Biologia - Matura Maj 2014, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 19.

Kategoria: Układ krążenia Choroby człowieka Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Tłuszcze, które są nierozpuszczalne w wodzie, krążą we krwi człowieka w postaci związanej z białkami jako lipoproteiny. Do najważniejszych lipoprotein biorących udział w transporcie cholesterolu w naszym organizmie należą lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL), określane mianem „dobrego cholesterolu”, i lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL), zwane „złym cholesterolem”.
Na schemacie przedstawiono dwa modele (X i Y) lipoprotein transportujących cholesterol w obwodowych naczyniach krwionośnych.

Funkcje lipoprotein
a)Określ, który z przedstawionych na schemacie modeli lipoprotein (X czy Y), jest ilustracją HDL. Odpowiedź uzasadnij.
b)Podaj przykład zalecenia dotyczącego sposobu odżywiania się dla osoby, u której stwierdzono podwyższony poziom LDL i zbyt niski poziom HDL we krwi.

Rozwiązanie

a)
(0−1)

Przykłady poprawnej odpowiedzi:

X – ponieważ lipoproteiny HDL

  • zabierają cząsteczki cholesterolu z naczyń krwionośnych/krwi.
  • zapobiegają osadzaniu się cholesterolu w ściankach naczyń krwionośnych/tętnic.

1 p. – za prawidłowy wybór frakcji lipoprotein HDL wraz z uzasadnieniem odnoszącym się do zabierania/usuwania cząsteczek cholesterolu lub zapobiegania osadzaniu się cholesterolu w naczyniach krwionośnych
0 p. – za odpowiedź niepełną, zawierającą tylko wybór frakcji bez uzasadnienia lub z uzasadnieniem niepoprawnym, lub odpowiedź niepoprawną, lub brak odpowiedzi

b)
(0−1)

Przykłady poprawnej odpowiedzi:

Należy:

  • zwiększyć spożycie pokarmów dostarczających tłuszczów nienasyconych (np. mięso tłustych ryb, oleje roślinne).
  • ograniczyć spożywanie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego/tłuszczów nasyconych(masło, smalec, tłuste mięso).
  • ograniczyć spożywanie cukrów prostych.
  • zwiększyć spożycie produktów bogatych w sterole i stanole roślinne (i koloidalny błonnik pokarmowy)

1 p. – za podanie właściwego przykładu zalecenia dietetycznego związanego ze sposobem odżywiania dla osoby ze stwierdzonym wysokim poziomem LDL we krwi
0 p. – za odpowiedź niepoprawną lub odpowiedź zbyt ogólną, np. zmniejszyć spożycie tłuszczów, lub brak odpowiedzi