Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 15.
Stopień uwodnienia wyrośniętych, mających wakuole komórek roślinnych, regulowany jest
dzięki osmozie. Ze względu na sposób pobierania wody, komórkę można uznać za układ
osmotyczny. Błona komórkowa jest selektywnie przepuszczalna, a wnętrze komórki wypełnia
wakuola, zawierająca wodny roztwór substancji osmotycznie czynnych. Ściana komórkowa
jest przepuszczalna dla wody i substancji w niej rozpuszczonych.
Na rysunkach przedstawiono zmiany zachodzące w dwóch takich samych komórkach
roślinnych umieszczonych w różnych roztworach.

J. Michejda, L. Ratajczak, Ćwiczenia z fizjologii roślin, Warszawa 1986, s. 47–48.
a) | Na obu rysunkach narysuj strzałki ilustrujące kierunek przepływu wody między komórką a roztworem, w którym została umieszczona. |
b) | Na podstawie analizy rysunków określ, jakie zmiany zachodzą w komórce roślinnej umieszczonej w roztworze hipertonicznym (A) i hipotonicznym (B), przyporządkowując wszystkie spośród podanych niżej stwierdzeń (1–5) odpowiednio roztworom A lub B. |
- Występuje zjawisko plazmolizy
- Powiększenie objętości protoplastu
- Zmniejszenie się turgoru komórki
- Wzrost ciśnienia protoplastu na ścianę komórkową
- Pobieranie wody przez komórkę
c) | Opisz, jaką rolę w utrzymaniu jędrności (turgoru) komórki roślinnej odgrywają wakuola i ściana komórkowa. |
Rozwiązanie
- A
- B
- A
- B
- B
Przykład poprawnej odpowiedzi
W roztworze hipotonicznym woda napływa przez cytoplazmę do wakuoli na drodze osmozy.
Objętość wakuoli zwiększa się, co powoduje, że protoplast wywiera ciśnienie na ścianę
komórkową, która jest sztywna, rozciąga się nieznacznie i wywiera (w kierunku przeciwnym)
ciśnienie na protoplast. Te zjawiska łącznie zapewniają jędrność (turgor) komórki.