Chemia - Matura Maj 2023, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 1.
O dwóch pierwiastkach umownie oznaczonych literami A i X wiadomo, że:
- należą do tego samego bloku konfiguracyjnego
- liczba masowa jednego z izotopów pierwiastka A jest dwa razy większa od jego liczby atomowej i jest równa liczbie atomowej niklu
- suma elektronów, neutronów i protonów w atomie jednego z izotopów pierwiastka X jest równa 114, a liczba nukleonów jest równa 79.
1.1. (0–1)
Uzupełnij tabelę. Wpisz symbol pierwiastka A i symbol pierwiastka X oraz symbol bloku konfiguracyjnego, do którego należą te pierwiastki.
| Symbol pierwiastka | Symbol bloku konfiguracyjnego | |
|---|---|---|
| Pierwiastek A | ||
| Pierwiastek X |
1.2. (0–1)
Napisz fragment konfiguracji elektronowej atomu A (w stanie podstawowym) opisujący rozmieszczenie elektronów walencyjnych na podpowłokach. Zastosuj graficzny zapis konfiguracji elektronowej. W tym zapisie uwzględnij numer powłoki i symbole podpowłok.
1.3. (0–1)
Wpisz do tabeli wartości liczb kwantowych opisujących stan energetyczny niesparowanego elektronu walencyjnego atomu X (w stanie podstawowym).
| Liczby kwantowe | Główna liczba kwantowa 𝑛 | Poboczna liczba kwantowa 𝑙 |
|---|---|---|
| Wartości liczb kwantowych |
Rozwiązanie
1.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie symboli lub nazw pierwiastków oraz symbolu bloku
konfiguracyjnego.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
| Symbol pierwiastka | Symbol bloku konfiguracyjnego | |
|---|---|---|
| Pierwiastek A | Si LUB krzem | p |
| Pierwiastek X | Br LUB brom |
1.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie w formie graficznej fragmentu konfiguracji elektronowej atomu
krzemu w stanie podstawowym, opisującego rozmieszczenie elektronów
walencyjnych na podpowłokach, z uwzględnieniem numeru powłoki i symboli
podpowłok.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Uwaga: Elektrony niesparowane muszą mieć zgodny spin.
1.3. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie wartości liczb kwantowych opisujących stan niesparowanego
elektronu atomu bromu (stan podstawowy).
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
| Liczby kwantowe | Główna liczba kwantowa 𝑛 | Poboczna liczba kwantowa 𝑙 |
|---|---|---|
| Wartości liczb kwantowych | 4 | 1 |
