Biologia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 7.
Na rysunku przedstawiono budowę kwiatu pewnego gatunku rośliny okrytonasiennej.
7.1. (0–1)
Poniższym opisom (1.–3.) przyporządkuj odpowiednie elementy budowy kwiatu wybrane z rysunku (A–E).
- Elementy okwiatu:
- Struktura, w której powstają mikrospory:
- Struktura, z której powstaje owocnia:
7.2. (0–1)
Określ, czy przedstawiony kwiat jest obupłciowy, czy – jednopłciowy. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do jego budowy.
7.3. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego w barwnych i pachnących kwiatach najczęściej wytwarzany jest lepki pyłek. W odpowiedzi uwzględnij znaczenie adaptacyjne wymienionych cech: zarówno kwiatu, jak i pyłku.
Rozwiązanie
7.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe przyporządkowanie wszystkich oznaczeń literowych do trzech struktur.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
- Elementy okwiatu: A i B
- Struktura, w której powstają mikrospory: C
- Struktura, z której powstaje owocnia: D (odpowiedź dopuszczalna D+E)
Uwaga:
Przyporządkowanie większej, niż właściwa, liczby oznaczeń literowych do danej struktury jest traktowane jako przyporządkowanie nieprawidłowe (za wyjątkiem sytuacji dopuszczonej w odpowiedzi 3.).
7.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za określenie, że jest to kwiat obupłciowy, i poprawne uzasadnienie odnoszące się
do obecności słupka / zalążni i pręcików.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Jest to kwiat obupłciowy, ponieważ ma słupek (żeński organ płciowy) i pręciki (męskie
organy płciowe).
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi odnoszących się do powstawania plemników / gamet męskich.
Nie uznaje się odpowiedzi odnoszących się do ogólnej definicji obupłciowości (tautologia) lub nieuwzględniających cech budowy kwiatu widocznych na rysunku, np. „Jest to kwiat obupłciowy, ponieważ wytwarza zarówno mikrospory, jak i makrospory”.
Nie uznaje się, zamiast podania nazw organów rozpoznanych na rysunku kwiatu, podania ich oznaczeń literowych.
7.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie zawierające jednocześnie przyczynę, czyli zapylanie kwiatów
przez owady / zwierzęta, mechanizm, czyli przywabianie owadów barwą i zapachem
oraz skutek, czyli przyczepianie się lepkiego pyłku do ciała zapylacza i przeniesienie
pyłku na inną roślinę.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Barwne i pachnące kwiaty przywabiają owady, a lepki pyłek przyczepia się do ich ciała i może być przeniesiony na słupek kwiatu innej rośliny.
- Jest to przystosowanie do zapylania przez zwierzęta – zapach i barwa je przywabiają, a lepki pyłek przyczepia się do ich ciała i jest przenoszony na inne kwiaty.
