Poniżej przedstawiono wzory dwóch kwasów dikarboksylowych występujących
w przyrodzie.
Przygotowano wodne roztwory soli sodowych kwasów: winowego i bursztynowego.
Uzupełnij schemat doświadczenia, które umożliwi rozróżnienie tych roztworów. Napisz
nazwę odczynnika. Opisz obserwacje, które umożliwią identyfikację zawartości każdej
probówki.
Uzupełnij schemat doświadczenia (s. 9), w którym można otrzymać:
w kolbie rozpuszczalną w wodzie sól metodą 1.
w probówce nierozpuszczalną sól metodą 2.
Wzory użytych odczynników wybierz spośród następujących:
KOH (aq)
HCl (aq)
C6H5OH
Ba(OH)2 (aq)
Na2CO3 (aq)
(NH4)3PO4 (aq)
Następnie napisz w formie jonowej równania reakcji, które zaszły w kolbie oraz
w probówce podczas tego doświadczenia.
Równanie reakcji zachodzącej w kolbie:
Równanie reakcji zachodzącej w probówce:
10.2. (0–1)
Podczas opisanego doświadczenia dodano z wkraplacza do kolby stechiometryczną ilość
reagenta.
Spośród czynności, których nazwy podano poniżej, wybierz tę, którą należy wykonać
w celu wyodrębnienia jonowego produktu reakcji z mieszaniny poreakcyjnej,
powstałej w kolbie. Zaznacz jej nazwę.
Chlorek ołowiu(II) i jodek ołowiu(II) są solami trudno rozpuszczalnymi w wodzie, ale wartości
ich iloczynu rozpuszczalności znacznie się różnią. Na zdjęciach przedstawiono świeżo
wytrącone osady: chlorku ołowiu(II) w probówce 1. i jodku ołowiu(II) w probówce 2.
Aby doświadczalnie potwierdzić, że obie sole są trudno rozpuszczalne w wodzie oraz że
rozpuszczalność jodku ołowiu(II) jest znacznie mniejsza niż rozpuszczalność chlorku
ołowiu(II), przygotowano zestaw laboratoryjny składający się:
z probówki, w której umieszczono 2 cm3 wodnego roztworu azotanu(V) ołowiu(II) o stężeniu 0,1 mol ∙ dm−3
ze zlewki z wodnym roztworem chlorku potasu o stężeniu 0,1 mol ∙ dm−3
ze zlewki z wodnym roztworem jodku potasu o stężeniu 0,1 mol ∙ dm−3
z wielomiarowych pipet.
11.1. (0–1)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji strącania chlorku ołowiu(II).
11.2. (0–2)
Wybierz i zaznacz na poniższym schemacie doświadczenia roztwór, który należy
dodać do wodnego roztworu azotanu(V) ołowiu(II):
jako pierwszy – w I etapie doświadczenia
jako drugi – w II etapie doświadczenia,
aby w obu etapach nastąpiły wyraźne zmiany wyglądu zawartości probówki.
Opisz zmiany, jakie można zaobserwować podczas I etapu doświadczenia,
a następnie – podczas II etapu doświadczenia.
Przeprowadzono doświadczenie, podczas którego do probówek I i II
z wodnymi roztworami pewnych substancji dodano jeden, ten sam odczynnik.
W obu probówkach zaszły reakcje utleniania i redukcji. Po zakończeniu
doświadczenia wygląd zawartości obu probówek był taki sam, co pokazano na
zdjęciu.
Uzupełnij schemat przeprowadzonego doświadczenia. Zaznacz wzory
substancji, których wodne roztwory znajdowały się w probówkach I i II,
oraz wzór odczynnika dodanego do obu probówek.
do probówki z wodnym roztworem manganianu(VII) potasu znajdującym się w probówce I dodano wodny roztwór jednej substancji z zestawu: NaOH, K2SO3, NaCl
do probówki z wodnym roztworem manganianu(VII) potasu znajdującym się w probówce II dodano wodny roztwór jednej substancji z zestawu: MnSO4, K2SO4, HCl.
Mimo że dodane substancje były różne, w obu probówkach zaobserwowano identyczne objawy zachodzących reakcji chemicznych.
15.1. (0–2)
Wybierz i zaznacz w podanych zestawach po jednym wzorze wybranych odczynników, których zastosowanie spowodowało identyczne objawy reakcji w probówkach I i II. Opisz zmiany świadczące o zajściu reakcji w probówkach I i II.
15.2. (0–1)
Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania procesów utleniania i redukcji zachodzących podczas opisanego doświadczenia w probówce I.
Równanie procesu utleniania:
Równanie procesu redukcji:
15.3. (0–1)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas doświadczenia w probówce II. Uwzględnij fakt, że woda jest jednym z substratów zachodzącej reakcji.
