Chemia - Matura Maj 2018, Poziom podstawowy (Formuła 2007) - Zadanie 18.
W przypadku węglowodorów o podobnej strukturze i liczbie atomów węgla temperatura topnienia jest tym wyższa, im więcej elementów symetrii ma cząsteczka związku.
Na podstawie: R. J. C. Brown, Melting Point and Molecular Symmetry, J. Chem. Educ. 77 (6), 2000.
18.1. (1 pkt)
Poniżej przedstawiono wzory dwóch węglowodorów – benzenu i toluenu:
Temperatura topnienia benzenu (pod ciśnieniem atmosferycznym) wynosi 5,53°C.
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.
Oceń, czy temperatura topnienia toluenu pod ciśnieniem atmosferycznym jest wyższa, czy – niższa od 5,53°C.
18.2. (1 pkt)
Dwa izomeryczne butyny, których cząsteczki mają budowę łańcuchową, znacznie się różnią temperaturą topnienia. W poniższej tabeli podano wartość temperatury topnienia (pod ciśnieniem atmosferycznym) każdego z tych izomerów.
Uzupełnij tabelę – wpisz wzory półstrukturalne (grupowe) obu izomerycznych butynów przy odpowiedniej wartości temperatury topnienia.
| Temperatura topnienia pod ciśnieniem atmosferycznym | Wzór izomerycznego butynu |
|---|---|
| – 126°C | |
| – 32°C |
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.
Rozwiązanie
18.1. (1 pkt)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę.
0 p. – za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
(Temperatura topnienia toluenu pod ciśnieniem atmosferycznym jest) niższa (od 5,53°C,
ponieważ cząsteczka toluenu ma mniej elementów symetrii niż cząsteczka benzenu).
18.2. (1 pkt)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wpisanie wzorów półstrukturalnych (grupowych) obu izomerycznych
butynów.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
| Temperatura topnienia pod ciśnieniem atmosferycznym | Wzór izomerycznego butynu |
|---|---|
| – 126°C | CH3CH2C≡CH |
| – 32°C | CH3C≡CCH3 |
