Chemia - Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 18.
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było porównanie aktywności chemicznej czterech metali: talu (Tl), technetu (Tc), hafnu (Hf) i molibdenu (Mo). Stwierdzono, że z udziałem wymienionych metali i ich jonów samorzutnie zachodzą reakcje, których przebieg ilustrują poniższe równania w formie jonowej skróconej:
II
III
IV
V
3Tl + Mo3+ → 3Tl+ + Mo
Hf + Tc4+ → Hf4+ + Tc
Hf + 4Tl+ → Hf4+ + 4Tl
4Mo + 3Tc4+ → 4Mo3+ + 3Tc
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.
18.1. (0–1)
Uszereguj wymienione metale według malejącej aktywności chemicznej – napisz ich symbole w odpowiedniej kolejności.
18.2. (0–1)
Spośród kationów biorących udział w opisanych reakcjach wybierz jon, który jest najsilniejszym utleniaczem, i jon, który jest najsłabszym utleniaczem. Napisz wzory wybranych jonów.
Rozwiązanie
18.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne uszeregowanie metali.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Hf, Tl, Mo, Tc
Uwaga! Jeśli zdający zamiast symboli pierwiastków poda ich nazwy, należy przyznać punkt.
18.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawny zapis wzorów wybranych kationów.
0 p. – za każdą inną odpowiedź albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Najsilniejszy utleniacz: Tc4+ Najsłabszy utleniacz: Hf4+