"Nowa" matura z biologii 2021 - proponowane odpowiedzi
Również i ja po raz kolejny rozwiązałem maturę z biologii, a swoje odpowiedzi zamieszczam w niniejszym artykule. Mam nadzieję, że większość z Was odpowiedziała podobnie i będą to odpowiedzi uznawane w oficjalnym kluczu przez CKE ;)
Zadanie 1.1 (0-1)
Dominującą strukturą II-rzędową w cząsteczce dojrzałej ludzkiej prolaktyny jest alfa-helisa (α helisa).
Zadanie 1.2 (0-1)
Najwyższa rzędowość struktury prolaktyny to struktura III-rzędowa, ponieważ białko to składa się tylko z jednego łańcucha, w którym elementy struktury II-rzędowej przyjmują określoną konfigurację przestrzenną.
Zadanie 1.3 (0-1)
Całkowita liczba kodonów w mRNA stanowiącym matrycę podczas syntezy prolaktyny to 228 (199+28+1; jeden kodon na każdy aminokwas - cząsteczka sygnałowa jest odcinana po syntezie białka - plus kodon STOP nie kodujący aminokwasu)
Zadanie 2.1 (0-2)
Elektrony pochodzące ze zredukowanych podczas cyklu Krebsa dinukleotydów – NADH oraz FADH2 – są przenoszone na cząsteczkę (dwutlenku węgla / tlenu) poprzez łańcuch przenośników elektronów związanych z (wewnętrzną / zewnętrzną) błoną mitochondrialną. Energia uwolniona podczas przepływu elektronów przez łańcuch oddechowy jest wykorzystywana do transportu protonów, które przemieszczają się w kierunku ich (mniejszego / większego) stężenia do przestrzeni międzybłonowej mitochondrium, gdzie panuje (niższe / wyższe) pH niż w matriks mitochondrium.
Zadanie 2.2 (0-1)
Kwas ortofosforowy (Pi) oraz ADP stanowią substraty do syntezy ATP, będącej elementem procesów oddychania wewnątrzkomórkowego, który zachodzi przy udziale syntazy ATP zlokalizowanej w wewnętrznej błonie mitochondrium (lub który zachodzi wewnątrz mitochondrium). Substraty te są zużywane w procesie syntezy ATP, dlatego ich ciągły transport do wnętrza mitochondrium jest konieczny do efektywnego zachodzenia procesów oddychania wewnątrzkomórkowego.
Zadanie 2.3 (0-1)
- glikoliza
- reakcja pomostowa
Zadanie 3.1 (0-1)
L-kanawanina różni się od argininy zastąpieniem atomu węgla przez atom tlenu, co wpływa na możliwość powstawania wiązań i oddziaływań między pozostałymi aminokwasami w łańcuchu polipeptydowym. Zmieniona liczba i rodzaj oddziaływań w łańcuchu polipeptydowym białka enzymatycznego może zaburzać jego strukturę przestrzenną, w tym strukturę centrum aktywnego, która jest kluczowa dla przeprowadzenia katalizy reakcji. Zmieniona struktura przestrzenna centrum aktywnego będąca skutkiem wbudowania L-kanawaniny w miejsce argininy prowadzi do obniżonej aktywności katalitycznej enzymów.
Zadanie 3.2 (0-1)
L-kanawanina jest aminokwasem, stąd do jej syntezy przez roślinę wymagane jest dobre zaopatrzenie w związki azotu. Symbioza roślin bobowatych z bakteriami wiążącymi azot atmosferyczny ma zatem znaczenie dla syntezy L-kanawaniny ponieważ związki azotu wyprodukowane przez symbiotyczne bakterie mogą posłużyć do syntezy tego aminokwasu nawet przy niedoborze azotu w glebie.
Zadanie 3.3 (0-1)
Zadanie 3.4 (0-1)
Zdolność detoksykacji L-kanawaniny pozwala larwom chrząszcza Caryedes brasiliensis żywić się nasionami tropikalnego pnącza z rodziny bobowatych (Dioclea megacarpa), które przez zawartość tego aminokwasu są toksyczne dla większości owadów nasionożernych. Dzięki temu chrząszcz ten zyskał niszę umożliwiającą rozwój w warunkach zmniejszonej konkurencji o pokarm.
Zadanie 4 (0-1)
Erytrocyty będąc komórkami krwi transportującymi m.in. tlen są przeciskane przez drobne naczynia włosowate o średnicy zbliżonej do średnicy tych komórek. Obecność na ich powierzchni glikokaliksu, który wiążąc wodę sprawia, że powierzchnia komórki jest śliska pozwala zmniejszyć tarcie między erytrocytem, a ścianami naczyń włosowatych usprawniając ich przeciskanie w tym newralgicznym miejscu i zapobiegając ich szkodzeniu.
