Chemia - Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5.
Spośród związków chemicznych, których wzory podano poniżej, wybierz wszystkie, które odpowiadają opisowi podanemu w tabeli.
| Opis | Wzór związku lub wzory związków |
|---|---|
| Pomiędzy atomami w cząsteczce występują wiązania atomowe spolaryzowane, ale cząsteczka nie jest polarna. | |
| W cząsteczce występuje jedna niewiążąca para elektronowa atomu centralnego. | |
| Związek charakteryzuje się wysoką temperaturą topnienia, a po stopieniu przewodzi prąd. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
2 p. – za poprawne uzupełnienie trzech wierszy tabeli.
1 p. – za poprawne uzupełnienie dwóch wierszy tabeli.
0 p. – za każdą inną odpowiedź albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
| Opis | Wzór związku lub wzory związków |
|---|---|
| Pomiędzy atomami w cząsteczce występują wiązania atomowe spolaryzowane, ale cząsteczka nie jest polarna. | CO2, SO3 (oraz CS2) |
| W cząsteczce występuje jedna niewiążąca para elektronowa atomu centralnego. | SO2, NCl3 |
| Związek charakteryzuje się wysoką temperaturą topnienia, a po stopieniu przewodzi prąd. | KCl, NaNO3 |
Uwagi od BiologHelp:
Skąd możliwość podania CS2 w pierwszym wierszu tabeli? To kwestia stopnia zaokrąglenia jaki przyjmiemy w określeniu elektroujemności pierwiastków tworzących ten związek. Przyjmując wartości elektroujemności podane w tablicach maturalnych faktycznie otrzymamy różnicę równą 0, dlatego też podanie tej cząsteczki jako posiadającej wiązanie spolaryzowane nie jest domyślną odpowiedzią w kluczu CKE.
Dokładniejsze wartości są jednak różne: elektroujemność węgla wg skali Paulinga wynosi 2,55, natomiast siarki 2,58. Różnica 0,03 nie jest czymś dramatycznym, stąd uproszczenie o niepolarnym charakterze wiązania (np. w podręcznikach Nowej Ery), jednak na upartego można powiedzieć, że wiązania między węglem a siarką są delikatnie spolaryzowane. Sama cząsteczka ze względu na liniową geometrię faktycznie nie będzie posiadała momentu dipolowego (pomijając już słabą polarność wiązań). Niemniej jednak, właśnie dla tych upartych CKE przewidziało możliwość podania cząsteczki CS2 jako posiadającej wiązania spolaryzowane, ale niepolarnej bez utraty punktów – nie możemy bowiem takiej odpowiedzi z czystym sumieniem odrzucić bez dodatkowych wyjaśnień.
