1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 88.

Kategoria: Genetyka - pozostałe Typ: Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Cykl komórkowy eukariontów jest to uporządkowana sekwencja zdarzeń w życiu komórki od jej powstania, w wyniku podziału komórki rodzicielskiej, do jej podziału na komórki potomne. W czasie podziału komórki zmienia się poziom złożoności organizacji DNA, co prowadzi do uformowania się kariotypu. Regulacja cyklu komórkowego obejmuje między innymi wykrywanie uszkodzeń materiału genetycznego i ich naprawę, apoptozę komórek oraz zapobieganie niekontrolowanym podziałom komórkowym. To są główne mechanizmy chroniące materiał genetyczny komórek przed mutacjami i transformacją nowotworową.

Na podstawie: http://bioinfo.mol.uj.edu.pl/articles/Musial05 [dostęp: 27.08.2014].
a)Uszereguj wymienione struktury (A–D) w kolejności obrazującej wzrost złożoności organizacji jądrowego DNA.
  1. nukleosom
  2. chromosom
  3. podwójna helisa
  4. chromatyda

b)Wpisz nazwy elementów chromosomu metafazowego oznaczonych na schemacie cyframi 1–4.
Na podstawie: http://www.e-biotechnologia.pl/Artykuly/chromosomy [dostęp: 20.08.2014].
c)Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń, dotyczących kariotypu w komórkach somatycznych człowieka. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.
Lp. Informacja Prawda Fałsz
1. Każdy z 44 autosomów w niezmutowanej komórce somatycznej człowieka zawiera 1 allel określonego genu.
2. Morfologiczny obraz chromosomów jest taki sam w komórkach somatycznych człowieka, niezależnie od jego płci.
3. Niezmutowane komórki somatyczne różnych ludzi mogą zawierać różne zestawy alleli poszczególnych genów.
d)Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Jeżeli nowotwór charakteryzuje się nadmierną proliferacją komórkową (namnażaniem się komórek) i amplifikacją genów (zwiększeniem liczby kopii genów), to zahamowanie nowotworowej transformacji komórek może nastąpić przez

  1. zatrzymanie cyklu komórkowego.
  2. inaktywację mechanizmów indukujących apoptozę.
  3. uzyskanie zdolności do nielimitowanej liczby podziałów.
  4. uniezależnienie się komórek od czynników regulujących proliferację.

Rozwiązanie

a)
(0-1)
C, A, D, B
b)
(0-1)
  1. trabant (satelita)
  2. przewężenie wtórne
  3. centromer (przewężenie pierwotne)
  4. chromatydy (ramiona chromatyd)

c)
(0-1)
  1. P
  2. F
  3. P

d)
(0-1)

A

Wskazówki

a)
Aby zrealizować polecenie, trzeba wiedzieć, co oznaczają użyte tu podstawowe terminy określające struktury, w postaci których może występować DNA. Pomocne w rozwiązaniu zadania może być przypomnienie sobie informacji dotyczących zmian w organizacji DNA w początkowej fazie podziału komórki.

b)
Aby zrealizować polecenie, trzeba wykazać się znajomością określonej terminologii biologicznej. Opisanie budowy chromosomu metafazowego może ułatwić przypomnienie sobie przebiegu podziału komórki i rozróżnienie jego faz, bowiem każdy z wskazanych elementów chromosomu odgrywa określoną rolę w czasie podziału komórki.

c)
Aby zrealizować polecenie, trzeba wykorzystać posiadaną wiedzę (zdobytą w gimnazjum i liceum), dotyczącą kariotypu (kompletnego zestawu chromosomów komórki somatycznej) człowieka, do skonfrontowania z treścią poszczególnych stwierdzeń z tabeli dla oceny ich prawdziwości.

d)
Porównaj informacje zawarte w treści poszczególnych przykładów odpowiedzi z odpowiednimi informacjami w tekście źródłowym i na tej podstawie dokonaj wyboru prawidłowej odpowiedzi. Na przykład sformułowanie: uniezależnienie się komórek od czynników regulujących proliferację, nie jest dobrą odpowiedzią, czyli nie może zahamować nowotworowej transformacji komórek, co można stwierdzić na podstawie informacji z tekstu źródłowego: (...) zapobieganie niekontrolowanym podziałom komórkowym. To są główne mechanizmy chroniące materiał genetyczny komórki przed mutacjami i transformacją nowotworową.