Biologia - Test diagnostyczny (matura próbna) Grudzień 2024, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 16.
Na poniższej fotografii przedstawiono węża zbożowego (Pantherophis guttatus), mającego charakterystyczne ubarwienie ochronne w postaci pomarańczowych plam otoczonych szeroką czarną obwódką.
Za takie ubarwienie odpowiadają dwa autosomalne geny zlokalizowane na różnych chromosomach:
- gen A – determinuje wystąpienie pomarańczowego barwnika
- gen B – odpowiada za wytworzenie czarnego barwnika.
Recesywne allele tych genów w układzie homozygotycznym uniemożliwiają syntezę barwników (allel a – brak pomarańczowych plam, allel b – brak czarnej obwódki).
Węże mogą mieć ubarwienie:
- z pomarańczowymi plamami z czarnymi obwódkami – typ dziki
- z pomarańczowymi plamami bez czarnych obwódek
- z samymi czarnymi obwódkami bez pomarańczowego wypełnienia
- albinotyczne.
Fotografia: J.D. Wilson, herpsofnc.org
16.1. (0–1)
Zapisz wszystkie możliwe genotypy węży o ubarwieniu typu dzikiego.
16.2. (0–2)
Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie podaj oczekiwany stosunek fenotypowy potomstwa podwójnie heterozygotycznej samicy o ubarwieniu dzikim i albinotycznego samca. Zastosuj oznaczenia alleli podane w tekście.
Krzyżówka genetyczna:
Stosunek fenotypowy:
Rozwiązanie
16.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne zapisanie czterech możliwych genotypów.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
AABB, AaBB, AaBb, AABb
16.2. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – za poprawne zapisanie krzyżówki genetycznej oraz za poprawne podanie stosunku fenotypowego.
1 pkt – za poprawne zapisanie krzyżówki genetycznej.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Krzyżówka genetyczna:
Stosunek fenotypowy: 1 : 1 : 1 : 1 / wszystkie cztery klasy fenotypowe w równych proporcjach
