Chemia - Matura Maj 2023, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 11.

Kategoria: Sole Typ: Napisz równanie reakcji Zaprojektuj doświadczenie

Chlorek ołowiu(II) i jodek ołowiu(II) są solami trudno rozpuszczalnymi w wodzie, ale wartości ich iloczynu rozpuszczalności znacznie się różnią. Na zdjęciach przedstawiono świeżo wytrącone osady: chlorku ołowiu(II) w probówce 1. i jodku ołowiu(II) w probówce 2.

Aby doświadczalnie potwierdzić, że obie sole są trudno rozpuszczalne w wodzie oraz że rozpuszczalność jodku ołowiu(II) jest znacznie mniejsza niż rozpuszczalność chlorku ołowiu(II), przygotowano zestaw laboratoryjny składający się:

z probówki, w której umieszczono 2 cm³ wodnego roztworu azotanu(V) ołowiu(II) o stężeniu 0,1 mol ∙ dm⁻³
ze zlewki z wodnym roztworem chlorku potasu o stężeniu 0,1 mol ∙ dm⁻³
ze zlewki z wodnym roztworem jodku potasu o stężeniu 0,1 mol ∙ dm⁻³
z wielomiarowych pipet.

11.1. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji strącania chlorku ołowiu(II).

11.2. (0–2)

Wybierz i zaznacz na poniższym schemacie doświadczenia roztwór, który należy dodać do wodnego roztworu azotanu(V) ołowiu(II):

jako pierwszy – w I etapie doświadczenia
jako drugi – w II etapie doświadczenia,

aby w obu etapach nastąpiły wyraźne zmiany wyglądu zawartości probówki. Opisz zmiany, jakie można zaobserwować podczas I etapu doświadczenia, a następnie – podczas II etapu doświadczenia.

Obserwowane zmiany:

I etap:

II etap:

Rozwiązanie

11.1. (0–1)

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie we właściwej formie równania reakcji strącania chlorku ołowiu(II).
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Pb²⁺ + 2Cl^– → PbCl₂

11.2. (0–2)

Zasady oceniania
2 pkt – poprawny wybór i zaznaczenie obu odczynników oraz poprawny opis obserwowanych zmian w I i II etapie doświadczenia.
1 pkt – poprawny wybór i zaznaczenie obu odczynników, ale błędny opis obserwowanych zmian w I lub II etapie doświadczenia albo brak opisu zmian.
ALBO
– brak zaznaczenia odczynników w I lub II etapie, ale poprawny opis obserwowanych zmian w I i II etapie doświadczenia.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Uwaga: Za rozwiązanie, w którym zdający błędnie dobierze odczynniki (w odwrotnej kolejności), należy przyznać 0 pkt.

Rozwiązanie

Obserwowane zmiany:
I etap: Wytrąca się biały osad.
II etap: Wytrąca się żółty osad.