Ponadto mniejsze tarcie między komórkami śródbłonka naczyń włosowatych, a erytrocytem pozwala na ściślejsze dopasowanie naczyń do komórek, co usprawnia również dyfuzję tlenu między erytrocytem a śródbłonkiem.
Zadanie 5 (0-1)
Obserwowaną komórką była komórka bakteryjna ze względu na obecność nukeoidu, który jest strukturą charakterystyczną dla komórek prokariotycznych (w tym bakteryjnych), podczas gdy komórki grzyba są eukariotyczne i nie posiadają nukleoidu.
Zadanie 6.1 (0-1)
Dorosłe tasiemce prowadzą pasożytniczy tryb życia bytując w przewodzie pokarmowym żywiciela i żywiąc się strawionym przez niego pokarmem. W związku z tym nie posiadają przewodu pokarmowego, a związki organiczne wchłaniają całą powierzchnią ciała. Obecność licznych mikrotrychów na powierzchni ich ciała zwiększa ją, dzięki pozwalając na na sprawniejsze odżywianie.
Zadanie 6.2 (0-1)
Zadanie 6.3 (0-1)
1. F; 2. P; 3. F
Zadanie 7.1 (0-1)
np.
- Wpływ warunków oświetlenia na grubość blaszki liściowej klonu cukrowego.
- Wpływ warunków oświetlenia na wysokość komórek miękiszu palisadowego/grubość warstwy miękiszu asymilacyjnego blaszek liści klonu cukrowego.
Zadanie 7.2 (0-1)
np.
- Komórki miękiszu asymilacyjnego palisadowego w liściach dobrze oświetlonych są dłuższe niż analogiczne komórki w liściach zacienionych.
- Komórki miękiszu asymilacyjnego palisadowego w liściach dobrze oświetlonych są ściślej ułożone niż analogiczne komórki w liściach zacienionych.
Zadanie 8.1 (0-1)
B1
Zadanie 8.2 (0-1)
W wyniku dotknięcia przez wąs czepny drewnianej podpory nastąpiło gromadzenie się auksyn po stronie przeciwległej wąsa, w stosunku do miejsca kontaktu co spowodowało szybszy wzrost wydłużeniowy (elongacyjny) komórek stymulowanych większym stężeniem auksyn i wygięcie wąsa w stronę podpory na skutek nierównomiernego wydłużania wąsa.
Zadanie 9.1 (0-1)
np.
- Ile wynosi szybkość transportu związków organicznych w pędzie lilaka pospolitego?
- Wpływ odległości od szczytu pędu na szybkość transportu związków organicznych w pędzie lilaka pospolitego.
Zadanie 9.2 (0-1)
Radioaktywne atomy węgla 14C, znajdujące się w znakowanym CO2 zostały wbudowane do związków organicznych w procesie fotosyntezy (fazie ciemnej fotosyntezy) prowadzonym przez liście lilaka umieszczone szklanym pojemniku ze znakowanym CO2. Produkty fotosyntezy zawierające radioaktywne atomy węgla zostały następnie przetransportowane do soku floemowego rośliny.
Zadanie 10.1 (0-1)
Zmiana w budowie korzenia ryżu polegała na powstaniu większych przestworów międzykomórkowych tworzących kanały powietrzne, dzięki którym mogło dochodzić do wymiany gazowej w obrębie korzenia nawet w warunkach podtopienia.
Zadanie 10.2 (0-1)
Wydzielanie etylenu w czasie suszy prowadzi do opadania liści. Utrata liści wiąże się ze zmniejszeniem powierzchni transpiracji i zmniejsza tym samym utratę wody przez roślinę, co pozwala na utrzymanie zrównoważonego bilansu wodnego w warunkach jej niedoboru.
Zadanie 10.3 (0-1)
1. P; 2. P; 3. P
Zadanie 11.1 (0-1)
| Nazwa enzymu | Trawiony składnik pokarmowy (substrat) |
| trypsyna | białka / polipeptydy |
| amylaza trzustkowa | polisacharydy |
| lipaza trzustkowa | zemulgowane tłuszcze |
Zadanie 11.2 (0-1)
dwunastnica
Zadanie 11.3 (0-1)
Trzustka pełni funkcję gruczołu wydzielania wewnętrznego ponieważ jej komórki produkują insulinę, która wydzielana jest do krwi.
lub
Trzustka pełni funkcję gruczołu wydzielania wewnętrznego ponieważ jej komórki produkują glukagon, który wydzielany jest do krwi.
