Biologia - Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 10.
Wyróżnia się trzy rodzaje włosowatych naczyń krwionośnych: naczynia o ścianie ciągłej, naczynia o ścianie okienkowej oraz naczynia o ścianie nieciągłej (zatokowe). Ich opisy przedstawiono poniżej.
- W naczyniach o ścianie ciągłej występują: pozbawiony przerw śródbłonek mający zwartą organizację komórek oraz otaczająca go ciągła błona podstawna.
- Naczynia o ścianie okienkowej mają komórki śródbłonka, w których cytoplazmie znajdują się liczne, regularnie rozmieszczone cieńsze warstwy − okienka, które w większości są przesłonięte białkową błoną. Są to rejony o zwiększonej przepuszczalności. Ich błona podstawna, otaczająca śródbłonek, jest ciągła.
- Naczynia o ścianie nieciągłej, tzw. naczynia zatokowe, cechuje nieciągłość śródbłonka – w jego strukturze pomiędzy rozsuniętymi komórkami tworzą się luki. Błona podstawna jest nieciągła lub jej brakuje.
Transport substancji drobnocząsteczkowych przez błonę komórkową odbywa się za pomocą określonych transporterów.
T. Cichocki, J A. Litwin, J. Mirecka, Kompendium histologii. Podręcznik dla studentów nauk medycznych i przyrodniczych, Kraków 2002.
Zaprojektuj tabelę, umożliwiającą porównanie budowy trzech wymienionych rodzajów włosowatych naczyń krwionośnych pod względem ciągłości błony podstawnej i ciągłości śródbłonka. Opisz nagłówki wierszy i kolumn tabeli. Nie wypełniaj tabeli.
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne zaprojektowanie i opisanie nagłówków wszystkich wierszy i kolumn
w tabeli, porównującej właściwości trzech rodzajów naczyń włosowatych pod
względem ciągłości błony podstawnej i śródbłonka.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
Rodzaj naczynia włosowatego | Ciągłość błony podstawnej | Ciągłość śródbłonka |
o ciągłej ścianie | ||
o ścianie okienkowej | ||
o ścianie nieciągłej / zatokowe |
lub
Rodzaj naczynia włosowatego | Ciągłość | |
błony podstawnej | śródbłonka | |
o ciągłej ścianie | ||
o ścianie okienkowej | ||
o ścianie nieciągłej / zatokowe |
Uwaga:
Uznaje się odpowiedź, w której w tabeli są odwrócone wiersze i kolumny.