Biologia - Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 8.
Podczas dużego wysiłku fizycznego w organizmie człowieka naczynia krwionośne miejscowo się rozszerzają i do komórek mięśniowych dopływa większa ilość krwi, transportującej do nich tlen za pośrednictwem krwinek czerwonych (erytrocytów), wyspecjalizowanych w jego transporcie.
| a) | Wyjaśnij, dlaczego krwinki czerwone do pełnienia swojej funkcji transportowej tlenu wymagają obecności w nich żelaza Fe2+. |
| b) | Uzasadnij, dlaczego dojrzałe krwinki czerwone nie mogą naprawiać powstających w nich uszkodzeń ani też się dzielić. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie roli jonów żelaza Fe2+ w funkcji transportowej erytrocytów,
odnoszące się do nietrwałego łączenia się Fe2+ z tlenem.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Dwuwartościowy jon żelaza nietrwale przyłącza tlen.
- Dzięki temu jonowi hemoglobina przyłącza tlen w płucach i oddaje go w tkankach.
- Hemoglobina występująca w erytrocytach składa się z grupy hemowej zawierającej Fe2+, do którego przyłącza się nietrwale tlen, dzięki czemu może być przez nią transportowany.
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie przyczyny niezdolności dojrzałych erytrocytów do naprawy
uszkodzeń i podziałów komórkowych, odnoszące się do braku informacji genetycznej.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Nie mają DNA.
- Dojrzałe erytrocyty nie mają jądra komórkowego, a więc nie mają informacji genetycznej dotyczącej tych procesów.