Zadanie 12.1 (0-1)
Dzień, w którym ptakom ograniczono dostęp do wody: 4
Dzień, w którym ptaki zostały napojone: 12
Zadanie 12.2 (0-1)
W trakcie eksperymentu wystąpił okres, w którym ptaki miały ograniczony dostęp do wody. To spowodowało reakcję organizmu ograniczającą jej straty z moczem, wzrósł stopień resorpcji zwrotnej wody, w związku z czym powstający mocz zawierał więcej wydalanych osmotycznie czynnych substancji w stosunku do zawartości wody, a więc zyskał większą osmolarność.
Zadanie 12.3 (0-1)
Strusie, podobnie jak inne ptaki nie posiadają zębów, natomiast ich dziób nie pozwala na odpowiednie rozdrobnienie pokarmu, szczególnie pochodzenia roślinnego. Połykane kamienie pozwalają uzyskać lepsze rozdrobnienie pokarmu dzięki jego rozcieraniu między kamieniami w żołądku. Lepsze rozdrobnienie pokarmu poprawia dostępność fragmentów pokarmu dla enzymów trawiennych, co zwiększa skuteczność trawienia.
Zadanie 13.1 (0-1)
- polaryzacja
- depolaryzacja
- repolaryzacja
- hiperpolaryzacja
Zadanie 13.2 (0-1)
1. P; 2. F; 3. F
Zadanie 14.1 (0-1)
1. P; 2. P; 3. F
Zadanie 14.2 (0-1)
Mutacja uniemożliwiająca syntezę witaminy C nie została wyeliminowana przez dobór naturalny ponieważ witamina ta występuje w wystarczających ilościach w pożywieniu, pozwalając na pokrycie jej zapotrzebowania z dietą, bez syntezy własnej organizmu. Stąd też efekt mutacji nie ujawnił się fenotypowo i nie spowodował zmian w przystosowaniu organizmów objętych mutacją do warunków środowiska.
Zadanie 14.3 (0-1)
Witamina A jest rozpuszczalna w tłuszczach, stąd łatwiej może ulegać magazynowaniu wraz z nimi w organizmie np. w wątrobie, podczas gdy witamina C rozpuszczalna jest w wodzie, a jej nadmiar wydalany jest z moczem.
Zadanie 15.1 (0-1)
Funkcja strzemiączka: przekazywanie drgań na okienko przedsionka (ucha wewnętrznego)
Nazwy pozostałych kosteczek słuchowych: kowadełko, młoteczek
Zadanie 15.2 (0-1)
Część kości w trakcie wzrostu ulega zrośnięciu, przez co w organizmie dorosłym występują jako jedna kość.
Zadanie 15.3 (0-1)
np. funkcja krwiotwórcza, stanowią rezerwę wapnia, zapewniając jego stałe stężenie we krwi
Zadanie 15.4 (0-1)
Odpowiedź D
Zadanie 16.1 (0-1)
1. P; 2. F; 3. F
Zadanie 16.2 (0-1)
Podczas biomonitoringu czystości wód wykorzystuje się więcej niż jednego osobnika żeby zmniejszyć ryzyko wpływu innych zdarzeń losowych, niezwiązanych z zanieczyszczeniem wody, na zamknięcie małża, oraz żeby wykluczyć możliwość przegapienia skażenia w czasie fizjologicznego zamknięcia skorupy małża - co najmniej jeden z pozostałych małży powinien zostać otwarty celem utrzymania ciągłości monitoringu.
Zadanie 16.3 (0-1)
- Umożliwia zdobywanie pokarmu poprzez filtrację przepływającej wody
- Umożliwia wymianę gazową przez skrzela omywane wodą
Zadanie 17.1 (0-1)
Odpowiedź A
Zadanie 17.2 (0-1)
Obliczenia:
Z prawa Hardy'ego Weinberga:
p2 + 2pq + q2 = 1
p + q = 1
q2 = 1/40000 (częstotliwość występowania homozygot recesywnych w populacji)
q = 1/40000 = 0,005
p = 1 - 0,005 = 0,995
2pq = 0,00995 (częstość heterozygot, czyli nosicieli)
Częstość występowania nosicieli wrodzonej nietolerancji fruktozy wynosi: 0,00995
Zadanie 17.3 (0-1)
Osoba cierpiąca na wrodzoną nietolerancję fruktozy powinna wyeliminować z diety sacharozę, ponieważ sacharoza jest dwucukrem rozkładającym się w przewodzie pokarmowym na glukozę i fruktozę, która mogłaby wywołać objawy choroby.
