Biologia - Matura Maj 2024, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 1.
W skład organizmów wchodzą różne wielkocząsteczkowe związki organiczne, które są polimerami, składającymi się z monomerów.
1.1. (0–2)
Uzupełnij tabelę – wpisz w puste komórki właściwe informacje.
| Grupa związków organicznych | Nazwa monomeru | Wiązanie łączące monomery (glikozydowe / fosfodiestrowe / peptydowe) |
Przykład funkcji w organizmie |
|---|---|---|---|
| białka | budulcowa | ||
| monosacharyd | zapasowa |
1.2. (0–1)
Do każdej z poniższych struktur białkowych przyporządkuj właściwy opis wybrany spośród A–D. Wpisz litery w wyznaczone miejsca.
Struktura I-rzędowa:
Struktura II-rzędowa:
Struktura III-rzędowa:
- Jest to struktura stabilizowana oddziaływaniami między resztami aminokwasowymi osobnych łańcuchów polipeptydowych.
- Jest to część łańcucha polipeptydowego zwinięta w regularną strukturę stabilizowaną wyłącznie wiązaniami wodorowymi.
- Jest to przestrzenne ułożenie pojedynczego łańcucha polipeptydowego stabilizowane oddziaływaniami niekowalencyjnymi i kowalencyjnymi.
- Jest to kolejność reszt aminokwasowych w łańcuchu polipeptydowym.
Rozwiązanie
1.1. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – za poprawne uzupełnienie czterech komórek tabeli.
1 pkt – za poprawne uzupełnienie trzech komórek tabeli.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
| Grupa związków organicznych | Nazwa monomeru | Wiązanie łączące monomery (glikozydowe / fosfodiestrowe / peptydowe) |
Przykład funkcji w organizmie |
|---|---|---|---|
| białka | aminokwas / aminokwasy / kwasy aminowe | peptydowe / amidowe | budulcowa |
| polisacharydy / cukry złożone / wielocukry / węglowodany złożone | monosacharyd | glikozydowe / O-glikozydowe | zapasowa |
Uwagi:
Nie uznaje się odpowiedzi „monopeptyd” w przypadku nazwy monomeru białek.
Nie uznaje się odpowiedzi „cukry”, „sacharydy”, „węglowodany” w przypadku grupy związków organicznych, ponieważ nie każdy cukier jest syntezowany z monomerów – cukry proste nie są ani polimerami, ani oligomerami.
Nie uznaje się odpowiedzi „dekstryny” w przypadku grupy związków organicznych, ponieważ nie pełnią one funkcji zapasowej.
Dopuszcza się odpowiedzi „disacharydy”, „oligosacharydy” w przypadku grupy związków organicznych.
1.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne przyporządkowanie właściwego opisu do każdej z trzech struktur białkowych.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Struktura I-rzędowa: D
Struktura II-rzędowa: B
Struktura III-rzędowa: C
