Chemia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 179.
Uczniowie przeprowadzili dwuetapowe doświadczenie. I etap doświadczenia zilustrowali schematem:
Po ochłodzeniu zneutralizowali nadmiar kwasu wodorotlenkiem sodu i przeprowadzili II etap doświadczenia, według schematu:
Podczas II etapu doświadczenia zaobserwowali powstanie ceglastoczerwonego osadu.
Uczniowie przedstawili cel doświadczenia i na podstawie przyjętych założeń oraz obserwacji sformułowali wniosek.
| Cel doświadczenia | Wniosek | |
|---|---|---|
| Uczeń 1. | Sprawdzenie, czy skrobia ma właściwości redukujące. | Skrobia ma właściwości redukujące. |
| Uczeń 2. | Sprawdzenie, czy produktem hydrolizy skrobi jest glukoza. | Produktem hydrolizy skrobi jest glukoza. |
Przedstawione przez uczniów cele doświadczenia i wnioski są błędne.
179.1 (0-1)
Wyjaśnij, dlaczego podane przez uczniów cele doświadczenia oraz sformułowane na podstawie obserwacji i przyjętych celów wnioski są błędne.
179.2 (0-1)
Podaj poprawny cel opisanego doświadczenia i na podstawie przyjętych założeń oraz obserwacji sformułuj wniosek wynikający z tego doświadczenia.
Rozwiązanie
179.1 (0-1)
Uczeń 1:
W I etapie doświadczenia zachodzi hydroliza skrobi, a więc w II etapie doświadczenia badane
są właściwości redukujące produktu hydrolizy skrobi, a nie skrobi – podany cel
doświadczenia jest więc błędny. Opisana obserwacja (wynik próby Trommera) jest
prawdziwa dla produktu hydrolizy skrobi. Nie można stwierdzić, czy będzie prawdziwa
dla skrobi, a więc sformułowany wniosek jest błędny. Na podstawie przeprowadzonego
doświadczenia nie można sformułować wniosku dotyczącego właściwości redukujących skrobi.
Uczeń 2.:
W I etapie doświadczenia zachodzi hydroliza skrobi, a w II etapie badane są właściwości
redukujące produktu hydrolizy skrobi – stwierdzamy obecność substancji, która ma
właściwości redukujące – nie musi nią być glukoza. Podana obserwacja (wynik próby
Trommera) produktu hydrolizy może być prawdziwa, np. dla aldehydu, maltozy i każdego
innego związku redukującego. Związki te, podobnie jak glukoza, dają takie same objawy
reakcji z zawiesiną Cu(OH)2. Wniosek nie jest więc poprawny – na podstawie wyniku
doświadczenia nie możemy stwierdzić, że produktem hydrolizy skrobi na pewno jest glukoza,
można stwierdzić, że jest nim związek redukujący.
179.2 (0-1)
Cel doświadczenia: Zbadanie, czy produkt hydrolizy skrobi ma właściwości redukujące.
Wniosek: Produkt hydrolizy skrobi ma właściwości redukujące.
Wskazówki
179.1 (0-1)
Na wstępie dokonaj analizy przebiegu dwuetapowego doświadczenia. Przypomnij sobie właściwości skrobi i zauważ, że substancja ta ogrzewana z roztworami mocnych kwasów ulega hydrolizie. W II etapie doświadczenia przeprowadzono próbę Trommera – zaszła reakcja, w wyniku której nastąpiło utlenienie substancji znajdującej się w zlewce po I etapie doświadczenia. Wynik tej próby okazał się pozytywny, bo wytrącił się pomarańczowy osad Cu2O. Takie objawy próby Trommera są charakterystyczne dla związków, które w cząsteczce mają grupę aldehydową. Możemy więc stwierdzić, że substancja, której roztwór otrzymano w zlewce po I etapie doświadczenia, ma właściwości redukujące, oraz że w jej cząsteczce jest grupa aldehydowa. Cele i wnioski sformułowane przez ucznia 1. i ucznia 2. są więc nieuprawnione.
179.2 (0-1)
Celem doświadczenia jest rozwiązanie problemu badawczego. Problem badawczy można przedstawić w postaci pytania, ale również w formie zdania oznajmującego, np. jako temat doświadczenia. W materiale źródłowym opisano przebieg doświadczenia i zilustrowano jego wynik, a więc możesz sformułować problem badawczy, np. jako zdanie oznajmujące, czyli jako temat tego doświadczenia.
Z kolei wniosek jest potwierdzeniem lub zaprzeczeniem hipotezy (czyli przypuszczenia, które się sprawdza w doświadczeniu). Wniosek jest odpowiedzią na pytanie zawarte w problemie badawczym. Jest uogólnieniem sformułowanym na podstawie uzyskanych wyników. W materiale źródłowym przedstawiono opis i wynik doświadczenia. Jeżeli dokonaliśmy poprawnej odpowiedzi w punkcie a) zadania, to nie powinniśmy mieć problemu ze sformułowaniem celu doświadczenia i wniosku, czyli odpowiedzią na pytanie zawarte w problemie badawczym. Celem doświadczenia jest zbadanie, czy produkt hydrolizy skrobi ma właściwości redukujące, a poprawnie sformułowany wniosek brzmi: produkt hydrolizy skrobi ma właściwości redukujące.