Zadanie 18 (0-2)
Hipoteza 1. została (potwierdzona / odrzucona), ponieważ przy założeniu prawdziwości tej hipotezy wartość teoretyczna stosunku fenotypów wynosi (2:1 / 3:1 / 9:7), co jest (zgodne / niezgodne) z otrzymanymi wynikami badań.
Hipoteza 2. została (potwierdzona / odrzucona), ponieważ przy założeniu prawdziwości tej hipotezy wartość teoretyczna stosunku fenotypów wynosi (2:1 / 3:1 / 9:7), co jest (zgodne / niezgodne) z otrzymanymi wynikami badań.
Zadanie 19.1 (0-1)
Nazwa procesu: transkrypcja
Lokalizacja procesu: jądro komórkowe
Zadanie 19.2 (0-1)
Różnice te wynikają z obecności w genach sekwencji niekodujących (intronów), które są wycinane w czasie obróbki potranskrypcyjnej z pre-mRNA, co prowadzi do powstania mRNA, który jest cząsteczką krótszą.
Zadanie 19.3 (0-1)
fenyloketonuria
Zadanie 19.4 (0-1)
Niezgodnie z II prawem Mendla mogą dziedziczyć się geny 2 i 4, ponieważ leżą one na tym samym chromosomie. II prawo Mendla zakłada, że allele jednego genu dziedziczą się niezależnie od alleli drugiego genu. W przypadku jednak, gdy oba geny położone są na tym samym chromosomie ich allele mogą dziedziczyć się razem, co zaburzy rozkład cech w stosunku do dziedziczenia niezależnego, zgodnego z II prawem Mendla. Geny takie określamy jako sprzężone.
Zadanie 19.5 (0-1)
Albuminy to białka (rozpuszczalne / nierozpuszczalne) w wodzie, występujące głównie (w cytoplazmie erytrocytów / w osoczu krwi). Główną funkcją tych białek jest (transport tlenu / regulacja ciśnienia osmotycznego krwi).
Zadanie 20 (0-1)
Kaczki opisane w tekście nie są zaliczane do jednego gatunku ponieważ występuje między nimi izolacja rozrodcza behawioralna uniemożliwiająca krzyżowanie w warunkach naturalnych. Biologiczna koncepcja gatunku zakłada, że tworzony jest on przez wszystkie populacje, których osobniki mogą się ze sobą swobodnie krzyżować i wydawać płodne potomstwo w warunkach naturalnych (nie jest istotna możliwość uzyskania mieszańców w warunkach sztucznych). W opisanym przypadku taka definicja nie jest spełniona dla opisanych populacji kaczek.
Zadanie 21 (0-1)
A2
Zadanie 22.1 (0-1)
Próbą kontrolną w opisanym doświadczeniu będzie fitoplankton hodowany w próbce wody z Morza Sargassowego bez jej wzbogacania, w środowisku zawierającym znakowany węglem 14C CO2.
Zadanie 22.2 (0-1)
1. N; 2. N; 3. T
Zadanie 23 (0-1)
| Masowy rozwój glonów i roślin wodnych. | 2 |
| Rozkład materii organicznej przez bakterie beztlenowe. | 6 |
| Wzrost zawartości azotanów i fosforanów w jeziorach. | 1 |
| Powstanie siarkowodoru oraz amoniaku. | 7 |
| Zmniejszenie przejrzystości wód. | 3 |
| Zmniejszenie stężenia tlenu. | 5 |
| Zmniejszenie intensywności fotosyntezy. | 4 |
| Spadek różnorodności biologicznej ekosystemów wodnych. | 8 |
Zadanie 24.1 (0-1)
Odpowiedź B
Zadanie 24.2 (0-1)
Zbiorowiska naturalne najczęściej charakteryzują się większą różnorodnością biologiczną oraz najczęściej zamkniętym obiegiem pierwiastków, co skutkuje utrzymywaniem się względnie stałego poziomu fosforu w glebie. W przypadku pól uprawnych mamy do czynienia najczęściej z monokulturami, w chronionymi przed konsumentami II rzędu, którzy mogliby przyczyniać się do nawożenia fosforowego, oraz z zaburzonym obiegiem fosforu przez zbiór plonów.
PS: Trzymam kciuki za Wasze wyniki :) Mam nadzieję, że nie weźmiecie powyższych odpowiedzi bardzo na serio, bo w sumie nikt nie wie jaki będzie oficjalny klucz ;)
- Zaloguj się albo zarejestruj aby dodać komentarz
