Biologia - Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 9.
Podczas rozkładu materii organicznej w glebie tworzy się amoniak, który jest stosunkowo lotną substancją. Związek ten może pozostać w glebie związany w postaci soli amonowych, może także być utleniony w procesie nitryfikacji. Ten proces przeprowadzają (w dwóch etapach) chemoautotroficzne bakterie glebowe z rodzaju Nitrosomonas i Nitrobacter w obecności tlenu. Bakterie z obu rodzajów występują w glebie zawsze razem, w związku zwanym parabiozą. Dzięki temu w glebie nie nagromadzają się związki azotowe powstałe w pierwszym etapie nitryfikacji. Poniżej zapisano reakcje obu etapów tego procesu.
I etap przeprowadzany przez bakterie z rodzaju Nitrosomonas:
2NH+4 + 3O2 → 2NO-2 + 4H+ + 2H2O + energia
II etap przeprowadzany przez bakterie z rodzaju Nitrobacter:
2NO-2 + O2 → 2NO-3 + energia
| a) | Określ, jakie znaczenie ma ten proces dla bakterii nitryfikacyjnych, a jakie – dla roślin rosnących na glebach, w których te bakterie żyją. |
Dla bakterii: Dla roślin:
| b) | Podaj, jaki poziom troficzny zajmują bakterie nitryfikacyjne w ekosystemie. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
2 p. – za poprawne określenie znaczenia opisanego procesu dla bakterii odnoszącego się
do uzyskiwania energii koniecznej do asymilacji dwutlenku węgla oraz dla roślin
odnoszącego się do uzyskania lepiej przyswajalnych form azotu.
1 p. – za poprawne określenie znaczenia opisanego procesu dla bakterii nitryfikacyjnych lub
dla roślin.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
Dla bakterii: Uzyskują ATP niezbędny do wytwarzania związków organicznych.
Dla roślin: Bakterie te utleniają amoniak do lepiej przyswajalnych przez rośliny związków azotowych.
Dla bakterii: Bakterie uzyskują energię niezbędną do drugiego etapu chemosyntezy.
Dla roślin: Azotany wytworzone przez bakterie nie są lotne w przeciwieństwie
do amoniaku, dzięki czemu azot zatrzymywany jest w glebie i jest dostępny
dla roślin.
Uwaga:
Nie uznaje się w przypadku bakterii odpowiedzi zbyt ogólnych, odnoszących się do dostarczania energii niezbędnej do życia lub do procesów metabolicznych.
Schemat punktowania
1 p. – za określenie poziomu troficznego producentów, który w ekosystemie zajmują bakterie
nitryfikacyjne.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
poziom producentów / producenci / I poziom troficzny
