Biologia - Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 6.

Kategoria: Nasienne Ekologia Typ: Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Turzyca piaskowa (Carex arenaria L.) jest byliną, która rośnie w miejscach piaszczystych i niepokrytych bujną roślinnością. Występuje często na nadmorskich i śródlądowych wydmach. Rozrasta się w charakterystyczny, liniowy sposób za pomocą prosto rosnących kłączy, wydających w regularnych odstępach pęd nadziemny. Kłącza mogą osiągać do 15 m długości. Kwiaty mają zredukowany okwiat i zebrane są w niepozorne kłosy umieszczone na szczycie pędu. W górnej części kłosa znajdują się kwiaty męskie zawierające po trzy pręciki mające długie i wiotkie nitki, a u jego podstawy – kwiaty żeńskie zawierające słupki z trzema długimi znamionami. Owocem turzycy piaskowej jest orzeszek znajdujący się wewnątrz oskrzydlonego pęcherzyka przystosowanego do rozsiewania przez wiatr.

Na podstawie: Z. Podbielkowski, M. Podbielkowska, Przystosowania roślin do środowiska, Warszawa 1992.

6.1. (0–2)

Uzupełnij zdania 1. i 2. tak, aby były prawdziwe – wpisz na początku zdania rodzaj rozmnażania turzycy piaskowej (wegetatywne lub generatywne), a następnie dokończ zdanie: przedstaw uzasadnienie, że od podanego rodzaju rozmnażania zależy przetrwanie na wydmach tego gatunku.

  1. Rozmnażanie umożliwia szybkie opanowanie nowego siedliska i utrzymanie lokalnej populacji, ponieważ
  2. Rozmnażanie warunkuje zachowanie zróżnicowania genetycznego osobników, ponieważ

6.2. (0–1)

Na podstawie informacji w tekście uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie charakteryzowały kwiaty turzycy piaskowej. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Turzyca piaskowa ma kwiaty (pojedyncze / zebrane w kwiatostany). Kwiaty te są (obupłciowe / rozdzielnopłciowe), a ze względu na swoją budowę są (owadopylne / wiatropylne).

Rozwiązanie

6.1. (0–2)

Schemat punktowania

2 p. – za prawidłowe przyporządkowanie rodzaju rozmnażania do każdego z dwóch zdań i ich poprawne uzasadnienie odnoszące się do cech roślin lub cech wybranego sposobu rozmnażania warunkujących przetrwanie gatunku na wydmach.
1 p. – za właściwe przyporządkowanie i właściwe uzasadnienie tylko jednej odpowiedzi.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania

1. Rozmnażanie wegetatywne umożliwia szybkie opanowanie nowego siedliska i utrzymanie lokalnej populacji ponieważ:

  • długie i rozgałęzione kłącza kotwiczą roślinę w niestabilnym podłożu.
  • system podziemnych pędów powoduje, że roślina jest silna konkurencyjnie wobec innych gatunków (, które mogą pojawić się na wydmach, np. perz).
  • jest wytwarzana duża liczba identycznych osobników przystosowanych do konkretnego środowiska.
  • kłącza szybko się rozrastają, co pozwala roślinie opanować duży obszar,

2. Rozmnażanie generatywne warunkuje zachowanie zróżnicowania genetycznego osobników ponieważ:

  • podczas mejozy powstają na jednej roślinie zróżnicowane gametofity, które produkują potem zróżnicowane gamety.
  • w procesie zapłodnienia uczestniczą zróżnicowane genetycznie gamety.
  • dyspersja nasion umożliwia wymianę genów pomiędzy odległymi populacjami.
  • powstawanie gamet i zapłodnienie to procesy, w wyniku których dochodzi do rekombinacji materiału genetycznego i osobniki potomne różnią się od osobników macierzystych.

6.2. (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za podkreślenie wszystkich trzech prawidłowych informacji charakteryzujących kwiaty turzycy piaskowej.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Turzyca piaskowa ma kwiaty (pojedyncze / zebrane w kwiatostany). Kwiaty te są (rozdzielnopłciowe / obupłciowe), a ze względu na swoją budowę są (owadopylne / wiatropylne).