Przeprowadzono doświadczenie, w którym na podstawie zachodzącej reakcji chemicznej
można stwierdzić, że wolny chlor jest silniejszym utleniaczem niż wolny brom.
15.1. (0–1)
Uzupełnij schemat przeprowadzonego doświadczenia – zaznacz po jednym wzorze
odczynnika w zestawach I i II.
15.2. (0–1)
Do probówki zawierającej kilka cm3 bezbarwnego rozpuszczalnika CHCl3 wlano podobną
objętość odczynnika, który został wybrany z zestawu I, a następnie zawartość probówki
energicznie wstrząsano. Zaobserwowano rozdzielenie się cieczy na dwie warstwy (etap 1.).
Następnie do probówki dodano odczynnik wybrany z zestawu II, ponownie wstrząsano
zawartość probówki i zaobserwowano rozdzielenie się cieczy na dwie warstwy (etap 2.).
Zaznacz numer zdjęcia, na którym zilustrowany jest wynik po etapie 1., oraz numer
zdjęcia przedstawiającego wynik po etapie 2. doświadczenia.
Po etapie 1.:
zdjęcie 1.
zdjęcie 2.
zdjęcie 3.
Po etapie 2.:
zdjęcie 4.
zdjęcie 5.
zdjęcie 6.
15.3. (0–1)
Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas przeprowadzonego doświadczenia.
Masz do dyspozycji: srebrzystoszarą płytkę ze srebra i czerwonoróżową płytkę miedzianą oraz
wodne roztwory azotanu(V) srebra(I) i azotanu(V) miedzi(II).
16.1. (0–2)
Zaprojektuj doświadczenie, podczas którego można zaobserwować zmiany świadczące
o przebiegu reakcji chemicznej. Uzupełnij schemat doświadczenia – wybierz i podkreśl
po jednym odczynniku w zestawach I i II oraz opisz zmiany zaobserwowane podczas
przeprowadzonego doświadczenia.
Zmiana wyglądu płytki
Zmiana wyglądu roztworu
16.2. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i podkreśl jedną odpowiedź spośród podanych
w każdym nawiasie.
Przebieg doświadczenia potwierdził, że miedź jest (silniejszym / słabszym) reduktorem niż
srebro oraz że silniejsze właściwości utleniające mają kationy (Cu2+ / Ag+). Potencjał E°
półogniwa Cu|Cu2+ jest (niższy / wyższy) od potencjału półogniwa Ag|Ag+.
16.3. (0–2)
Rozstrzygnij, czy podczas przeprowadzonego doświadczenia sumaryczne stężenie
molowe kationów oraz sumaryczne stężenie molowe anionów się zmieniły (wzrosły albo
zmalały), czy też nie uległy zmianie. Uzupełnij poniższe zdania i uzasadnij odpowiedź.
Stężenie molowe kationów w roztworze (wzrosło / zmalało / nie uległo zmianie).
Uzasadnienie:
Stężenie molowe anionów w roztworze (wzrosło / zmalało / nie uległo zmianie).
Glutation to tripeptyd występujący w komórkach organizmów roślinnych i zwierzęcych. Poniżej
przedstawiono jego wzór półstrukturalny (grupowy).
Wykonano doświadczenie, w którym do dwóch probówek z tym samym odczynnikiem
wprowadzono wodne roztwory:
do probówki I – wodny roztwór glutationu
do probówki II – wodny roztwór powstały po całkowitej hydrolizie glutationu.
W jednej z probówek zaobserwowano powstanie różowofioletowego roztworu.
Uzupełnij schemat doświadczenia. Podkreśl nazwę odczynnika, który – po dodaniu do
niego roztworów glutationu oraz produktów jego hydrolizy i wymieszaniu zawartości
każdej probówki – pozwoli na uzyskanie opisanego wyniku doświadczenia. Napisz
numer probówki, w której zaobserwowano opisaną zmianę.
W celu porównania mocy kwasu siarkowego(VI), fenolu, kwasu etanowego i kwasu
węglowego przeprowadzono doświadczenie zilustrowane poniższym schematem. Wszystkie
użyte roztwory zostały świeżo przygotowane.
W probówkach I i III zaobserwowano wydzielanie się pęcherzyków gazu, a w probówce II – po
zmieszaniu wodnych roztworów użytych do doświadczenia – nie przebiegła reakcja
wodorowęglanu sodu z fenolem.
16.1. (0–1)
Sformułowane obserwacje i wnioski nie pozwalają na jednoznaczne określenie mocy badanych
kwasów.
Jaką reakcję chemiczną należy dodatkowo przeprowadzić, aby możliwe było
uszeregowanie wszystkich badanych kwasów od najsłabszego do najmocniejszego?
Uzupełnij schemat – wybierz i podkreśl wzór jednego odczynnika z zestawu I oraz wzór
jednego odczynnika z zestawu II.
16.2. (0–1)
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej podczas dodatkowego
doświadczenia.
