Biologia - Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 2.
Rybosomy są kompleksami złożonymi z rRNA i białek. Składają się one z dwóch podjednostek – dużej i małej, które łączą się podczas przeprowadzania translacji. Mechanizm działania niektórych antybiotyków polega na wiązaniu się z rybosomami. Przykładowo: gentamycyna wiąże się trwale do miejsca A w rybosomie – miejsca, gdzie zazwyczaj przyłączają się kolejne aminoacylo-tRNA transportujące do rybosomu kolejne aminokwasy. W komórkach prokariotycznych rybosomy powstają w cytoplazmie, a w komórkach eukariotycznych podjednostki rybosomów powstają na terenie jądra komórkowego.
2.1. (0–1)
Wybierz spośród A–D i zaznacz te dwa etapy powstawania rybosomów, które zachodzą w jądrze komórkowym eukariontów.
- synteza rRNA
- synteza białek rybosomowych
- składanie białek i rRNA w duże i małe podjednostki rybosomów
- łączenie się małej i dużej jednostki rybosomu
2.2. (0–1)
Na podstawie tekstu określ, jaki wpływ na proces translacji będzie miała gentamycyna.
2.3. (0–1)
Wyjaśnij, jaki wpływ na metabolizm bakterii będzie miało dodanie gentamycyny do pożywki, na której hodowane są bakterie.
2.4. (0–1)
Podaj przykład organellum komórki eukariotycznej, które zawiera rybosomy podobne do bakteryjnych.
Rozwiązanie
2.1. (0–1)
Rozwiązanie:
A., C.
Schemat punktowania:
1 pkt – za wybór obydwu właściwych etapów powstawania rybosomów zachodzących
w jądrze komórkowym
0 pkt – za odpowiedź niepełną, np. wybór tylko jednego etapu, lub odpowiedź
niepoprawną, lub wybór więcej niż dwóch etapów, lub brak odpowiedzi
2.2. (0–1)
Rozwiązanie:
Przyłączenie gentamycyny do miejsca A w rybosomie spowoduje zablokowanie
translacji/biosyntezy białka/nie będą do powstającego białka dołączane nowe aminokwasy
/nastąpi przedwczesne zakończenie translacji.
Schemat punktowania:
1 pkt – za poprawne określenie wpływu przyłączenia gentamycyny do miejsca A
w rybosomie odnoszące się do blokowania/hamowania translacji
0 pkt – za odpowiedź niepoprawną, która nie odnosi się do blokowania/hamowania
translacji lub za brak odpowiedzi
2.3. (0–1)
Rozwiązanie:
Antybiotyk spowoduje zahamowanie procesów metabolicznych, ponieważ nie będą
wytwarzane enzymy/białka konieczne do prawidłowego przebiegu procesów
metabolicznych/procesów życiowych bakterii.
Schemat punktowania:
1 pkt – za wyjaśnienie odnoszące się do zahamowaniu metabolizmu na skutek
zahamowania wytwarzania enzymów/białek
0 pkt – za odpowiedź niepełną, np. odnoszącą się wyłącznie do zahamowania procesów
metabolicznych bez podania przyczyny lub odpowiedź niepoprawną, lub brak odpowiedzi
2.4. (0–1)
Rozwiązanie:
mitochondrium/chloroplast
Schemat punktowania:
1 pkt – za podanie właściwego przykładu organellum
0 pkt – za odpowiedź niepoprawną lub brak odpowiedzi
