Biologia - Matura Czerwiec 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 16.
Za barwę upierzenia papużek falistych odpowiadają allele dwóch dopełniających się genów autosomalnych, które dziedziczą się niezależnie. Dominujący allel F warunkuje kolor niebieski, natomiast allel G – kolor żółty. Papużki mające co najmniej po jednym allelu dominującym obydwu genów są zielone, natomiast osobniki będące podwójnymi homozygotami recesywnymi są białe.
Potomstwo pary papużek falistych – niebieskiej i żółtej – było zawsze upierzone zielono. Jednak kiedy krzyżowano te zielone ptaki z F1 z innymi osobnikami zielonymi, otrzymywano w F2 ptaki: zielone, niebieskie, żółte, a czasami białe.
16.1. (0–1)
Zapisz, stosując oznaczenia alleli podane w tekście, genotypy opisanej pary papużek falistych – niebieskiej i żółtej – oraz ich potomstwa (F1) o piórach zielonych.
Genotyp osobnika niebieskiego:
Genotyp osobnika żółtego:
Genotyp ich zielonego potomstwa (F1):
16.2. (0–1)
Zapisz, stosując oznaczenia alleli podane w tekście, wszystkie możliwe genotypy zielonych papużek falistych.
16.3. (0–2)
Określ prawdopodobieństwo (w %) pojawienia się białego osobnika wśród potomstwa białej papużki falistej i zielonego ptaka z pokolenia F1. Odpowiedź uzasadnij, zapisując odpowiednią krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta).
Prawdopodobieństwo: %
Rozwiązanie
16.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłowe zapisanie wszystkich trzech genotypów z użyciem oznaczeń podanych
w tekście.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Genotyp osobnika niebieskiego: FFgg
Genotyp osobnika żółtego: ffGG
Genotyp ich zielonego potomstwa (F1): FfGg
16.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za zapisanie wszystkich czterech możliwych genotypów osobników zielonych
z użyciem oznaczeń podanych w tekście.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
FFGG, FFGg, FfGG, FfGg
16.3. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – za podanie prawdopodobieństwa 25% wraz z poprawnie zapisaną krzyżówką
genetyczną.
1 pkt – za poprawnie zapisaną krzyżówkę genetyczną, ale niewłaściwie określone
prawdopodobieństwo.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
ffgg x FfGg
| FG | Fg | fG | fg | |
| fg | FfGg | Ffgg | ffGg | ffgg |
Prawdopodobieństwo: 25%.
Uwaga:
Uznaje się odpowiedzi, w których zdający wykonał krzyżówkę i ustalił prawdopodobieństwo
wystąpienia każdej z cech oddzielnie, a następnie obliczył prawdopodobieństwo wystąpienia
danej kombinacji cech.
