Biologia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 24.

Kategoria: Dziedziczenie Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Dzwonek karpacki ma najczęściej kwiaty koloru niebieskiego, ale zdarzają się również odmiany o kwiatach białych. Niebieska barwa kwiatów tego gatunku jest warunkowana przez dominujące allele dwóch dopełniających się genów A i B, kodujących enzymy konieczne do wytworzenia niebieskiego barwnika. Allele a oraz b powstały w wyniku mutacji skutkującej utratą funkcji.
Skrzyżowano rośliny tego dzwonka o kwiatach białych, pochodzące z różnych linii, i w F₁ otrzymano wyłącznie rośliny o kwiatach niebieskich. Natomiast w wyniku krzyżówki tych niebiesko kwitnących roślin uzyskano w F₂ rośliny o kwiatach niebieskich i białych w stosunku 9:7.

Na podstawie: Biologia. Jedność i różnorodność, praca zbiorowa, Warszawa 2008.

a)	Na podstawie przedstawionych informacji zapisz genotypy odmian dzwonka z pokolenia rodzicielskiego o kwiatach białych oraz wszystkie możliwe genotypy roślin o kwiatach niebieskich uzyskanych w F₂. Zastosuj oznaczenia literowe alleli podane w tekście.

Genotypy roślin rodzicielskich o kwiatach białych (P):

Wszystkie genotypy roślin o kwiatach niebieskich (F₂):

b)	Określ, jaki będzie stosunek liczbowy fenotypów w potomstwie roślin uzyskanych po skrzyżowaniu dzwonka o kwiatach niebieskich pochodzącego z F₁ z rośliną z pokolenia rodzicielskiego (kwiaty białe). Zapisz odpowiednią krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta).

Stosunek liczbowy fenotypów potomstwa:

Rozwiązanie

(0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne zapisanie wszystkich sześciu możliwych genotypów.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź
Genotypy roślin o kwiatach białych (P): AAbb i aaBB lub aaBB i AAbb.
Genotypy roślin o kwiatach niebieskich (F₂): AABB, AaBb, AaBB, AABb.

(0–2)

Schemat punktowania
2 p. – za poprawnie wykonaną krzyżówkę genetyczną i podanie stosunku liczbowego uzyskanych fenotypów.
1 p. – za poprawnie wykonaną krzyżówkę genetyczną przy błędnym określeniu stosunku liczbowego uzyskanych fenotypów lub jego braku.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź
Krzyżówka:


	AB	Ab	aB	ab
Ab	AABb (niebieskie)	AAbb (białe)	AaBb (niebieskie)	Aabb (białe)

lub


	AB	Ab	aB	ab
aB	AaBB (niebieskie)	AaBb (niebieskie)	aaBB (białe)	aaBb (białe)

Stosunek liczbowy fenotypów wśród potomstwa: 1 : 1 (białych do niebieskich)

Uwaga
Uznaje się zapisy: „2:2” oraz „50% i 50%” jako stosunek liczbowy fenotypów.