Chemia - Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 17.
Jodyna jest preparatem o działaniu odkażającym. Aby otrzymać 100,0 gramów jodyny,
miesza się 3,0 gramy jodu, 1,0 gram jodku potasu, 90,0 gramów etanolu o stężeniu 96%
masowych (pozostałe 4% masy stanowi woda) oraz 6,0 gramów wody. Powstała mieszanina
jest ciemnobrunatnym roztworem.
Jod rozpuszczony w etanolu ma ograniczoną trwałość. Reaguje z wodą obecną w roztworze,
tworząc jodowodór i kwas jodowy(I) o wzorze HIO, który z kolei utlenia etanol najpierw
do aldehydu, a następnie − do dalszych produktów. Aby zapobiec tym przemianom, do
jodyny dodaje się rozpuszczalny w wodzie jodek potasu. W wyniku reakcji jodu
cząsteczkowego z jonami jodkowymi powstają trwałe jony trijodkowe, dzięki czemu jod nie
reaguje z wodą.
Na podstawie: http://www.doz.pl, A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010 oraz R.T. Morrison, R.N. Boyd, Chemia organiczna, t. 1, Warszawa 2008.
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji jodu z wodą oraz podaj wzór utleniacza i reduktora.
Równanie reakcji:
Wzór utleniacza: Wzór reduktora:
Rozwiązanie
Schemat punktowania
2 p. – za poprawne napisanie równania reakcji w formie cząsteczkowej i poprawne wskazanie
utleniacza i reduktora.
1 p. – za poprawne napisanie równania reakcji w formie cząsteczkowej i błędne wskazanie lub
brak wskazania utleniacza i reduktora.
lub
– za błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki
stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) i poprawne wskazanie utleniacza
i reduktora.
0 p. – za błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki
stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) i błędne wskazanie utleniacza i reduktora
albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Równanie reakcji: I2 + H2O → HI + HIO
Wzór utleniacza: I2 Wzór reduktora: I2
