Biologia - Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 16.
Żylaki kończyn dolnych to trwałe poszerzenia żył powierzchownych z ich jednoczesnym
wydłużeniem i poskręcaniem. Jest to związane z nieprawidłowym przepływem krwi w tych
naczyniach.
Na schemacie przedstawiono mechanizm przepływu krwi w naczyniach żylnych kończyn
dolnych człowieka.
16.1. (0–1)
Wyjaśnij, jaką funkcję w przepływie krwi przez naczynia żylne pełnią znajdujące się w nich zastawki.
16.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego długotrwała praca, której towarzyszy stałe napięcie mięśni kończyn dolnych, np. wielogodzinne stanie w jednym miejscu, może być przyczyną powstawania żylaków.
Rozwiązanie
16.1. (0–1)
Rozwiązanie:
Zastawki powodują, że krew przepływa w jednym kierunku (do serca) i zapobiegają
cofaniu się krwi/jej (zgodnie z grawitacją/z powodu działania grawitacji).
Schemat punktowania:
1 pkt – za poprawne wyjaśnienie funkcji zastawek w jednokierunkowym przepływie krwi
0 pkt – za odpowiedź niepoprawną lub brak odpowiedzi
16.2. (0-1)
Rozwiązanie:
- Dobremu przepływowi krwi w naczyniach sprzyjają regularne skurcze i rozkurcze mięśni, a stałe napięcie mięśni kończyn dolnych podczas długotrwałej pracy ogranicza/utrudnia regularną pracę mięśni, co prowadzi do powstawania żylaków.
- Długotrwała praca, której towarzyszy napięcie mięśni ogranicza/utrudnia skurcze i rozkurcze mięśni wspomagających przepływ krwi w naczyniach, czego efektem jest powstawanie żylaków/nadmierne wypełnienie żył krwią i rozszerzenie ich światła.
Schemat punktowania:
1 pkt – za poprawną odpowiedź odnosząca się do wpływu stałego napięcia mięśni na
przepływ krwi w naczyniach kończyn dolnych
0 pkt – za odpowiedź niepełną, np. opisującą tylko sposób powstawania żylaków bez
określenia wpływu mięśni na przepływ krwi lub odpowiedź niepoprawną, lub
brak odpowiedzi
