego potomstwa, w wyniku czego zmniejsza się pula genowej żbika europejskiego.
22.3 Zagrożenie dla ich różnorodności genetycznej: Odniosłam się do tego, że na skutek rozbudowy sieci, utrudnione zostało przemieszczanie się żbików w celu rozrodu, prowadzącego do rekombinacji materiału genetycznego potomstwa.
Dawid Pawlos
26.06.2020 - 1:15
Witam,
21.1 - przypuszczam, że punktacja będzie ustawiona tak, że 1 pkt będzie za podanie sposobu rozprzestrzeniania, a kolejny 1 pkt za podanie dwóch cech diaspor - przy podaniu tylko jednej stracisz punkt. Swoją drogą nie wiem czy zaryzykowałbym stwierdzenie, że nie mają zdolności do pęcznienia. Co prawda często posiadają mechanizmy zabezpieczające przed nasiąkaniem wodą, jednak pęcznienie jako takie jest jednym z pierwszych etapów kiełkowania większości nasion.
22.2 - niestety pomyliłaś pojęcia. Rekombinacja materiału genetycznego to tylko przemieszanie posiadanych genów, nie dochodzi w jej trakcie do utraty czy zysku genów, a więc i zmiany puli genowej. Innymi słowy zjawisko to dotyczy raczej ujęcia osobniczego, wpływu na genotyp poszczególnych osobników, nie wyjaśnia wpływu krzyżowania dwóch gatunków na pulę genową populacji. Należało wspomnieć o wprowadzaniu obcych genów lub połączeniu pul genowych dwóch gatunków.
22.3 - przy chowie wsobnym również zachodzi rekombinacja materiału genetycznego w procesie rozmnażania płciowego, a jednak różnorodność genetyczna się nie zmienia. Uwaga jak wyżej, błędnie posługujesz się pojęciem rekombinacji.
'pathetic
27.06.2020 - 12:58
Mam pytanie o zadania 2, 19, 21. Moim zdaniem odpowiedź powinna być, że to stwierdzenie jest prawdziwe. Liczba komórek tłuszczu u człowieka jest stała. Ulegają one jedynie po pewnym czasie apoptozie a w ich miejsce są różnicowane nowe komórki. Tak samo gdy tłuszcz jest magazynowany - zmianie ulega wielkość kropli tłuszczu, a nie ilość tych komórek. W 21 napisałem włóknisty owoc który pozwala na dryfowanie w wodzie na dalekie odległości - czy to wystarczy ekspertom z cke? W 19 natomiast nie jestem pewny czy uwzględniłem mutację w enzymie naprawiającym DNA, opisałem o negatywnych skutkach i dużym prawdopodobieństwu nowotworu skóry - czy powinienem liczyć sobie za to zadanie 0 pkt? I oczywiście zadanie z bakteriami jelitowymi. Wszędzie w internecie są one komensalami. Natomiast w Campbellu, m.in. z którego się uczyłem i z którego pochodził tekst na arkuszu opisuje te konkretne bakterie jako mutualistyczne. Dlatego zdecydowałem, że skoro źródłem jest Campbell to napiszę tak, jak opisane jest to w książce. Liczę że cke nie pokaże i w tym roku jak bardzo nie zależy im na ludziach i uwzgledni obie odpowiedzi w tym swoim, jak oni to nazywają, kluczu...
Dawid Pawlos
30.06.2020 - 12:09
Zadanie 2 - obawiam się, że w oficjalnym kluczu CKE honorowana będzie odpowiedź, że twierdzenie nie jest prawdziwe, biorąc pod uwagę wymóg odniesienia się do właściwości fibroblastów. Oczywiście masz rację pisząc, że komórki tłuszczowe ulegają apoptozie jak i różnicowaniu z fibroblastów, jednak należy pamiętać, że są to dwa odmienne procesy, w odmienny sposób regulowane, stąd raczej należałoby mówić o dynamicznej równowadze w odniesieniu do liczby komórek tłuszczowych u dorosłego człowieka niż faktycznie stałej wartości. Być może można by było polemizować, ale w propozycjach podałem odpowiedź, która będzie najprawdopodobniej prawidłowa pod kątem oficjalnego klucza CKE.
Zadanie 19.3 - jeżeli w odpowiedzi nie uwzględniłeś znaczenia mutacji w enzymie naprawiającym DNA, odpowiedź jest nie pełna i nie punktowana. Nie wyjaśniasz bowiem dlaczego akurat ludzie chorzy na skórę pergaminową (w sposób szczególny) muszą unikać promieniowania słonecznego. Sam fakt mutagennego działania UV tego nie tłumaczy, ponieważ ten efekt jest obecny u wszystkich, również zdrowych ludzi.
21.1 - w tak sformułowanej wypowiedzi nie widzę wyszczególnionych 2 cech diaspor, o które zadane jest pytanie. Cechą może być włóknista budowa, ale nie jest ona z kolei charakterystyczna dla tego typu diaspor. Obawiam się, że za tak sformułowaną odpowiedź nie otrzymasz punktów (i nie jest to niestety kwestia ekspertów z CKE)
20.1 - prawidłową odpowiedzią w tym wypadku jest uznanie Bacteroides thetaiotaomicron za organizm mutualistyczny, na co wskazują informacje podane w tekście. Informacje podane w Internecie nie są informacjami obowiązującymi na maturze z biologii, szczególnie biorąc pod uwagę różną ich jakość. Być może były one podane za starymi podręcznikami, a po drugie trzeba brać pod uwagę, że w zadaniu pytanie dotyczy konkretnego, opisanego wcześniej szczepu bakterii, a nie ogólnie bakterii jelitowych. Są też szczepy, które można by było uznać za komensale, ale nie w tym przypadku. Dlatego też uważam, że uznana powinna być tylko jedna wersja odpowiedzi - bakterie te są gatunkiem mutualistycznym.
Wojtek Cyna
31.07.2020 - 14:48
Witam, czy w zadaniu 9.2 jednym z argumentów mogą być liście osadzone na ogonkach liściowych ? (tak wydawało mi się na obrazku na maturze, że parę z nich na takich ogonkach występują), oraz czy w zadaniu 3.2 można napisać że komórki korka są martwe i posiadają zgrubiałą ścianę komórkową, co pozwala na silniejszą ochronę rośliny przed urazami mechanicznymi ? Oraz czy w zadaniu 10.3 można ująć, że czynnikiem jest mała populacja zwierząt tworzących nory a co za tym idzie ,mała dostępność nor w których ohary tworzą gniazda ?