Biologia - Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 6.

Kategoria: Metody badawcze i doświadczenia Typ: Sformułuj wnioski, hipotezę lub zaplanuj doświadczenie

Bezwodny chlorek kobaltu ma barwę niebieską, natomiast po związaniu cząsteczek wody przyjmuje zabarwienie różowe.

Uczniowie uprawiali w szkolnym ogrodzie trzy gatunki roślin: pomidory, fasolę i nasturcję. Byli ciekawi, którą z grządek należy najczęściej podlewać.

Przygotowali więc po 3 doniczki z roślinami: pomidora, fasoli oraz nasturcji. Następnie na górnej i dolnej powierzchni jednego liścia każdej z roślin umieścili krążki wysuszonej bibuły nasyconej chlorkiem kobaltu i przykryli je szkiełkami przytrzymywanymi przez zaciski tak, aby nie uszkodzić liścia.

Czas potrzebny do zmiany zabarwienia papierków na różowy u wszystkich roślin, zarówno na dolnej, jak i na górnej powierzchni liści, uczniowie zmierzyli za pomocą stopera, a następnie obliczyli odpowiednie wartości średnie, a wyniki podali w sekundach.

Na podstawie: http://www.biologydiscussion.com/experiments/top-10-experiments-on-plants-with- diagram/56651

6.1. (0–1)

Sformułuj problem badawczy przedstawionego doświadczenia. W odpowiedzi uwzględnij badany proces oraz obydwie zmienne niezależne.

6.2. (0–1)

Zaprojektuj tabelę, w której będzie można zestawić wyniki przedstawionego doświadczenia. Uwzględnij nagłówki kolumn i objaśnienia wierszy tabeli.

Rozwiązanie

6.1. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne sformułowanie problemu badawczego odnoszącego się do intensywności / natężenia transpiracji, górnej i dolnej powierzchni liści oraz odnoszącego się do różnych / trzech gatunków badanych roślin (pomidora, fasoli i nasturcji).
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania

  • Porównanie intensywności transpiracji z dolnej i górnej powierzchni liści różnych gatunków roślin: pomidora, fasoli i nasturcji.
  • Oznaczanie intensywności transpiracji z dolnej i górnej powierzchni liści trzech badanych gatunków roślin.
  • Wpływ różnic między gatunkami badanych roślin na intensywność transpiracji z górnej i dolnej powierzchni blaszki liściowej.
  • Czy występują różnice między intensywnością transpiracji z górnej i dolnej powierzchni liści pomiędzy różnymi badanymi roślinami?

6.2. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe skonstruowanie tabeli uwzględniającej nagłówki wierszy tabeli: trzy badane gatunki roślin – nasturcję, fasolę i pomidora a także opis nagłówków kolumn tabeli uwzględniający: średni czas do zmiany zabarwienia chlorku kobaltu na różowy wraz z jednostką czasu [s] oraz górną i dolną powierzchnię liści badanych roślin.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie (projekt tabeli)

Gatunek rośliny Średni czas do zmiany zabarwienia chlorku kobaltu na różowy [s]
na górnej powierzchni liści na dolnej powierzchni liści
nasturcja
fasola
pomidor

Uwaga:
Uznaje się inny układ tabeli pod warunkiem, że uwzględnia badane parametry.