Biologia - Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 8.

Kategoria: Nasienne Typ: Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj/wymień

Na poniższym rysunku oraz na zdjęciach przedstawiono budowę dojrzałego ziarna pyłku rośliny okrytonasiennej. Ściana ziarna pyłku jest zbudowana z dwóch zasadniczych warstw.

Zewnętrzna warstwa – egzyna – jest przesycona sporopoleniną, substancją tłuszczopodobną, która jest niezwykle odporna na działanie czynników chemicznych i fizycznych. Zewnętrzna warstwa egzyny może być bardzo rozbudowana – tworzyć wyrostki, kolce. W egzynie znajduje się co najmniej jedno miejsce, gdzie ona jest wyraźnie cieńsza lub jej ciągłość jest przerwana – tzw. apertura (porus).

Wewnętrzna warstwa – intyna – w przeciwieństwie do warstwy zewnętrznej, jest cienka i zbudowana z celulozy i pektyny.

Na podstawie: https://www.paldat.org/search/genus/Salix

8.1. (0–2)

Określ, jakie znaczenie dla przebiegu zapylenia i zapłodnienia u roślin okrytonasiennych mają

  1. egzyna:
  2. apertura:

8.2. (0–1)

Uzupełnij poniższy schemat – nad strzałkami wpisz nazwy procesów (mitoza lub mejoza) prowadzących do powstania określonych komórek ziarna pyłku, a pod nazwami komórek wpisz ich ploidalność (1n / 2n).

8.3. (0–2)

Opisz funkcję, jaką w procesie zapłodnienia u roślin okrytonasiennych pełnią

  1. komórka wegetatywna:
  2. komórka generatywna:

Rozwiązanie

8.1. (0–2)

Schemat punktowania
2 p. – za poprawne podanie znaczenia obu struktur tj. egzyny i apertury (porów) dla funkcjonowania pyłku roślin okrytonasiennych.
1 p. – za poprawne podanie znaczenia jednej ze struktur tj. egzyny lub apertury (porów) dla funkcjonowania pyłku roślin okrytonasiennych.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania
1. Egzyna

  • chroni ziarno pyłku przed działaniem niekorzystnych warunków środowiska. /czynnikami atmosferycznymi.
  • przesycona sporopoleniną chroni przed wysychaniem ziarno pyłku podczas przemieszczania się na słupek.

Uwaga:
Do uznania odpowiedź „Zapewnia przetrwanie większej liczbie ziaren pyłku.

2. Apertura

  • umożliwia wyrastanie /wydostanie się łagiewki pyłkowej z ziarna pyłku.
  • umożliwia wytworzenie łagiewki pyłkowej.

8.2. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za w całości poprawne uzupełnienie schematu, tj. podanie trzech poprawnych nazw podziałów komórkowych oraz w poprawny sposób określenie ploidalności wskazanych na schemacie komórek.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

8.3. (0–2)

Schemat punktowania
2 p. – za poprawne podanie znaczenia komórki wegetatywnej odnoszące się do wytwarzania łagiewki pyłkowej oraz komórki generatywnej – odnoszące się do wytwarzania komórek plemnikowych biorących udział w podwójnym zapłodnieniu.
1 p. – za poprawne podanie tylko znaczenia komórki wegetatywnej odnoszące się do wytwarzania łagiewki pyłkowej albo tylko znaczenia komórki generatywnej – odnoszące się do wytwarzania komórek plemnikowych biorących udział w podwójnym zapłodnieniu.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania
Komórka wegetatywna:

  • tworzy łagiewkę pyłkową, przez które wprowadzane są do zalążka / woreczka zalążkowego/gametofitu żeńskiego komórki plemnikowe / gamety męskie.
  • Umożliwia transport jąder plemnikowych

Komórka generatywna

  • tworzy (dwie) komórki plemnikowe / gamety męskie, z których jedna zapładnia komórkę jajową, a druga wtórne jądro woreczka zalążkowego / komórkę centralną.

Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi odnoszącej się do plemników.